Erişilebilirlik

1915 Olaylarından Kurtulan Ermeniler Köklerini Arıyor


Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerinde yaşanan Ermeni tehcirinin üzerinden 102 yıl geçti. Geride yüzbinlerce ölü, kayıp ve dağılan aileler kaldı. Bir de Müslümanlaşarak kendini koruyan Ermeniler. Şimdilerde bu ailelerin çocukları özlerine dönmeye başladı. Diyarbakırlı Paramaz Mercan ve Armen Demirciyan gibi.

1915 Olaylarından Kurtulan Ermeniler Köklerini Arıyor
lütfen bekleyin

No media source currently available

0:00 0:04:42 0:00

Diyarbakır’ın Sur içindeki tarihi Surp Sarkis Kilisesi, yıllardır kaderine terk edilmiş durumda. Kilisenin sessizliği 24 Nisan’da bozuldu. 1915 olaylarının yıldönümünde, harabe de olsa, kiliseyi ziyaret edenler vardı. Paramaz Mercan ve arkadaşları tehcirde yaşamını yitirenler anısında mum yakarak, karanfil bıraktı. Ermeni bir ailenin çocuğu olan Mercan, yıllarca Müslüman olarak yaşadı. Binlerce Ermeni aile gibi, Mercan ailesi de, kendisini korumak için din değiştirmişti. Ailenin bazı üyeleri Hristiyan olarak kalsa da, Paramaz yıllarca Müslüman olarak yaşadı. O zaman adı da Erdal’dı. Ta ki bir gün komşularının çocuğuyla kavga edinceye kadar. Komşu çocuğu hakaret etmek için ‘Siz Ermeni'siniz’ deyince, Mercan yeni bir şey öğrendi. Mercan, o günleri şöyle anlatıyor: ”Ailemin Hristiyan Ermenilik'ten, Müslüman Ermenilik'e dönüşünü çocukken öğrendim. Aile içinde Hristiyan olarak kalanlar oldu, amcalarım din değiştirmedi. Onlar bu izi ve geçmişimi kaybetmememe neden oldu. Çocuk yaşta öğrendim. Komşu çocuklardan biriyle kavga ederken bana ‘Sen Ermeni’sin’ dedi. Yoksa bilmiyordum Müslüman'laşmış Ermeni olduğumu.”

Önce Erdal olan adını değiştirerek, Paramaz adını aldı. Ardından da vaftiz olarak dinini değiştirdi. Paramaz, artık kendi kültürüyle yaşamak istediğini belirterek, “Şu anda hissetiğim şu, ben bu topraklarda kendi kültürümle, anadilimle yaşamayı daha çok arzu ederdim. Kendim değilim şu anda, ötekisiyim. Her ne kadar Ermeni’yim desem de, bu kültürü yaşayamadığım için bir ötekisiyim. Özde değilim sözdeyim. Bunlarla içselleştirdiğim zaman Ermeni’yim. Müslüman bir Ermeni olarak Surp Giragos Kilisesi’ne gidip geliyordum. 2016'da vaftiz olup Hıristiyan'laştım. İstanbul’da vaftiz oldum. Buradaki kilise kapalı olduğu için orada oldum. Hala kendi kilisemle buluşmuş değilim” dedi.

Daha önce faal olan Surp Giragos Kilisesi, Sur’un yasaklı bölgesinde kaldığı için hala kapalı. Bu nedenle Mercan ve arkadaşları, 1915 mağdurlarını harabe kilisede andı.

1915'te yakınlarını kaybedenlerden biri de Armen Demirciyan. Daha önceki ismi Abdurrahim Zorarslan. Tehcir sırasında yakınlarından birçoğunu kaybetti. Sadece babası Agop Demirciyan hayatta kaldı. Müslüman bir aile tarafından saklanan baba Demirciyan daha sonra Müslüman'laştırıldı.

25 yaşında gerçeği öğrenen Demirciyan, ilk anda şok yaşamış. Demirciyan, “Dedem, ninem, 3 amcam kayıp, babam kurtuldu sadece. Vicdanlı Kürt bir aile kurtardı babamı, onu ahırda saklayıp korudu. Büyüttü, kızıyla evlendirdi. Müslüman oldu. Ben sonra öğrendim. 25 yaşında öğrendim. Kendimi Kürt Müslüman sanıyordum. Babamı kurtaranlar söyledi bana. Ermeni olduğunu, onu kurtardıklarını söyledi. Kürt biliyordum kendimi ‘Ermenilik nereden çıktı?’ diyordum. Hala takipteyim tarihi müziğini kültürünü takip ediyorum. Bundan sonra Ermeni olarak yaşamak istiyorum. Kürt kültürüyle büyüdüm bundan sonra Ermeni olarak yaşayacağım” diye konuştu.

Demirciyan, Ermeni olduğunu öğrendikten sonra akrabalarını aramaya başladı. Avrupa ve Amerika’da çok sayıda akrabasına ulaşmayı başardı. Ermenice öğrenen Demirciyan, Surp Giragos Kilisesi’nde bir süre çalıştı.

STÜDYO VOA

Köprü kazasının ardından milyarlarca dolarlık tazminat bekleniyor – 28 Mart
lütfen bekleyin

No media source currently available

0:00 0:29:59 0:00
XS
SM
MD
LG