Suriye’deki çatışmalar, Çarşamba günü Devlet Başkanı Beşar Esad’ın yakın çevresini hedef alan bombalı saldırıdan sonra farklı bir dönemece girdi. Uzmanlar, Ramazan ayında Esad rejimi ve muhalifler arasında nihai bir çatışma olabileceği tahmininde bulunuyor.
Direnişçilerin Şam’da üst düzey yetkilileri öldürmesinin ardından, Beşar Esad’ın yönetimde kalma mücadelesini daha ne kadar sürdürebileceği daha sık sorgulanıyor.
Beyrut Amerikan Üniversitesi öğretim üyelerinden Hillal Kaşan, son birkaç günde yaşanan gelişmelerin 17 aylık krizi bir dönüm noktasına getirdiğini savunuyor.
“Artık Esad’ın günlerinin sayılı olduğunu düşünüyorum” diyen Kaşan, buna gerekçe olarak Suriye Devlet Başkanı’nın Çarşamba günkü saldırının hemen ardından Şam’ı terk edip Lazkiye’ye gitmesini gösteriyor. “Şam içine ve çevresine konuşlandırılan Suriye ordusu, başkenti ağır topçu ateşine tutuyor,” diyen uzman, bunu ordunun Şam’ı bile ‘düşman bir kent’ olarak görmesine yoruyor. Kaşan, “Kendi başkentinize bu şekilde davranamazsınız,” diye konuşuyor.
Lazkiye, Devlet Başkanı Esad’ın ailesinin mensup olduğu Nusayrilerin kalesi durumunda. Kaşan “Esad gerçekten Lazkiye’ye kaçarsa bu, eski Libya lideri Muammer Kaddafi’nin durumuna benzer” diyor. Kaddafi de, devrilmesinden kısa bir süre önce kendi aşiretinin yaşadığı memleketine kaçmıştı.
Lübnanlı uzman, Suriye’de son birkaç günde çok şeyin değiştiğini ve artık geri dönüşün olmadığını belirtiyor.
Yine aynı üniversiteden Profesör İmad Selami’ye göre, Çarşamba günkü saldırı olayların gidişatını değiştirmiş durumda.
“Çarşamba günü olanlar bir depremdi” diyen Selami, rejimin güvenlik ağının ağır hasar gördüğünü söylüyor. Olayın muhalefetin moralini düzeltmesini beklediğini belirten uzman, rejimin komuta yapısını yitirdiğini, muhalefetle savaşacak stratejisi kalmadığını savunuyor.
Selami Ramazan ayında da nihai çarpışmaların yaşanabileceği öngörüsünde bulunuyor. Uzman ordunun da kendi içinde bölüneceği ve gücünü kaybedeceğinden emin.
Son saldırıların yanı sıra, Esad’ın üst düzey generallerinden Manaf Tlas, bu ay başında iltica etti. Tlas’ın Suriye’nin güçlü bir Sünni ailesinden geliyor olması da Profesör Selami’ye göre Devlet Başkanı Esad’ın ordu içindeki Sünni komutanların sadakatini koruma konusunda güçlük çektiğine işaret. Uzman, önümüzdeki haftalarda rejimi daha çok kişini terk etmesini bekliyor.
Eğer Esad rejimi çökerse, bundan sonra neler olabilir. Silahlı çatışmalar Suriye’nin çok sayıdaki dini ve etnik grupları arasında bir güç mücadelesine dönüşebilir mi?
Profesör Kaşan’ın tahmini Irak benzeri bir senaryo. “Esad sonrası Suriye, Saddam sonrası Irak’a benzer” diyen Kaşan, Kürtler’in Irak’ta bir özerk bölge kurduğunu, Suriyeli Nusayrilerin de aynı şeyi yapabileceğini söylüyor.
22 milyon nüfuslu Suriye’de çoğunluğu Arap Sünniler oluşturuyor. Bunun dışında ülkede Kürtler, Ermeniler, Dürziler, Hristiyanlar, Nusayriler ve Türkmenler yaşıyor.
Hillal Kaşan’a göre Esad-sonrası Suriye’de bu gruplar federal bir devlet kurdurabilir.
Ancak Profesör Selami’ye göre Suriye’de Esad sonrası geçiş dönemi o kadar da kolay olmayabilir. Uzmana göre Suriye’yi demografik açıdan mezhepsel çizgiler arasına bölmek mümkün değil. Selami, en kolay çözümün yetki paylaşımı olacağını söylüyor, yani Suriye birleşik, çoğulcu ve demokratik bir vizyon çizmek zorunda.
Direnişçilerin Şam’da üst düzey yetkilileri öldürmesinin ardından, Beşar Esad’ın yönetimde kalma mücadelesini daha ne kadar sürdürebileceği daha sık sorgulanıyor.
Beyrut Amerikan Üniversitesi öğretim üyelerinden Hillal Kaşan, son birkaç günde yaşanan gelişmelerin 17 aylık krizi bir dönüm noktasına getirdiğini savunuyor.
“Artık Esad’ın günlerinin sayılı olduğunu düşünüyorum” diyen Kaşan, buna gerekçe olarak Suriye Devlet Başkanı’nın Çarşamba günkü saldırının hemen ardından Şam’ı terk edip Lazkiye’ye gitmesini gösteriyor. “Şam içine ve çevresine konuşlandırılan Suriye ordusu, başkenti ağır topçu ateşine tutuyor,” diyen uzman, bunu ordunun Şam’ı bile ‘düşman bir kent’ olarak görmesine yoruyor. Kaşan, “Kendi başkentinize bu şekilde davranamazsınız,” diye konuşuyor.
Lazkiye, Devlet Başkanı Esad’ın ailesinin mensup olduğu Nusayrilerin kalesi durumunda. Kaşan “Esad gerçekten Lazkiye’ye kaçarsa bu, eski Libya lideri Muammer Kaddafi’nin durumuna benzer” diyor. Kaddafi de, devrilmesinden kısa bir süre önce kendi aşiretinin yaşadığı memleketine kaçmıştı.
Lübnanlı uzman, Suriye’de son birkaç günde çok şeyin değiştiğini ve artık geri dönüşün olmadığını belirtiyor.
Yine aynı üniversiteden Profesör İmad Selami’ye göre, Çarşamba günkü saldırı olayların gidişatını değiştirmiş durumda.
“Çarşamba günü olanlar bir depremdi” diyen Selami, rejimin güvenlik ağının ağır hasar gördüğünü söylüyor. Olayın muhalefetin moralini düzeltmesini beklediğini belirten uzman, rejimin komuta yapısını yitirdiğini, muhalefetle savaşacak stratejisi kalmadığını savunuyor.
Selami Ramazan ayında da nihai çarpışmaların yaşanabileceği öngörüsünde bulunuyor. Uzman ordunun da kendi içinde bölüneceği ve gücünü kaybedeceğinden emin.
Son saldırıların yanı sıra, Esad’ın üst düzey generallerinden Manaf Tlas, bu ay başında iltica etti. Tlas’ın Suriye’nin güçlü bir Sünni ailesinden geliyor olması da Profesör Selami’ye göre Devlet Başkanı Esad’ın ordu içindeki Sünni komutanların sadakatini koruma konusunda güçlük çektiğine işaret. Uzman, önümüzdeki haftalarda rejimi daha çok kişini terk etmesini bekliyor.
Eğer Esad rejimi çökerse, bundan sonra neler olabilir. Silahlı çatışmalar Suriye’nin çok sayıdaki dini ve etnik grupları arasında bir güç mücadelesine dönüşebilir mi?
Profesör Kaşan’ın tahmini Irak benzeri bir senaryo. “Esad sonrası Suriye, Saddam sonrası Irak’a benzer” diyen Kaşan, Kürtler’in Irak’ta bir özerk bölge kurduğunu, Suriyeli Nusayrilerin de aynı şeyi yapabileceğini söylüyor.
22 milyon nüfuslu Suriye’de çoğunluğu Arap Sünniler oluşturuyor. Bunun dışında ülkede Kürtler, Ermeniler, Dürziler, Hristiyanlar, Nusayriler ve Türkmenler yaşıyor.
Hillal Kaşan’a göre Esad-sonrası Suriye’de bu gruplar federal bir devlet kurdurabilir.
Ancak Profesör Selami’ye göre Suriye’de Esad sonrası geçiş dönemi o kadar da kolay olmayabilir. Uzmana göre Suriye’yi demografik açıdan mezhepsel çizgiler arasına bölmek mümkün değil. Selami, en kolay çözümün yetki paylaşımı olacağını söylüyor, yani Suriye birleşik, çoğulcu ve demokratik bir vizyon çizmek zorunda.
