WASHINGTON —
Anayasa Mahkemesi, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın Twitter’e erişimin engellenmesiyle ilgili kararının ifade ve kişisel özgürlükleri ihlal ettiğini belirtti.
Hükümetin sosyal medya platformlarına erişimi engellemesiyle ilgili iki hukuki davadan biri olan Twitter ile ilgili kararda, Anayasa Mahkemesi engelin kaldırılması için ne gerekiyorsa biran önce yapılması kararını verdi.
Hükümetin bu karara herhangi bir şekilde tepki verip vermeyeceği henüz belli değil.
Kimilerine göre sosyal medyaya olan erişimi engellemeye yönelik bu otoriter çıkışlar, Başbakan’ın gözü pek bir strateji içerisinde olduğunu ve bunun da internet özgürlüğünü savunan kitleler arasında endişeye yol açtığı yönünde.
İnternet hukuku uzmanı Zeynep Tüfekçi, Başbakan’ın amacının “sosyal medyayı kötülemek” olduğunu belirtiyor ve ekliyor; “Amaç sosyal medyayı aileye zarar veren, birlik-beraberliği tehlikeye sokan, toplumun dokusunu söken bir unsur olarak göstermek.”
İnternet güvenlik firması Renesys’in yetkilisi Doug Madory’e göre “hükümet interneti sansürleme konusunda son derece ciddi ve bu konuda gerekeni de yapmaya hazır.”
Twitter ve YouTube’un sahibi Google, Türkiye’nin yasaklama kararlarını kınamıştı.
Amerika Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Marie Harf, bu kısıtlamanın ifade özgürlüğünün ihlali olduğunu belirtti ve Amerika’nın Türkiye’yi, “Twitter ve YouTube kısıtlamalarını kaldırmaya teşvik etmeye devam edeceğini” belirtti.
Başbakan Erdoğan’ın sosyal medyaya karşı olan olumsuz tavrı uzun süredir biliniyor. 2013 yılında yaptığı bir mitingde Twitter’i “baş belası” olarak yorumlayan Başbakan Erdoğan, “sosyal medya topluma en büyük tehdit” demişti.
Facebook’u “ahlaka aykırı” ve YouTube’u da “bitirici” olarak niteleyen Başbakan, Twitter’ın “kökünü kazıyacaklarını” belirtmişti.
Geçen ay, yerel seçim sürecinde Başbakan sözünde durarak Twitter’a erişimin engellenmesini sağladı.
Twitter’ın Mücadelesi
Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı ve Ulaştırma Bakanlığı yetkilileri Başbakan’ın söylemi doğrultusunda Twitter’a olan erişimi engellemişti. Fakat karardan saatler hemen saatler sonra Twitter kullanıcıları atağa geçtiler. Engeli telefonları üzerinden kısa mesaj servisi ve Google’ın internet adreslerine erişimi sağlayan, kısaca DNS olarak bilinen alan adı sistemleri sayesinde Twitter’a uygulanan erişim yasağını delmeyi başardılar.
Twitter’a uygulanan bu başarısız engelden yaklaşık bir hafta sonra, Erdoğan hükümeti popüler video paylaşım sitesi Youtube’a da erişimi kapattı ve uygulanan kısıtlamaları daha da sıkılaştırdı.
Bir adım daha ileri giden Erdoğan hükümeti, benzeri görülmemiş bir uygulamayla Google üzerinden yapılan bütün aramaların devletin kendi sistemine yönlendirilmesini sağladı.
Google yazılım tasarımcısı Steve Carstensen blogunda yaptığı açıklamada, “Google’ın DNS adresinin Türkiye’deki internet hizmeti sağlayan şirketler tarafından önlendiğini tespit ettiklerini” belirtmişti.
Google’ın ‘Çalınması’
İnternet güvenlik firması Renesys’dan Earl Zmijewk, blogunda yazdığı yazıda bu durumu Google’ın internet adreslerini içeren kitabın çalınmasına benzetmişti. “Türk kullanıcılar YouTube’a ulaşmak için Google DNS adresini kullandıklarında, devlete ait olan bir internet adresine yönlendirildiklerini” belirtmişti.
Bu şu anlama geliyor; Türkiye’deki internet kullanıcıları gerek DNS aracılığı ile olsun, gerek doğrudan olsun, eriştikleri hiçbir internet sitesine güvenemiyorlar.
Bunun nedeni de telekomünikasyondan sorumlu yetkililerin internetin “telefon rehberi” olan adres sıralamalarını karıştırarak, özellikle hükümet karşıtı, popüler internet sitelerindeki trafiği bilinçli bir şekilde yönlendirmeleri.
İnternet güvenlik firması Renesys yetkilisi Doug Madory, bu tekniğin “daha önce başka yerlerde de kullanıldığını fakat ulusal bir ölçekte ilk kez kullanıldığını” belirtiyor: “Örneğin Çin’de bu tekniği kullanıyor fakat yöntemleri daha farklı, adres sıralamasını karıştırmıyorlar.”
En Kötü Sansürlerden
Şimdilik Türkiye bu kısıtlamalara daha fazlasını eklememiş gibi görünüyor. İnternette ifade özgürlüğünü savunan eylemciler bu konuya dikkat çekmeye devam ediyorlar.
Türkiye artık dünyanın en büyük iki sosyal medya platformuna erişimi engelleyen seçkin kulübün bir parçası. Bu platformlara olan erişim yasağı bir süre daha yürürlükte kalacağına göre, Elektronik Sınır Vakfı, Uluslararası İfade Özgürlüğü Direktörü Jilian York, sansürü delmenin hala bazı yolları olduğunu belirtiyor. “Türkiye’deki Twitter kullanıcıları telefonlarından kısa mesaj servisi (SMS) üzerinden tweet atabilirler. Avea ve Vodafone hattı kullananlar 2444’e START yazarak, Turkcell kullanıcıları da 2555’e START yazarak bu sansürü delebilirler.”
Renesys yetkilisi Doug Madory’de, halkın VPN (sanal özel hat) adı verilen anonimleştirici bir program kullanmasını tavsiye ediyor.
İnternet hukuku uzmanı Zeynep Tüfekçi, hükümetin “sosyal medyayı kötüleyip, kapatmaya yönelik tutumu devam ederken, Türkiye’deki internet eylemcilerinin de yasakları ve sansürleri delmenin yeni yöntemlerini bulacaklarını” belirtiyor.
Tüfekçi, “Başbakan Erdoğan ona seçimleri kazandıracak yeterli desteğe sahip fakat kazanmaya devam etmesi için bu insanları sosyal medya platformundan uzak tutması gerekiyor. Amacı onları sosyal medyadan soğutmak, yoksa yolsuzlukla ilgili ses kayıtlarını dinleyeceklerini biliyor” diyor.
Hükümetin sosyal medya platformlarına erişimi engellemesiyle ilgili iki hukuki davadan biri olan Twitter ile ilgili kararda, Anayasa Mahkemesi engelin kaldırılması için ne gerekiyorsa biran önce yapılması kararını verdi.
Hükümetin bu karara herhangi bir şekilde tepki verip vermeyeceği henüz belli değil.
Kimilerine göre sosyal medyaya olan erişimi engellemeye yönelik bu otoriter çıkışlar, Başbakan’ın gözü pek bir strateji içerisinde olduğunu ve bunun da internet özgürlüğünü savunan kitleler arasında endişeye yol açtığı yönünde.
İnternet hukuku uzmanı Zeynep Tüfekçi, Başbakan’ın amacının “sosyal medyayı kötülemek” olduğunu belirtiyor ve ekliyor; “Amaç sosyal medyayı aileye zarar veren, birlik-beraberliği tehlikeye sokan, toplumun dokusunu söken bir unsur olarak göstermek.”
İnternet güvenlik firması Renesys’in yetkilisi Doug Madory’e göre “hükümet interneti sansürleme konusunda son derece ciddi ve bu konuda gerekeni de yapmaya hazır.”
Twitter ve YouTube’un sahibi Google, Türkiye’nin yasaklama kararlarını kınamıştı.
Amerika Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Marie Harf, bu kısıtlamanın ifade özgürlüğünün ihlali olduğunu belirtti ve Amerika’nın Türkiye’yi, “Twitter ve YouTube kısıtlamalarını kaldırmaya teşvik etmeye devam edeceğini” belirtti.
Başbakan Erdoğan’ın sosyal medyaya karşı olan olumsuz tavrı uzun süredir biliniyor. 2013 yılında yaptığı bir mitingde Twitter’i “baş belası” olarak yorumlayan Başbakan Erdoğan, “sosyal medya topluma en büyük tehdit” demişti.
Facebook’u “ahlaka aykırı” ve YouTube’u da “bitirici” olarak niteleyen Başbakan, Twitter’ın “kökünü kazıyacaklarını” belirtmişti.
Geçen ay, yerel seçim sürecinde Başbakan sözünde durarak Twitter’a erişimin engellenmesini sağladı.
Twitter’ın Mücadelesi
Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı ve Ulaştırma Bakanlığı yetkilileri Başbakan’ın söylemi doğrultusunda Twitter’a olan erişimi engellemişti. Fakat karardan saatler hemen saatler sonra Twitter kullanıcıları atağa geçtiler. Engeli telefonları üzerinden kısa mesaj servisi ve Google’ın internet adreslerine erişimi sağlayan, kısaca DNS olarak bilinen alan adı sistemleri sayesinde Twitter’a uygulanan erişim yasağını delmeyi başardılar.
Twitter’a uygulanan bu başarısız engelden yaklaşık bir hafta sonra, Erdoğan hükümeti popüler video paylaşım sitesi Youtube’a da erişimi kapattı ve uygulanan kısıtlamaları daha da sıkılaştırdı.
Bir adım daha ileri giden Erdoğan hükümeti, benzeri görülmemiş bir uygulamayla Google üzerinden yapılan bütün aramaların devletin kendi sistemine yönlendirilmesini sağladı.
Google yazılım tasarımcısı Steve Carstensen blogunda yaptığı açıklamada, “Google’ın DNS adresinin Türkiye’deki internet hizmeti sağlayan şirketler tarafından önlendiğini tespit ettiklerini” belirtmişti.
Google’ın ‘Çalınması’
İnternet güvenlik firması Renesys’dan Earl Zmijewk, blogunda yazdığı yazıda bu durumu Google’ın internet adreslerini içeren kitabın çalınmasına benzetmişti. “Türk kullanıcılar YouTube’a ulaşmak için Google DNS adresini kullandıklarında, devlete ait olan bir internet adresine yönlendirildiklerini” belirtmişti.
Bu şu anlama geliyor; Türkiye’deki internet kullanıcıları gerek DNS aracılığı ile olsun, gerek doğrudan olsun, eriştikleri hiçbir internet sitesine güvenemiyorlar.
Bunun nedeni de telekomünikasyondan sorumlu yetkililerin internetin “telefon rehberi” olan adres sıralamalarını karıştırarak, özellikle hükümet karşıtı, popüler internet sitelerindeki trafiği bilinçli bir şekilde yönlendirmeleri.
İnternet güvenlik firması Renesys yetkilisi Doug Madory, bu tekniğin “daha önce başka yerlerde de kullanıldığını fakat ulusal bir ölçekte ilk kez kullanıldığını” belirtiyor: “Örneğin Çin’de bu tekniği kullanıyor fakat yöntemleri daha farklı, adres sıralamasını karıştırmıyorlar.”
En Kötü Sansürlerden
Şimdilik Türkiye bu kısıtlamalara daha fazlasını eklememiş gibi görünüyor. İnternette ifade özgürlüğünü savunan eylemciler bu konuya dikkat çekmeye devam ediyorlar.
Türkiye artık dünyanın en büyük iki sosyal medya platformuna erişimi engelleyen seçkin kulübün bir parçası. Bu platformlara olan erişim yasağı bir süre daha yürürlükte kalacağına göre, Elektronik Sınır Vakfı, Uluslararası İfade Özgürlüğü Direktörü Jilian York, sansürü delmenin hala bazı yolları olduğunu belirtiyor. “Türkiye’deki Twitter kullanıcıları telefonlarından kısa mesaj servisi (SMS) üzerinden tweet atabilirler. Avea ve Vodafone hattı kullananlar 2444’e START yazarak, Turkcell kullanıcıları da 2555’e START yazarak bu sansürü delebilirler.”
Renesys yetkilisi Doug Madory’de, halkın VPN (sanal özel hat) adı verilen anonimleştirici bir program kullanmasını tavsiye ediyor.
İnternet hukuku uzmanı Zeynep Tüfekçi, hükümetin “sosyal medyayı kötüleyip, kapatmaya yönelik tutumu devam ederken, Türkiye’deki internet eylemcilerinin de yasakları ve sansürleri delmenin yeni yöntemlerini bulacaklarını” belirtiyor.
Tüfekçi, “Başbakan Erdoğan ona seçimleri kazandıracak yeterli desteğe sahip fakat kazanmaya devam etmesi için bu insanları sosyal medya platformundan uzak tutması gerekiyor. Amacı onları sosyal medyadan soğutmak, yoksa yolsuzlukla ilgili ses kayıtlarını dinleyeceklerini biliyor” diyor.
