İsviçre’de anlaşma taslağı üzerinde anlaşan 6 dünya gücü şimdi Haziran sonuna kadar anlaşmanın imzalanması için çalışıyor.
Görüşmelerde gelişme sağlanırken, bölgedeki diğer güçler İran’la ilgili başka kaygılarını dile getiriyor. Bunlardan biri İran’ın Yemen’deki Husi ayaklanmacılara sağladığı destek, ikincisi, Irak’taki milislere IŞİD’le mücadele için destek vermesi, üçüncüsü de Lübnan’daki Şii grup Hizbullah’la olan bağlantıları.
İran’ın en büyük karşıtlarından biri İsrail. İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, “Anlaşma İran ekonomisine büyük destek verir. Bu da İran’ın Ortadoğu’daki saldırgan politikasını sürdürme ve terörizmi yayma kapasitesini büyük ölçüde arttırır” şeklinde konuşuyor.
Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Marie Harf ise, nükleer anlaşmanın İran’dan gelen tehditleri azaltabileceğini söyledi:
“Nükleer silah geliştirmelerini engelleme konusundaki kararlılık nedenlerimizden biri de şu. İran bugün bölgede büyük güce sahip. Eğer nükleer silah elde ederlerse daha da fazla etkiye sahip olurlar.”
Kitle imha silahları uzmanı Kelsey Davenport buna rağmen İran’ın nükleer programına karşı çıkan bazı kesimlerin anlaşmanın bölgedeki istikrara zarar vereceğini düşündüğünü söylüyor:
“İran’ın nükleer altyapısını ortadan kaldırmayan herhangi bir anlaşmanın kötü olduğunu düşünülüyor.”
Skype aracılığıyla görüştüğümüz Ortadoğu uzmanı Emanuele Ottolenghi, İran’a uygulanan yaptırımların kaldırılmasının etkileri konusundaki kaygıların haklı olduğunu söylüyor:
“Bu İran’ı zenginleştirecek. İran rejimi, gelirlerini daha önce de bölgedeki dış politikasını ilerletmek için kullandı. Terör gruplarını destekledi ve İran’ın bölgedeki liderlik konumunu güçlendirdi. Yapabileceklerini tahmin etmek zor.”
Uzman, güçlü bir İran’dan gelecek tehdidi en çok hissedecek ülkenin İsrail olduğunu, ancak Suudi Arabistan’ın da aynı etkiye maruz kalacağını söylüyor:
“İki ülke ve iki ülkenin elitleri arasında büyük bir rekabet var. İki taraf da İslam dünyasının liderliğine oynuyor. Bu iki tarafın bu nedenle uzlaşması mümkün değil.”
Uzman, yaptırımlardan önce İran’la iyi ticaret ilişkilerine sahip olan ülkelerin ise anlaşmadan yarar sağlayacağını söylüyor.
