Anayasa Mahkemesi, yüzde 10 olan seçim barajı aleyhindeki bireysel başvuruları ilk değerlendirmesinde "konu bakımından yetkisizlik" nedeniyle oy çokluğuyla reddetti.
Türkiye'de siyasi partilerin, Türkiye Büyük Millet Meclisi çatısı altına parti kimliğiyle girebilmeleri için ülke genelinde en az yüzde 10 oy alma şartı olan seçim barajı tartışmasında yeniden çıkmaza girildi.
12 Eylül 1980 askeri darbesinden bugüne her genel seçim döneminde tartışma konusu olan ancak bugüne dek TBMM'de sunulan çok sayıda yasa teklifine rağmen yüzde 10 oranındaki seçim barajı değiştirilmedi. Son olarak vatandaşların ve siyasetçilerin, seçim barajı nedeniyle seçme ve seçilme haklarına zarar verdiği yönündeki şikayetleri Anayasa Mahkemesi'nin gündemine geldi.
Anayasa Mahkemesi gündeminde iken Başkan Haşim Kılıç, Hürriyet Gazetesi'ne yaptığı açıklamada, şöyle konuşmuştu:
"Bu konuda bireysel başvuruda bulunan partiler, bizden yüzde 10 barajının hak ihlali olduğunu tespit etmemizi ve iptal kararı vermemizi istiyorlar. Tabii şu aşamada esasa dair bir şey söyleyemem. Öncelikle halledilmesi gereken önemli usul sorunları var. AYM'nin bu konuda vereceği karara göre, ya esasa geçeceğiz veya usuli engellerden dolayı reddedeceğiz. Daha bu müzakereyi yapmadık. Usul açısından dava 'kabul edilebilir' mi, değil mi? Bu bile belli değilken davanın sonucu hakkında hiçbir şey söylenemez."
Anayasa Mahkemesi Kılıç, 2 Aralık 2014'teki açıklaması ardından geçen gün Sözcü Gazetesi'ne verdiği demeçte seçim barajı gündemi nedeniyle mahkeme üyelerine baskı yapıldığını söyledi.
Seçim barajı usüle takıldı
Anayasa Mahkemesi Genel Kurulu, yüzde 10 seçim barajıyla ilgili yapılan bireysel başvuruları birleştirerek görüştü. Bireysel başvuru dosyaları 2'ye karşı 14 üyenin oyu ile "konu bakımından yetkisizlik" gerekçesiyle reddedildi.
Anayasa Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç'ın toplantıya girmediği basına yansıdı. Kılıç'ın seçim barajıyla açıklamaları, "ihsas-ı rey" olarak yorumlandığı için toplantıya katılmamayı tercih ettiği öne sürüldü.
Sonuç olarak seçim barajı, TBMM'de 312 sandalye ile çoğunluğu elinde bulunduran AKP'nin yasa değişikliği yapması gibi bir adım olmazsa yüzde 10 olarak kalmaya devam edecek. Bu noktada, cumhurbaşkanlığı seçiminde Selahattin Demirtaş’ın adaylığıyla ülke genelinde yüzde 9.8 civarında oya ulaşan HDP'nin, 2015 genel seçimlerine bağımsız olarak değil parti olarak katılma kararı ise gündemdeki yerini koruyacak.
Özbudun: AYM doğru yaptı
Anayasa hukukçusu Prof.Dr. Ergun Özbudun, Amerika'nın Sesi'ne yaptığı değerlendirmede, Anayasa Mahkemesi'nin seçim barajı hakkında usül yönünden dosyaları reddetmesini doğru bulduğunu açıkladı. Özbudun, "Hak ihlali tespit edilse bile, bir kanundan kaynaklandığı sonucuna varılsa bile kanun iptali mümkün değil. Bu tabii ki yüzde 10 barajını onaylıyorum anlamına gelmez" dedi.
Anayasa Mahkemesi'nin 30 yıllık bir kanuni düzenlemedeki seçim barajını değerlendirse dahi iptali yönünde karar alamayacağını kaydeden Özbudun, AYM'ye ancak yasa Resmi Gazete'de yayımlandıktan itibaren ilk 60 gün içerisinde başvurulması halinde iptal kararı verilebileceğini anımsattı. Bu noktada, Özbudun, "Anayasa Mahkemesi'nin anayasa ruhuna aykırı gibi bir değerlendirmede bulunamaz" dedi,
Kılıç'ın toplantıya katılıp oy kullanması halinde bunun "ihsas-ı rey" olup olmayacağını sorduğumuz Özbudun, "Hayır. Benim izlediğim kadarıyla Sayın Kılıç, içeriğe dair bir beyanatta bulunmadı. Sadece mahkeme gündemindeki konu olarak seçim barajı bulunduğunu açıklamıştı" diye konuştu.
CHP baraj teklifi verdi
Anayasa Mahkemesi'nin 'ret' kararı üzerine CHP, geçmişte benzerlerini sunduğu kanun teklifini yineleme kararı aldı. CHP Genel Başkan yardımcıları Sezgin Tanrıkulu, Veli Ağbaba ve CHP Genel Sekreteri Gürsel Tekin, Türkiye'deki Seçim Kanunu'nda değişiklik yapılması dair kanun teklifini bugün TBMM Başkanlığı'na sunacaklarını açıkladı. CHP, yasa teklifiyle seçim barajını yüzde 3'e düşürmeyi yeniden öneriyor.
