Erişilebilirlik

Türkiye-İsrail İlişkileri Çıkmaza Giriyor


Geçtiğimiz Pazar günü İstanbul'a dönen Mavi Marmara gemisi
Geçtiğimiz Pazar günü İstanbul'a dönen Mavi Marmara gemisi

Gazze'ye yardım götürürken İsrail askerlerinin saldırısına hedef olan Mavi Marmara gemisi İstanbul'a döndü. Türkiye, dokuz kişinin öldürüldüğü saldırıdan sonra İsrail’den hem özür dilemesini hem de ölenlerin yakınlarına tazminat ödemesini istemişti. İsrail bu iki talebi yerine getirmemekte direnirken, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun, Tel Aviv hükümetini anlaşmazlığı gidermekte samimi olmamakla suçlaması, gerginliğin daha da artmasına yol açtı.

Rotamız Filistin Yükümüz İnsani Yardım” sloganı ile İstanbul'dan yola çıkan ancak Gazze'ye ulaşamadan uluslararası sularda İsrail askerlerinin saldırısına uğrayan Mavi Marmara gemisi İstanbul'a geri döndü. İnsani Yardım Vakfı tarafından Sarayburnu'nda düzenlenen karşılama törenine en az on bin kişi katıldı. Göstericiler gemiyi ''Mavi Marmara'' şarkısıyla karşıladı.

Karşılama töreni kısa bir süre içinde İsrail karşıtı gösteriye dönüştü. Tekbirler getirerek sloganlar atan kalabalık grup, İsrail’i cinayet ve katliamla suçladı. İHH Başkanı Bülent Yıldırım, karşılama töreninde yaptığı konuşmada, hedeflerinin Gazze'ye yardım götürmek olduğunu ancak İsrail'in saldırısı nedeniyle 9 arkadaşlarını kaybettiklerini söyledi.

Olayın altı ay önce meydana gelmesine rağmen halkın öfkesi tazeliğini koruyor. Türkiye, aybaşında, İsrail’deki orman yangınlarının söndürülmesine iki itfaiye uçağı göndererek katkıda bulunmuştu. Ankara’nın bu jestiyle düzelir gibi olan ilişkiler Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun, İsrail’i, Türkiye’yle ilişkilerini düzeltmekte samimi olmamakla suçlamasıyla tekrar kötüleşti. Bakan, Türk devletinin yurttaşlarının hukukunu korumaya muktedir olduğunu belirtmiş ve İsrail'den "özür ve tazminat beklentimiz 31 Mayıs günü olduğumuz kararlılıkla bugün de devam etmektedir," demişti.

Gazeteci Semih İdiz, Türkiye’de altı ay sonra parlamento seçimleri yapılacağını hatırlatıyor ve bunun yakınlaşma çabalarını baltaladığını söylüyor: Türkiye’nin seçim ortamında olduğuna dikkati çeken İdiz, politikacıların seçmenlerin hoşuna giden popülist söylemlerinin devletlerarası ilişkileri de etkilediğini vurguluyor.

Gerginliğin artmasının bir nedeni, Davutoğlu’nun “orman yangını Türkiye’de olsaydı İsral’in yardım edeceğinden şüphe duyardım,” demesi. İsrail Dışişleri Bakanı Avigdor Lieberman Davutoğlu’nun sözlerine sert tepki gösterdi ve ülkesinin 1999 depreminde Türkiye’ye yardım ekibi gönderdiğini hatırlattı.

İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu birkaç gün önce yaptığı bir konuşmada, hükümetinin Mavi Marmara’da meydana gelen ölümlerden üzüntü duyduğunu ancak asla özür dilemeyeceğini tekrarladı. Netanyahu, özür dilemenin İsrail’in hata yaptığı şeklinde yorumlanacağını ve bunun baskında katılan askerlerin uluslararası mahkemelerde yargılanmasına sebep olabileceğini savunuyor.

Gazeteci Mehmet Ali Birand, İsrail hükümetini, başta muhafazakar çevreler olmak üzere Türk kamuoyunun duygularını anlayamamakla suçluyor. Mehmet Ali Birand, halkın İsrail askerlerinin 9 Türk’ü öldürmesini asla hazmedemediğini söylüyor ve Başbakan’ın İsrail’den özür dilemesini istemekten başka çaresi bulunmadığını belirtiyor.

Gazeteci Semih İdiz’e göre, İsrail’de Başbakan Netanyahu ile Dışişleri Bakanı Lieberman arasındaki siyasi rekabet de anlaşmazlığın giderilmesini engelliyor. İdiz, İsrail’de sağcı hükümet ve koalisyon içindeki sorunlar devam etse de, her iki ülkede de, gerginliğin, iki ülkenin de zararına olduğuna inanan yetkililer bulunduğunu söylüyor.

Amerika da, Ortadoğu’daki iki müttefiki, Türkiye ile İsrail’in aralarındaki sorunları çözmelerini istiyor. Ancak birçok gözlemci her iki hükümetin de, iç siyasi nedenlerle Mavi Marmara anlaşmazlığını gideremeyeceği görüşünde.

XS
SM
MD
LG