İç savaş yaşayan Yemen, Suudi Arabistan destekli, hükümet yanlısı koalisyon ve eski devlet başkanı Ali Abdullah Salih tarafından desteklenen Husi isyancıları arasında en şiddetli çatışmalara sahne oluyor
BM himayesindeki ateşkesin defalarca ihlal edilmesi, ocak ortasında yeniden başlaması planlanan görüşmeleri de imkansız hale getirdi. Bazı uzmanlar, savaşan tarafların pazarlıkları kendi avantajlarına çevirme çabasında olduklarını belirtiyor.
ABD’nin eski Birleşik Arap Emirlikleri Büyükelçisi William Rugh, Suudi Arabistan’ın kendisine en azından bir zafer kazanmış görüntüsü vermeyen bir ateşkesi kabul edemeyeceğini söylüyor. Rugh, Husiler’in de ülkenin bu kadar büyük bir kısmını kontrol etmeyi sürdürürken ateşkese yaklaşmayacağını belirtiyor.
BM Genel Sekreteri Ban Ki Moon, süregelen çatışmalar konusunda derin üzüntüsünü belirtirken, savaşan tarafları BM gözetimindeki barış görüşmelerine katılmaya çağırdı.
Büyükelçi Rugh, Birleşmiş Milletler’in, geçen yılın ortalarından beri bir anlaşma için arabuluculuk yapmaya çalışmasına rağmen savaşan tarafları ciddi bir pazarlığa girme konusunda ikna edemediğini belirtiyor.
Brookings Enstitüsü’nden Michael O’Hanlon, BM gözetimindeki görüşmelerin başarısızlığını hatalı stratejiye bağlayarak, tarafların birbirlerine güvenmediklerini belirtiyor. O’Hanlon’a göre, herkesin bir arada vermeyi kabul edeceği bir ödün yok. Üstelik bölgede Barış Gücü askeri ve gözlemci yokken, böylesine gergin bir savaş ortamında bu umut verici bir strateji olarak görünmüyor.
Görüşmelerin yeniden başlayacağı tarihin geçmiş olmasıyla çatışmalar artıyor ve her iki tarafta liderler çatışmayı durdurma konusunda isteksiz görünüyor.
Uzmanlar savaşan taraflardan her birinin çatışmaları sürdürmede bir nedene sahip olduğuna inanıyor. Düşmanlığın sona ermesi durumunda, Husiler’in, ülkenin büyük kısmına egemen olduktan sonra güç paylaşımı nedeniyle özveride bulunmaları gerekecek.
huzursuz etmek için kendisine bağlı Husi isyancıları kullandı. Ancak uzmanlar çatışmadan arınmış Yemen’de Salih’in hiçbir rolünün olmayacağı düşüncesinde.
Öte yandan Büyükelçi Rugh’a göre, 2015 yılında savaşa katılan Suudi önderliğindeki koalisyon, milyarlarca dolar harcamasına rağmen bir askeri başarı sağlayabilmiş değil. Büyükelçiye göre barışa yatırım yapılabilmesi için tüm oyuncuları ikna edebilecek tarafsız bir arabulucu gerekli.
Böyle bir arabulucuyu belirlerken, Rugh, ABD’nin çatışan taraflar nezdinde fazla kozu olmadığını düşünüyor. Büyükelçi, en uygun tarafsız aracının dışarıdan Körfez ülkelerinden biri olabileceği tavsiyesinde bulunuyor.
“Umman’ın bu rolü oynayacak en iyi aday olduğunu düşünüyorum, ama dış arabuluculuk yeterli değil” diyen Rugh, tarafların bir ateşkese razı olmaları ve arabulucunun önerilerine açık olmaları gerektiğini ekliyor.
O’Hanlon ise sorunun arabulucunun tarafsızlığı değil tarafların birbirlerine güvenmeyişleri olduğunu belirtiyor. Uzman, sorundan çıkışın ancak akla uygun bir oyunun sonu ya da her iki tarafın da kabul edebileceği bir siyasal çözümle mümkün olabileceğini belirtiyor.
O’Hanlon, eski yönetim ve Husiler’in en azından, ya bir konfederasyona razı olmaları ya da tüm ülkeyi tek başlarına işgal edemeyecekleri anlayıp, geri adım atarak bir paylaşıma razı olmaları gerektiğini söylüyor.
Öteki seçeneğin ise bu çıkmaza son vermek olduğunu düşünen O’Hanlon, savaş alanındaki askeri dinamiği değiştirecek bir dış aktörün ya doğrudan müdahale yoluyla, ya da taraflardan birine güçlü destek vermesi gerektiğini söylüyor.
Her iki uzman da bu uzun zamandır süren çatışmanın sivil ölümleri artıracağını ve Yemen’de zaten kötü durumda olan insani krizi derinleştireceğini düşünüyor.
Yemen’de süregelen düşmanlıklar bölgeyi yalnız siviller için değil aynı zamanda medya mensupları için de tehlikeli bir yere dönüştürüyor. Suudi destekli koalisyonun Ocak ayındaki hava saldırısı sırasında hayatını kaybeden Amerika’nın Sesi’nin serbest muhabirlerinden Almigdad Mojalli çatışmalarda ölen son gazeteci oldu.
