Erişilebilirlik

Wikipedia Türkiye İçin 'Sansür' Uygulayacak mı?


Dünyada en çok tıklanan internet sitelerinden Wikipedia’a yönelik Türkiye’de 29 Nisan’da başlatılan yasaklama sürüyor. Wikipedia’nın sadece Türkçe versiyonu Vikipedi değil tüm dillerdeki adreslerine yasaklama söz konusu. Bu arada İstanbul Büyükşehir Belediyesi de, siteyle ilgili vakfın kurucusu Jimmy Wales’e, 15-18 Mayıs tarihlerindeki “World Cities Expo” etkinliği için yaptığı daveti dün geri çekti.

Siteye uygulanan yasağı sona erdirmek üzere geçmişte Twitter ve Youtube’un ifade özgürlüğü kapsamında erişilebilir olmasını sağlayan akademisyenler Prof. Dr. Yaman Akdeniz ve Doç. Dr. Kerem Altıparmak devreye girdi. Akdeniz ve Altıparmak, Ankara 2. Sulh Hukuk Mahkemesi’ne itiraz başvurusu yaptı. Wikipedia Vakfı da, Türk yargısı nezdinde itirazda bulundu. Akdeniz ve Altıparmak, geçmişte yerel mahkemelerden başvurularına ret yanıtını almış oldukları için şimdiden Anayasa Mahkemesi (AYM) ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) başvuru hazırlıklarını da tamamladı.

BTK: “Kararlarımız uygulanmadan Wikipedia açılamaz”

Türk hükümetinin internet ve telekomünikasyon ortamını denetlemekle görevli kuruluşu Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) Başkanı Ömer Fatih Sayan ise, bugünkü açıklamasında, “Biz bilgi medeniyetiyiz. Tarihimize bakanlar bizim yanımızda en değerli şeyin bilgi olduğunu bilirler. Bizim Peygamberimizden en büyük filozofumuza, hükümdarlarımızdan köylülerimize kadar herkes bileni över, bilene değer verir. Bunu bilmeyen ve bulunduğu yerdeki kurallara uyma konusunda ağır davranan site yöneticilerine, Wikipedia'ya bakıp bizi tanımalarının iyi olacağını bildirmek isterim” sözleriyle yasağı savundu.

Wikipedia’nın yalan içeriklere karşı mücadele etmesi gerektiğini kaydeden Sayan, “Wikipedia'nın bazı sayfaları ile ilgili sonlanmış olan hukuki süreçler var ve bu sayfaların kaldırılması Wikipedia tarafında maalesef gerçekleştirilmemektedir. Türkiye bir hukuk devletidir ve bu konuda söylenecekler mahkemeler tarafından söylenmiştir. Bu kararlar uygulanmadan Wikipedia'nın açılması da mümkün değildir. Görüşebiliriz, tartışabiliriz. İnsanların, devletlerin, platformların bir düzen içinde devam edebilmesi için belirli kurallar silsilesi, düzen ve hukuk hepimiz için gereklidir. Özgürlük tek taraflı değildir. Türkiye bir hukuk devletidir. Hukuk içerisinde herkes kendi üzerine düşeni yapmalıdır. Kimse ‘Ben Türk mahkemelerini tanımam’ deme hakkına sahip değildir. Ayrıca Wikipedia'nın açılması yolunda bizim üzerimize düşen her türlü desteği vermeye hazır olduğumuzu da belirtmek istiyorum” diye konuştu.

lütfen bekleyin

No media source currently available

0:00 0:09:55 0:00

“BTK neden AYM ve AİHM kararlarına saygı duymuyor?”

Amerika’nın Sesi’nin sorularını yanıtlayan Doç. Dr. Kerem Altıparmak ise, BTK Başkanı’nın Wikipedia’ya yönelik hukuka uyma çağrısını çelişkili bulduğunu işaret etti ve Wikipedia’yı hukuka uygun davranmaya davet etmekte olan BTK’nın AYM ve AİHM’ın ifade özgürlüğüyle ilgili Türkiye ile ilgili kararlarına uymadığını vurguladı.

“Türkiye yargı sistemi tamamen çökmüş durumda, hukuk devletine saygı olduğunu da söylemek zor” diyen Altıparmak, Twitter ve Facebook’un şeffaflık raporlarına bakıldığında Türkiye’nin, dünyadaki bütün ülkeler arasında en fazla şekilde engelleme uygulayan ülke olduğunu anımsattı. “Bu alanda yasaklama uygulamada Türkiye’nin eşi, benzeri yok” görüşünü aktaran Altıparmak, Wikipedia’ya uygulanan yasağı hukuk çerçevesinde savunan BTK hakkında şunları söyledi:

“’Wikipedia’daki bir içeriği engelle’ dediğinizde tüm dillerdeki halini engellemiş oluyorsunuz. Bu durumda Wikipedia’nın içeriğini devletler yazmış olur. Wikipedia özgür bir alan olduğu için, orada farklı görüşler ve farklı bilgiler sansüre uğramadan yazılabildiği için anlamlı. Yoksa her devletin bir Wikipedia Dairesi olsun ve onlar yazsınlar içerikleri. ‘Bizim hukukumuza uysun’ diyorsunuz ama bizim hukukumuzun aslında en önemli parçalarından birisi insan hakları sözleşmeleri. Türkiye, hem Birleşmiş Milletler hem de Avrupa Konseyi insan hakları sözleşmelerine taraf durumda. Türkiye anayasası da diyor ki bu ‘Sözleşmelerle iç hukuk çatıştığında uluslararası sözleşmeleri esas alacaksınız’ diyor. İfade özgürlüğüyle ilgili AYM ve AİHM’in aldığı kararlar var. Bu kararlara neden BTK Başkanı saygı duymuyor. Bu kararlar, Türkiye’deki ulusal mahkemelerce de dikkate alınmak durumunda ancak ne ulusal mahkemeler bunları kale alıyor ne de BTK Başkanı. Sonuçta o kararlara uymuyor oluyorsunuz. AİHM’in içtihadında açık ve yerleşik kararlara aykırı bir durum. Şimdi siz diyorsunuz ki ‘Wikipedia, Sulh Hukuk Mahkemesi kararına uysun.’ Ama siz uluslararası mahkeme AİHM’in kararlarına uymuyorsunuz da başkasını neden tarafsızlığı son derece tartışmalı Sulh Hukuk Mahkemesi’nin kararına uymaya davet ediyorsunuz. Eğer Wikipedia anlaşırsa sansürlü bir Wikipedia olacaktır.”

Prof. Dr. Yaman Akdeniz de, Twitter’daki paylaşımlarında, BTK Başkanı’nın “Bilgi medeniyetiniz” sözüne tepki gösterdi. Akdeniz, “Bilgi medeniyeti BTK’ya girebiliyoruz ama Wikipedia’ya giremiyoruz. 120 binden fazla web sitesi ve 90 binden fazla URL engelliyken Türkiye için ‘Bilgi Medeniyeti’ diyebilmek…” ifadelerini kullandı.

“AİHM’e toplu başvuru yapacağız”

AİHM’de Youtube yasağıyla ilgili davayı kazandıklarını hatırlatan Altıparmak, şimdi de Wikipedia ile ilgili öncelikle yerel mahkeme düzeyinde yargı sürecini başlattıklarını açıkladı. Altıparmak, “Biz uzunca bir süredir internetteki kullanıcı haklarının, ifade özgürlüğünün bir parçası olduğunu savunuyoruz. Wikipedia’nın sahibi olmasam da, bu sitede veya Youtube’da bir materyali ben yüklemiş olmasam bile bu sitelerdeki içeriklere erişim hakkı, ifade özgürlüğü kapsamında yer alıyor. Youtube örneğinde mesela (Yaman) Akdeniz ile birlikte şunu ifade etmiştik başvurumuzda, ‘Biz akademisyeniz ve Youtube’u sadece eğlence amaçlı kullanmıyoruz, daha farklı anlamları var bizim için, oradaki eğitim materyallerini kullanıyoruz.’ Youtube’daki bazı materyaller başka mecralarda olmadığı için de alternatifsiz olduğumuzu belirtmiştik. Şimdi bu durum Wikipedia için daha da geçerli. Bazı noktalarda yer yer yanlış bilgiler içerse de çok geniş bir bilgi yelpazesi sunuyor, pek çok konuda bilgiye ulaşmayı sağlıyor. Çok sayıda dilde 40 milyonu aşan içerik girişine sahip bulunuyor. Bu çerçevede, (Yaman) Akdeniz ile birlikte Sulh Ceza Hakimliği’ne yaptığımız başvuruda Wikipedia kullanıcısı olarak ifade özgürlüğü kapsamında yasağa karşı çıkıyoruz” dedi.

Ankara 2. Sulh Ceza Mahkemesi’ne yaptıkları başvuruya önümüzdeki günlerde ret yanıtı beklediklerini kaydeden Altıparmak, bugüne değin yerel mahkeme düzeyinde Başbakanlık’ın internet erişim kararları aleyhine hiç sonuç alamadıklarını belirtti. Bu ret kararı ardından Anayasa Mahkemesi’ne başvuracaklarını söyleyen Altıparmak, “Ancak AYM’ye Akdeniz ile birlikte 43 başvurumuz bulunuyor; henüz karar alınmamış olan. Bu başvurularımızdan en eskisi 1,5 yıla yaklaştı. AYM, Türkiye’nin içerisinde bulunduğu ortamda karar almaktan kaçınıyor görünüyor. Bu nedenle Akdeniz ile birlikte AYM’den sonuç alınamadığı için tüm erişim engellemeleri hakkında topluca AİHM’e bir başvuru yapmayı da düşünüyoruz” diye konuştu.

Wikipedia’a yasak gerekçesi Suriye çıktı

Wikipedia’nın engelleme gerekçelerini hakkında da Doç.Dr. Kerem Altıparmak şu bilgileri verdi:“Türkiye’nin Suriye iç savaşına ilişkin müdahalesi ve oradaki çeşitli gruplara destek vermesi iddiaları hakkındaki içerikler neden olmuş görünüyor yasaklamaya.. Wikipedia’nın İngilizce versiyonunda ‘Suriye iç savaşı’ ve ‘devlet destekli terör örgütleri’ başlıkları altında Türkiye ile ilgili iddialar var. Bu iki başlıktaki iddialar nedeniyle yasaklama gelmiş görünüyor. Ancak Türkiye dışındaki ülkeler için de benzeri çok sayıda iddialar var. Sadece 2 başlık içeriği nedeniyle bilimden, kültürden, spora, 40 milyon başlıktaki bilgiye ulaşılamaz hale geldi” dedi.

  • 16x9 Image

    Yıldız Yazıcıoğlu

    Yıldız Yazıcıoğlu, 1994-1998 döneminde Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Gazetecilik Bölümü’nde lisans eğitimini tamamladı. Mesleğe 1997 yılında Cumhuriyet’te stajyer olarak başladı. 1998-2000 döneminde yüksek lisans eğitimine devam etti. 2000 – Mayıs 2009 döneminde Milliyet’te mesleki kariyerini cumhurbaşkanlığı ve parlamento muhabirliği noktasına taşıdı. 2009 - 2011 yıllarında ABD’nin başkenti Washington DC’de kariyerini sürdürdü ve farklı medya kuruluşları için temsilcilik – yorumculuk görevlerini yürüttü. Bu dönemde VOA Türkçe’de eğitim aldı ve görev yaptı. Ardından Ankara’ya dönüşünde Habertürk TV’de, ArtıBir TV’de görevler üstlendi. Şu anda VOA Türkçe ekibinde görev almayı sürdürüyor.

STÜDYO VOA

Trump’a ‘sus payı davası’ öncesinde konuşma yasağı – 27 Mart
lütfen bekleyin

No media source currently available

0:00 0:29:59 0:00
XS
SM
MD
LG