Merkezi New York'taki uluslararası basın örgütü, Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ) Birleşmiş Milletler'in 70. Genel Kurulu'na katılan ve genel kurulda konuşma yapacak bazı ülkelerin liderlerini basın özgürlüklerini ihlal ettikleri gerekçesiyle kınayan bir duyuru kaleme aldı. CPJ, ülkelerinde basını susturup cezalandıran bazı liderlerin BM Genel Kurulu kürsüsünde ülkelerinde yaptıklarını unutup özgür bir şekilde konuşma yapmalarını eleştirdi.
CPJ’nin BM’nin 70. Genel Kurulu'na katılan dünya liderlerine hitaben yayınladığı duyuru şöyle: ‘’Her yıl dünya liderleri, New York’ta düzenlenen Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'na davet ediliyor, kürsüye çıkıp açık ve özgür bir şekilde konuşuyorlar. Liderleri BM’de sahne alıp kürsüde düşüncelerini özgür bir şekilde ifade edebilirken, liderlerin geride bıraktıkları ülkelerinde, sadece haber yaptıkları için tehdit edilen, hapse atılan, saldırıya uğrayan, hatta öldürülen gazeteciler var.’’
Açıklamada, Mısır, Rusya, İran, Çin, Nijerya, Meksika ve Ekvator’da yaşanan basın özgürlüğü ihlallerine dikkat çekildi. Gazetecileri Koruma Komitesi, basın özgürlüğü sicili zayıf olan ve liderleri 70.BM Genel Kurulu'nda konuşacak ülkelerin basın özgürlükleri konusunda yaptıkları ihlalleri ise aşağıdaki gibi sıraladı.
Mısır Devlet Başkanı Abdül Fettah el-Sisi
23 Eylül'de Mısır Devlet Başkanı Sisi, El Cezire muhabirleri Mohamed Fadel Fahmy ve Baher Mohamed’den özür diledi. Mısır’ın utanç veren basın özgürlükleri siciline göre hapiste 18 gazeteci var.Sisi tarafından onaylanan yeni anti terörizm yasasına göre terör suçuna yeni bir tanımlama getirilmesi, gazetecilerin bu yasayla hapse girmesi için bir tehdit oluşturuyor. 24 Eylül’de CPJ, Başkan Sisi’ye gönderdiği mektupta aralarında Ağustos 2013 yılından beri tutuklu olan, tutuklu olarak kalabileceğiyasal süreyi de aşan serbest çalışan foto muhabiri Shawkan’ın da bulunduğu tüm gazetecilerin serbest bırakılmasını istedi.
Rusya'da Devlet Başkanı Vladimir Putin
Rusya’da 1992 yılından bugüne sırf işlerini yaptıkları için aralarında araştırmacı gazeteci Anna Politkovskay’nın da bulunduğu tam 56 gazeteci öldürüldü. Mayıs ayında Putin, uygulamaya koyduğu yeni yasayla, hem barış hem de savaş dönemlerinde, yaşamını yitiren Rus askerlerinin sayısıyla ilgili yapılacak yayınların, devlet sırrını ifşa etmek suçu olarak kabul edileceği ve işleyenlerin 20 yıla kadar hapis istemiyle cezalandırılacağına karar verdi.
Kırım’da Rus yetkililer Ukrayna TV kanallarının yayıncılık haklarını Rus devlet televizyonuna devretti. Rus devletinin kontrolünde yayın yapmaktan başka çareleri kalmayan Ukraynalı yayıncılar bürolarını kapatıp yayın faaliyetlerini durdurdu.
İran Devlet Başkanı Hasan Ruhan
İran, 2009 yılından itibaren dünyada gazetecileri en fazla hapisle cezalandıran ülkelerden biri durumunda. Son istatiksel rakamlara göre İran halen 30 gazeteciyi cezaevinde tutuyor. İran, en fazla gazeteci hapseden ülke sıralamasında Çin’in ardından dünyada ikinci durumda.
Casusluk yaptığı iddiasıyla Washington Post muhabiri Rezaian, 2014 Temmuz ayından beri hapiste tutuluyor. İranlı hükümet yetkilileri milyonlarca web sitesinin yayınını yasaklayarak dünyanın internete sansür uygulayan en kötü rejimlerinden biri haline geldiler. CPJ kayıtlarına göre dünyada en sıkı internet sansürü uygulayan on ülkenin arasında, İran yedinci sırada yer alıyor.
Çin Devlet Başkanı Xi Jingping
CPJ’in Aralık ayında yayımladığı raporda, en az 44 gazetecinin hapiste olduğunu belirlediği Çin, bu konuda dünyada lider ülke durumunda. Son on yıldır Çin dünyada en fazla gazeteciyi içeri atan ülkeler sıralamasının hep üst sıralarında yer alıyor.
Nisan ayında serbest çalışan gazeteci Gao Yu’ya devlet sırlarını sızdırmaktan tam yedi yıl hapis cezası verildi. Ağustos ayında basın özgürlükleri ve insan haklarını savunan çeşitli örgütler 71 yaşındaki gazetecinin salıverilmesi için Çin Devlet Başkanı Xi Jingping’e bir mektup yazdı.
Çin, ülkelerinde görevli uluslararası gazetecileri sık sık çalışabilmeleri için gereken vizelerini yenilememekle tehdit ediyor. Geçtiğimiz yıllarda New York Times muhabiri Austin Ramzy ve Reuters yazarı Paul Mooney vize yenileme talepleri reddedilerek ülkeyi terk etmeleri istendi.
Nijerya Devlet Başkanı Muhammadu Buhari
Boko Haram, kendileri hakkında beğenmedikleri haberleri yapan gazetecileri ve yayın kuruluşlarını tehdit etti ve saldırılar düzenledi. Hükümete bağlı güvenlik güçleri bu durumu Boko Haram ile terörlerle mücadele bahanesine sığınıp saldırılan, tacize uğrayan gazetecileri gözaltına aldılar
Sadece Haziran ayında 4 gazeteci saldırıya uğradı. Temmuz ayında CPJ editörü ölümle tehdit edildi. 1992 yılından bugüne tam 10 gazeteci yaptıkları haberler nedeniyle öldürüldü. 9 ayrı gazeteci de henüz nedeni belirlenmeyen gerekçelerle öldürüldü. Nijerya, CPJ’nin hazırladığı ‘’ Basın Özgürlükleri 2014’’ raporunda, gazetecileri katleden kişilerin cezasız kaldığı kategorinin 12. sırasında yer aldı.
Meksika Başkanı Enrique Peña Nieto
CPJ’in, gazeteci ölümlerinin kayıtlarını tuttuğu 1992 yılından beri Meksika’da en az 35 gazeteci yaptıkları haberlerden dolayı öldürüldü. Meksika’da, gazeteci ölümleriyle ilgili açılan soruşturmaların yüzde doksanı sonuçsuz kaldı. Bu durum görevli gazetecileri açık hedef haline getirdi.
Öldürülen foto muhabiri Rubén Espinosa’nın cinayetini araştıran başka bir gazeteci de Temmuz ayında öldürüldü. Yedi yüz aydın, basına uygulanan şiddete son verilmesi vegazetecilere karşı işlenen suçların soruşturulması için Meksika Başkanı Peña Nieto’ya hitaben bir mektup yazdı.
Ekvator DevletBaşkanı Rafael Correa
Ekvator, Latin Amerika ülkeleri arasında en kötü basın özgürlüğü siciline sahip ülkelerden biri. Ekvatorlu gazeteciler bir çok kısıtlama, hakaret davaları ve saldırılarla karşı karşıya kalıyor. Bağımsız gazetecilik örgütü ‘’Fundamedios‘’ Devlet Başkanı Correa’yı siyasi olarak eleştirdiği için kapanma tehlikesi ile karşı karşıya.
