Erişilebilirlik

'Jetlag' Yolcuları Nasıl Etkiliyor?


Zaman dilimleri arasında uçuş yapmak biyolojik saatinizi günler boyunca aksatıyor. Amerika’nın Sesi’nden Rosanne Skirble’a göre yeni bir araştırma jet lag, yani uçuş yorgunluğunun etkisini inceliyor

Bedenlerimiz ışığa duyarlıdır. Işık biyolojik saatimizin ayarlanmasındaki en önemli doğal etkiye sahip.

Araştırmayı yürüten California Üniversitesi Irvine kampüsünden doktora öğrencisi Logan Robert, aynı durumun meyve sinekleri için de geçerli olduğunu söylüyor.

Laboratuvar deneylerinde Robert ve meslektaşları genetiğiyle oynanmış meyve sineklerinin beyinlerini çıkarmış ve bu beyinleri petri kutularında yaşatmış. Sirkadiyen ritimleri 2 saat boyunca ışık deneyiyle bozan araştırmacılar tepkileri incelemiş. Düşük ışığa duyarlı bir kamera kullanan araştırmacılar, nöronlardaki aktiviteyi görebilmiş. Logan Roberts şöyle bilgi veriyor: “Aktiviteyi bu tekil nöronların saldığı ışıkları ölçerek hesaplıyoruz. Bu sineklere ateşböceği geni eklendi. Yani bu hücreler aktif olduğunda beyinlerinde ışık yanıyor. Böylece biz de gelişmeleri gözlemliyoruz.”

Current Biology dergisinde yayınlanan araştırma belli nöronların gerçek zamanlı olarak ışık hareketlerine nasıl tepki verdiğini ve böylece farklı zaman dilimlerinde seyahatin etkisini ortaya koyan ilk çalışma. Roberts açıklıyor: “Bu hücrelerin bazılarının ışık altındaki faaliyetlerinde değişiklik görüyoruz. Gruplar arasında ve grup içinde senkronizasyonlarını kaybediyorlar. Bu da jet lag yaşadığınızda çevre ile aranızda yaşadığınız zaman uyumsuzluğuna benziyor. Yani sinir sistemi kendi içinde zaman ayarını kaybediyor.”

Roberts bu durumda belli nöronlar arasındaki iletişimin zayıfladığını söylüyor. Bu aslında kötü bir şey değil. Uzman, ışık terapisi kullanarak yolculuk öncesinde ayarlama yapılırsa varış noktasında bu belirtilerin daha az yaşanabileceğini belirtiyor: “Biz bu yöntemle zaman uyumsuzluğunu jet lag öncesi kullanarak nöronlar arasındaki iletişimi zayıflatmayı düşünüyoruz. Yani zaman dilimleri arasında hızlı biçimde seyahat etmeden önce bunu yaparak jet lag etkisini atlatmayı hızlandırmayı öngörüyoruz.”

Roberts, meyve sinekleri üzerinde jet lag etkisini araştıran modelin farklı rahatsızlıkların araştırmasında da kullanılabileceğini söylüyor. Uzmanlara göre, vücut saatimizle oynandığı zaman diyabet, kanser, Parkinson ve Alzheimer gibi hastalıklara yakalanma riskimiz de artıyor.

STÜDYO VOA

Köprü kazasının ardından milyarlarca dolarlık tazminat bekleniyor – 28 Mart
lütfen bekleyin

No media source currently available

0:00 0:29:59 0:00
XS
SM
MD
LG