ANKARA —
Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün çağrısıyla Hakim ve Savcılar Yüksek Kurulu'nu (HSYK), dolayısıyla yargı sistemini değiştirecek yasa teklifi yerine anayasa değişikliği için uzlaşma arayışı başladı. Ancak, TBMM Adalet Komisyonu'nda, yargı kurumlarıyla ilgili düzenlemeler içeren yasa teklifindeki Hakim ve Savcılar Yüksek Kurulu yapısını sil baştan değiştirecek maddelerden bazıları kabul edildi.
Cumhurbaşkanı Gül'ün dün muhalefet liderleri ve ardından Başbakan Erdoğan ile görüşmesi üzerine HSYK yapısıyla ilgili iktidardaki Adalet ve Kalkınma Partisi’nden adım geldi. Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, Meclis'teki siyasi parti gruplarını ziyaret ederek HSYK'yı da içerecek yargı bölümüyle ilgili anayasa değişikliği için ‘birlikte çalışma’ önerisi götürdü. CHP ve BDP grupları bu çağrıya olumlu sinyal verdi ancak MHP uzlaşmayı reddetti.
Bununla birlikte, AKP Grubu bir yandan siyasi partilerle anayasa değişikliği için masaya oturma girişiminde bulunurken, diğer yandan da Adalet Komisyonu'ndaki teklifi yasalaştırma yönündeki adımları sürdürüyor.
AKP Anayasa değişikliği istiyor
Adalet Bakanı Bozdağ, beraberinde AKP Grubu Başkanvekili Nurettin Canikli ile birlikte Meclis'teki muhalefet partilerini ziyaret turuna dün saat 11.30'da CHP Grubu'ndan başladı. Bozdağ ve Canikli, CHP Grup Başkanvekilleri Akif Hamzaçebi ve Muharrem İnce ile görüştü. Bozdağ ve Canikli, saat 12.00'de MHP Grup Başkanvekili Oktay Vural’la ve saat 14.00'te BDP Grup Başkanvekilleri İdris Balüken ve Pervin Buldan ile bir araya geldi.
Görüşmeler ardından Bakan Bozdağ, anayasa değişikliğinde uzlaşma sağlanıp sağlanamayacağıyla ilgili şunları ifade etti: ''Ziyaretimizin konusu dün Sayın Cumhurbaşkanı’nın, genel başkanlarla yaptığı görüşmelerde ortaya çıktığı üzere Anayasa değişikliği konusunda AK Parti’nin görüşlerini gruplara iletmekti. CHP'nin bu konuda yaklaşımı ortaya çıktıktan sonra siyasi partilerce oluşturulacak komisyonunda durumu değerlendireceğiz. Anayasa değişikliği olursa biz mutabakata uyacağız''
Bakan Bozdağ'ın açıklamalarında, Anayasa'nın 159'ncu maddesinde değişiklik istediklerini vurgularken, muhalefet tarafından eleştirilen HSYK teklifiyle ilgili 'geri çekme' değil 'durdurma' ifadesi kullanmaya devam etmesi dikkat çekti. Bozdağ'ın, Anayasa'daki bir düzenleme için kanun düzenlemesi gerektiğini de anımsatması ise, ''Acaba Anayasa'nın HSYK kuruluşunu ve üye seçim modelini belirleyecek 159'ncu madde değişiklik yapılsa dahi AKP tarafından şimdi tartışılan kanun önerisi veya benzeri yine gündeme getirilebilir mi?'' sorusunu gündeme taşıdı.
CHP ve BDP 'şartlı uzlaşma' dedi
Bozdağ'ın gerçekleştirdiği ziyaretler sonrasında muhalefet partilerinden de açıklamalar geldi.
CHP Grup Başkanvekili Hamzaçebi, ''HSYK ile ilgili anayasa değişikliği iki hassasiyetimizi ilettik. Birincisi, komisyonda görüşülmekte olan ve anayasaya aykırılığı sabit olan teklifin, durdurulması veya onun geri çekilmesiyle şeklindeki hassasiyetimizi ifade ettik. İkincisi, yolsuzluk ve rüşvet soruşturmasının engellenmemesi'' dedi.
BDP Grup Başkanvekili İdris Balüken ise, ''Bir demokratik dönüşümü esas almak lazım. Biz yargının yasama üzerindeki yön göstermeye çalışan anlayışı da kabul etmiyoruz. Yürütmenin yargı üzerindeki tahakkümünü de kabul etmiyoruz. HSYK üyeleri, mümkün olan en geniş temsiliyeti sağlayacak şekilde seçilmeli. Parlamentodan da geçmeli'' diye konuştu.
MHP Grubu ise, AKP'nin anayasa değişikliğinde uzlaşma girişimini masaya oturmadan reddetti. Grup Başkanvekili Oktay Vural, “Kesinlikle bu süreç içerisinde hangi şart olursa olsun tamamen bağımsız bir şekilde böyle bir anayasa değişikliğini uygun görmüyoruz'' dedi.
Peki HSYK teklifi ne durumda?
AKP Grubu, çoğunluğa sahip olması dolayısıyla Adalet Komisyonu'nda teklif üzerindeki görüşmelere başladığı Cuma gününden beri her gün devam edilmesini sağlıyor. Siyasi partiler arasında uzlaşma arayışına rağmen Bakan Bozdağ'ın yürüttüğü ziyaret turu ardından Komisyon, dün saat 15.30'da yine toplandı. Böylece görüşme maratonundaki 5'nci günde, teklifteki HSYK maddeleri müzakereye açıldı.
Pazartesi günü yani maratondaki dördüncü günde, ilk 25 madde üzerindeki görüşmeler tamamlanmış, o ana değin beş madde çıkarıldığı için teklif 47 maddeye düşmüştü.
Dün ise, AKP önergesiyle teklife bir yeni madde eklendi. Böylece teklif 48 madde oldu. Görüşmelere yeni madde ile başlandı ve ardından teklifteki 26'ncı maddeden devam edildi. Komisyon, görüşmelerine Türkiye saatiyle 15.30'da başladı, saat 00.15'te bitirdi. Dolayısıyla bir buçuk saatlik yemek molası hariç 8 buçuk saatlik görüşmeler yapıldı. Görüşmelere 33'ncü maddenin kabul edilmesi ardından son verildi.
‘Receptay’
Görüşmelerde en dikkat çekici eleştiriler CHP'li Gürkut Acar ile BDP'li Hasip Kaplan'dan geldi.
Acar, ''Sizi tarihsel sorumluluğumuzda uyarıyoruz. HSYK'yı Bakan'a bağlıyorsunuz, Bakan'ın kaderi de Başbakan'ın iki dudağı arasında. Dolayısıyla da Kurul'u Başbakan'a bağlıyorsunuz. HSYK'yı, Receptay haline getirmeyin'' diye konuştu. Acar, bu sözleriyle siyasi literatüre, Yargıtay ve Danıştay gibi kurumlara atıfla ''Receptay'' ifadesini getirdi.
Kaplan, ''Bu teklif ile yargıya başkanlık sistemini getireceksiniz. Eğer Sayın Bozdağ bugün benim yerimde otursaydı yargı bağımsızlığıyla ilgili hararetli bir konuşma yapardı. Gelin anayasa değişikliği sürecini işletin'' dedi.
Cumhurbaşkanı Gül'ün dün muhalefet liderleri ve ardından Başbakan Erdoğan ile görüşmesi üzerine HSYK yapısıyla ilgili iktidardaki Adalet ve Kalkınma Partisi’nden adım geldi. Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, Meclis'teki siyasi parti gruplarını ziyaret ederek HSYK'yı da içerecek yargı bölümüyle ilgili anayasa değişikliği için ‘birlikte çalışma’ önerisi götürdü. CHP ve BDP grupları bu çağrıya olumlu sinyal verdi ancak MHP uzlaşmayı reddetti.
Bununla birlikte, AKP Grubu bir yandan siyasi partilerle anayasa değişikliği için masaya oturma girişiminde bulunurken, diğer yandan da Adalet Komisyonu'ndaki teklifi yasalaştırma yönündeki adımları sürdürüyor.
AKP Anayasa değişikliği istiyor
Adalet Bakanı Bozdağ, beraberinde AKP Grubu Başkanvekili Nurettin Canikli ile birlikte Meclis'teki muhalefet partilerini ziyaret turuna dün saat 11.30'da CHP Grubu'ndan başladı. Bozdağ ve Canikli, CHP Grup Başkanvekilleri Akif Hamzaçebi ve Muharrem İnce ile görüştü. Bozdağ ve Canikli, saat 12.00'de MHP Grup Başkanvekili Oktay Vural’la ve saat 14.00'te BDP Grup Başkanvekilleri İdris Balüken ve Pervin Buldan ile bir araya geldi.
Görüşmeler ardından Bakan Bozdağ, anayasa değişikliğinde uzlaşma sağlanıp sağlanamayacağıyla ilgili şunları ifade etti: ''Ziyaretimizin konusu dün Sayın Cumhurbaşkanı’nın, genel başkanlarla yaptığı görüşmelerde ortaya çıktığı üzere Anayasa değişikliği konusunda AK Parti’nin görüşlerini gruplara iletmekti. CHP'nin bu konuda yaklaşımı ortaya çıktıktan sonra siyasi partilerce oluşturulacak komisyonunda durumu değerlendireceğiz. Anayasa değişikliği olursa biz mutabakata uyacağız''
Bakan Bozdağ'ın açıklamalarında, Anayasa'nın 159'ncu maddesinde değişiklik istediklerini vurgularken, muhalefet tarafından eleştirilen HSYK teklifiyle ilgili 'geri çekme' değil 'durdurma' ifadesi kullanmaya devam etmesi dikkat çekti. Bozdağ'ın, Anayasa'daki bir düzenleme için kanun düzenlemesi gerektiğini de anımsatması ise, ''Acaba Anayasa'nın HSYK kuruluşunu ve üye seçim modelini belirleyecek 159'ncu madde değişiklik yapılsa dahi AKP tarafından şimdi tartışılan kanun önerisi veya benzeri yine gündeme getirilebilir mi?'' sorusunu gündeme taşıdı.
CHP ve BDP 'şartlı uzlaşma' dedi
Bozdağ'ın gerçekleştirdiği ziyaretler sonrasında muhalefet partilerinden de açıklamalar geldi.
CHP Grup Başkanvekili Hamzaçebi, ''HSYK ile ilgili anayasa değişikliği iki hassasiyetimizi ilettik. Birincisi, komisyonda görüşülmekte olan ve anayasaya aykırılığı sabit olan teklifin, durdurulması veya onun geri çekilmesiyle şeklindeki hassasiyetimizi ifade ettik. İkincisi, yolsuzluk ve rüşvet soruşturmasının engellenmemesi'' dedi.
BDP Grup Başkanvekili İdris Balüken ise, ''Bir demokratik dönüşümü esas almak lazım. Biz yargının yasama üzerindeki yön göstermeye çalışan anlayışı da kabul etmiyoruz. Yürütmenin yargı üzerindeki tahakkümünü de kabul etmiyoruz. HSYK üyeleri, mümkün olan en geniş temsiliyeti sağlayacak şekilde seçilmeli. Parlamentodan da geçmeli'' diye konuştu.
MHP Grubu ise, AKP'nin anayasa değişikliğinde uzlaşma girişimini masaya oturmadan reddetti. Grup Başkanvekili Oktay Vural, “Kesinlikle bu süreç içerisinde hangi şart olursa olsun tamamen bağımsız bir şekilde böyle bir anayasa değişikliğini uygun görmüyoruz'' dedi.
Peki HSYK teklifi ne durumda?
AKP Grubu, çoğunluğa sahip olması dolayısıyla Adalet Komisyonu'nda teklif üzerindeki görüşmelere başladığı Cuma gününden beri her gün devam edilmesini sağlıyor. Siyasi partiler arasında uzlaşma arayışına rağmen Bakan Bozdağ'ın yürüttüğü ziyaret turu ardından Komisyon, dün saat 15.30'da yine toplandı. Böylece görüşme maratonundaki 5'nci günde, teklifteki HSYK maddeleri müzakereye açıldı.
Pazartesi günü yani maratondaki dördüncü günde, ilk 25 madde üzerindeki görüşmeler tamamlanmış, o ana değin beş madde çıkarıldığı için teklif 47 maddeye düşmüştü.
Dün ise, AKP önergesiyle teklife bir yeni madde eklendi. Böylece teklif 48 madde oldu. Görüşmelere yeni madde ile başlandı ve ardından teklifteki 26'ncı maddeden devam edildi. Komisyon, görüşmelerine Türkiye saatiyle 15.30'da başladı, saat 00.15'te bitirdi. Dolayısıyla bir buçuk saatlik yemek molası hariç 8 buçuk saatlik görüşmeler yapıldı. Görüşmelere 33'ncü maddenin kabul edilmesi ardından son verildi.
‘Receptay’
Görüşmelerde en dikkat çekici eleştiriler CHP'li Gürkut Acar ile BDP'li Hasip Kaplan'dan geldi.
Acar, ''Sizi tarihsel sorumluluğumuzda uyarıyoruz. HSYK'yı Bakan'a bağlıyorsunuz, Bakan'ın kaderi de Başbakan'ın iki dudağı arasında. Dolayısıyla da Kurul'u Başbakan'a bağlıyorsunuz. HSYK'yı, Receptay haline getirmeyin'' diye konuştu. Acar, bu sözleriyle siyasi literatüre, Yargıtay ve Danıştay gibi kurumlara atıfla ''Receptay'' ifadesini getirdi.
Kaplan, ''Bu teklif ile yargıya başkanlık sistemini getireceksiniz. Eğer Sayın Bozdağ bugün benim yerimde otursaydı yargı bağımsızlığıyla ilgili hararetli bir konuşma yapardı. Gelin anayasa değişikliği sürecini işletin'' dedi.
