İsrail’de iki şirket, üç boyutlu yazıcı kullanarak kök hücreleri dokulara dönüştürecek bir teknoloji geliştirdiğini açıkladı. Bu teknoloji, gelecekte yeni ilaçların denenmesi, hatta yapay organ geliştirilmesi için kullanılabilir.
Japon bilimadamı Şinya Yamanaka ve ekibi 2006’da deri hücrelerini kök hücrelere dönüştürülebileceğini keşfetti. Kök hücreler daha önce embriyolardan elde ediliyordu. Embriyoların kullanılmasına ilişkin etik tartışmalarla birlikte birçok uzman, doku rejenerasyonu üzerinde deneysel çalışmalara başladı.
IPS hücreleri olarak bilinen indüklenmiş pluripotent kök hücreler, hastalık ya da yaralanma sonucu kaybedilen basit dokuları yenilemek için kullanılıyor. Süreç oldukça yavaş. Ancak İsrail’den üç boyutlu yazıcı firması Nano Dimension, IPS hücreleri üreten Accellta şirketiyle birlikte kök hücre üretimini hızlandıran bir yazıcıyı başarıyla test etti.
Nano Dimension firmasının CEO’su Amit Dror, “Hemen belirtmeliyim ki şu anda sadece bir fikrin gerçekleşebileceğini kanıtladık. Tıbba hizmet edecek işlevsel insan dokularını henüz üretmedik. Her iki şirketin bilgi birikimini doğru malzemelerle biraraya getirip insan kök hücrelerinden çok hızlı bir şekilde doku elde edebileceğimizi kanıtladık,” diyor.
Amit Dror, hücre büyümesini destekleyen maddelerle karıştırılan canlı kök hücreli özel bir mürekkebin yazıcıda kolaylıkla basılabileceğini söylüyor. Kök hücre üretmede üç boyutlu yazıcı kullanmanın bir başka avantajı da hassas malzeme miktarını ve katmanları daha kolay kontrol etmek.
Dror, “Sadece malzemeleri karıştırmak yeterli değil. Kullanacağınız malzemeleri aynı insan bedenindeki gibi katman katman dizmeniz gerekiyor. Organlarımızın dokuları hücre karışımından ibaret değildir. Farklı noktalarda farklı doku yoğunlukları vardır. Doğru hücre türünü doğru noktada yoğunlaştırmak, insan bedenindeki organlara benzer doku elde etmek için son derece önemli,” diyor.
Pittsburgh Üniversitesi McGowan Rejeneratif Tıp Enstitüsü Direktörü William Wagner, kök hücreleri belli şekillerde yazıcıda basmanın kolay, ancak bunları işlevsel dokulara dönüştürmenin zor olduğunu söylüyor.
Uzman, örnek doku basmanın araştırmaların ilerletilmesi açısından yararlı olacağı görüşünde: “Örneğin bazı maddeleri otomatik olarak işleyemeyen karaciğer için bir ilaç geliştirilmiş. Bu durumda karaciğer dokusu ve bu ilaçla binlerce deney yapabilir, ilacın etkili olup-olmadığını ölçebilirsiniz.”
İç organlar gibi karmaşık insan dokularının üretilmesi yakın gelecekte mümkün görünmüyor. Doku basımı en çok deri ve kas gibi daha basit dokuları ya da biraz daha karmaşık olan bağırsak çeperi dokusunu üretmede başarılı olabilir.
