Irak’ın bir başka Sünni kenti, Ramadi neredeyse IŞİD militanlarının eline geçmek üzereyken, Amerikalı ve Iraklı yetkililer, örgütü nihai yenilgiye uğratma planları konusunda hala uyuşamadı.
Iraklı yetkililer, IŞİD militanlarının Anbar ilinin merkezi olan Ramadi’nin doğusundaki üç köyü ele geçirdiklerini söylerken, militanlar bir yandan da kenti tutmaya çalışan ordu birliklerini sıkıştırıyor.
Yetkililer, Ramadi’deki durumu “felaket boyutlarında” diye tanımlarken yaklaşık 2 bin aile, evlerini terk ederek, Bağdat’ın güney ve doğusundaki banliyölere sığındı. Bazı görgü tanıkları Ramadi’nin şimdiden hayalet kente döndüğünü söylüyor.
Washington ziyaretini tamamlamaya hazırlanan Irak Başbakanı Haydar el Abadi, IŞİD’le uzun boylu bir mücadele verildiğine dikkati çekerek, Ramadi’nin durumunu “met cezire” benzetti. Washington’daki Uluslararası ve Stratejik Araştırmalar Merkezi’nde konuşan Abadi, “Bu savaş içinde bir savaş, bir yeri kazanırsınız, bir yeri kaybedersiniz” dedi. Abadi’ye göre Tikrit yenilgisinden ağır darbe alan IŞİD, Ramadi’ye saldırarak bir mesaj vermeye çalışıyor ve zamanlama olarak bu mesajı özellikle kendisinin Washington ziyaretine denk getirmeyi amaçlıyor olabilir.
Irak Başbakanı, Anbar ilinde IŞİD’le mücadele için yeni oluşturulan birliklerin teçhizat eksikliğine dikkati çekti. “Bu yeni birliklerin ağır silahlara ihtiyacı var ve bildiğim kadarıyla da bu silahlar yolda” dedi.
Haydar el Abadi, Irak’ın hava saldırıları desteğine zamanında yanıt vermeyen Amerika ve koalisyon üyelerini de eleştirdi. Abadi, “Eğer ilerleme kaydetmek istiyorsanız, karşınızdaki düşmanın mümkün olduğunca erken darbe aldığını görmek istersiniz” diye konuştu.
Abadi, Tikrit’te denetimin Irak kuvvetlerinin eline geçmesinin ardından dikkatlerini Anbar iline yoğunlaştırmış durumda. Amerikalı yetkililer de Irak’ın ek yardıma ihtiyacı olacağının farkında. Ancak Pentagon’da açıklama yapan Amerika Genelkurmay Başkanı Orgeneral Martin Dempsey, Ramadi’de sorunun “insani” olduğunu, Amerika’nın önceliklerinin farklı bölgelerde olduğunu açıkladı. “Olay burada tuğla ve harç değil, IŞİD’in yenilgiye uğratılması” diye konuşan Orgeneral Dempsey, “Elbette Ramadi’nin düşmesini tercih etmem, ama düşerse de bu, mücadelenin sonu olmaz” dedi.
Amerika’nın kaygısı IŞİD’in petrol kaynaklarına yaklaşması
Dempsey asıl ağırlık verilmesi gereken bölgenin petrol rafinerilerinin bulunduğu Beyci kenti olduğunu açıkladı. Hem kent, hem de rafineri, aynı Ramadi gibi IŞİD saldırısı altında.
Beyci rafinerisinin henüz tehdit altında olmadığının altını çizen Orgeneral Dempsey, bununla birlikte militanların rafinerinin yakınlarına gelmeyi başardığını belirtti. Beyci’nin stratejik bir hedef olduğunu belirten Dempsey, IŞİD’in eylemlerine mali kaynak sağlayacak petrol kaynaklarına erişmemesi gerektiğini kaydetti.
Amerika’nın Ramadi’yi ve doğal olarak Anbar ilini birinci öncelik görmemesinde başka nedenler de yatıyor. Amerika Savunma Bakanlığı yetkililerine göre Anbar, yer yer Irak güvenlik kuvvetlerinin ve IŞİD militanlarının kontrolunda bulunan küçük bölgeler içeriyor.
Anbar ayrıca, Amerika’nın sekiz yıl süren Irak işgalinde önemli bir cepheydi. Ramadi bir zamanlar Irak el Kaidesi’nin merkez üssüydü. Ayrıca Anbar’ın önemli kentlerinden Felluce, geçen yıl IŞİD’in eline geçen ilk Irak kenti oldu.
Orgeneral Dempsey, konuk Irak Başbakanı’na bu noktaların tutulması ve koordine edilmesi durumunda IŞİD ve yerel güvenlik güçleri arasında git gel olaylarının yaşanmayacağını belirtti.
Bununla birlikte Ramadi’nin IŞİD’in eline geçmesi, Iraklılar, Amerika ve koalisyon üyeleri için yeni sorunlara işaret edebilir. Washington’daki Demokrasileri Savunma Vakfı’ndan Daveed Gartenstein-Ross, IŞİD’in ilan ettiği halifeliği meşru kılması için Irak topraklarını elinde tutmasının hayati olduğuna dikkati çekiyor.
Ayrıca diğer uzmanlar da, ne kadar yenilgiye uğratılsa da IŞİD’in kolay kolay çekilmeyeceğini, zaman zaman yeniden saldıracağını söylüyor.
Irak’ın Şii çoğunluğa sahip hükümetine duyulan memnuniyetsizliğinin IŞİD’in Sünni bölgelerde destek görmesine neden olduğuna işaret eden uzmanlar, Anbar ilini buna örnek gösteriyor.
Ortadoğu Demokrasi Projesi’nden Nuseybe Yunis, “Bu bölgelerde siyasi çözümler oluşturulmadıkça IŞİD hiçbir zaman gitmeyecektir” diyor. Irak’ta olası mezhep çatışmasının kazananı olmayan bir savaş olacağına dikkati çeken Yunis, “Unutmayın, el Kaide Irak’ta toprak ele geçirmedi, buna rağmen ülkeyi dehşete düşüren güçlü ve ölümcül bir terör örgütü olmayı sürdürdü” diyor.
