WASHINGTON —
Massachusetts Technology Institute MIT ekibinin başı Daniel Rothman, büyük yanardağ patlamaları ve kimyasal değişimlerin aynı döneme denk gelmesinin iklimde ve okyanusların kimyasında önemli değişikliklere neden olduğunu söylüyor. Dünyanın tarihi açısından bir göz kırpış kadar kısa bir süre olan 60 bin yılda oluşan bu değişimler okyanus yaşamının yüzde 96’sını ve karadaki canlıların yüzde 70’ini öldürdü. Permiyan Triyasik Yok Oluş olarak bilinen olayın bir diğer ismi de Büyük Ölüm.
Karbon Girişi
Daniel Rothman o dönemden kalan kayalar incelendiğinde dünya sisteminde büyük bir karbon girişi olduğunun görüldüğünü ve bunun hem atmosferi hem de okyanusları etkilediğini söylüyor. Uzman, karbon kaynağının büyük olasılıkla karbon dioksit olduğunu söylüyor.
Yanardağ patlamalarından gelen karbon dioksit sera gazı etkisi yapıyor. Yüksek oranlarda havayı ısıtan karbon dioksit, okyanusları da asidik hale getiriyor. Ancak Rothman Sibirya’daki volkan aktivitesinin tek başına küresel geo-kimyasal değişimi açıklayamayacağını söylüyor.
Su Mikropları Metan Üretiyor
Volkan faaliyetleriyle geo-kimyasal değişimin bir bağı ortaya koyduğunu söyleyen bilimadamları araştırmalarında bu ilişkiyi açıklamaya çalışmış. Cevaplardan biri genlerle ilgili kayıtlardan geliyor. Kayıtlar metan üreten bir deniz mikrobunun Büyük Ölüm’de etmen olabileceğini ortaya koyuyor.
Rothman, metan üreten mikropların bu dönemde var olduğunu, ancak belli bir mikrobun bu üretimi diğerlerinden daha başarılı biçimde gerçekleştirdiğini belirtiyor. MIT ekibi, sistemdeki büyük karbon artışının bu mikroptan kaynaklandığını düşünüyor. Üretilen metan oksitlenerek karbon dioksite dönüşüyor.
Amerikan Bilimler Akademisi Dergisi’nde çıkan yazıda Rothman ve meslektaşları metan üreten mikropların nikel mineralinin etkisiyle artış yaşadığını belirtiyor. Sibirya’daki volkan patlamalarında yüzeye yayılan kayalarda nikel bulunmuş. Büyük Ölüm’den önceki dönemde nikel yoğunluğunda ciddi artış yaşanmış. Bu da metan üreten mikropların artışı için uygun bir ortam yaratmış.
Büyük Ölüm Bir Doğa Olayı
Rothman bugün fosil yakıt kullanımıyla insanoğlunun yarattığı küresel ısınmadan farklı olarak Permiyan Triyasik yok oluşun dünyanın biyolojik sistemlerinin ısınmasıyla ortaya çıkan doğal bir olay olduğunu söylüyor. Böyle bir olayın meydana gelmesinin yaşam tarihinde sıradışı olmadığını söyleyen uzman, yaşam ve çevrenin sürekli etkileşim içinde olduğunu hatırlatıyor. Rothman önemli olanın insanoğlunun işin kendisine düşen tarafını iyi yönetmesi olduğunu da vurguluyor.
Karbon Girişi
Daniel Rothman o dönemden kalan kayalar incelendiğinde dünya sisteminde büyük bir karbon girişi olduğunun görüldüğünü ve bunun hem atmosferi hem de okyanusları etkilediğini söylüyor. Uzman, karbon kaynağının büyük olasılıkla karbon dioksit olduğunu söylüyor.
Yanardağ patlamalarından gelen karbon dioksit sera gazı etkisi yapıyor. Yüksek oranlarda havayı ısıtan karbon dioksit, okyanusları da asidik hale getiriyor. Ancak Rothman Sibirya’daki volkan aktivitesinin tek başına küresel geo-kimyasal değişimi açıklayamayacağını söylüyor.
Su Mikropları Metan Üretiyor
Volkan faaliyetleriyle geo-kimyasal değişimin bir bağı ortaya koyduğunu söyleyen bilimadamları araştırmalarında bu ilişkiyi açıklamaya çalışmış. Cevaplardan biri genlerle ilgili kayıtlardan geliyor. Kayıtlar metan üreten bir deniz mikrobunun Büyük Ölüm’de etmen olabileceğini ortaya koyuyor.
Rothman, metan üreten mikropların bu dönemde var olduğunu, ancak belli bir mikrobun bu üretimi diğerlerinden daha başarılı biçimde gerçekleştirdiğini belirtiyor. MIT ekibi, sistemdeki büyük karbon artışının bu mikroptan kaynaklandığını düşünüyor. Üretilen metan oksitlenerek karbon dioksite dönüşüyor.
Amerikan Bilimler Akademisi Dergisi’nde çıkan yazıda Rothman ve meslektaşları metan üreten mikropların nikel mineralinin etkisiyle artış yaşadığını belirtiyor. Sibirya’daki volkan patlamalarında yüzeye yayılan kayalarda nikel bulunmuş. Büyük Ölüm’den önceki dönemde nikel yoğunluğunda ciddi artış yaşanmış. Bu da metan üreten mikropların artışı için uygun bir ortam yaratmış.
Büyük Ölüm Bir Doğa Olayı
Rothman bugün fosil yakıt kullanımıyla insanoğlunun yarattığı küresel ısınmadan farklı olarak Permiyan Triyasik yok oluşun dünyanın biyolojik sistemlerinin ısınmasıyla ortaya çıkan doğal bir olay olduğunu söylüyor. Böyle bir olayın meydana gelmesinin yaşam tarihinde sıradışı olmadığını söyleyen uzman, yaşam ve çevrenin sürekli etkileşim içinde olduğunu hatırlatıyor. Rothman önemli olanın insanoğlunun işin kendisine düşen tarafını iyi yönetmesi olduğunu da vurguluyor.
