WASHINGTON —
Davos’ta düzenlenen Dünya Ekonomik Forumu’nda konuşan İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, ülkesinin dünya ekonomisiyle bütünleşeceği ve nükleer programla ilgili sorunun çözüleceği yolunda söz verdi.
Ruhani: “İran ve Amerika arasındaki ilişkiler son birkaç ayda yeni bir aşamaya girdi. İki taraftan siyasetçiler ilk kez nükleer programla ilgili sorunları müzakere etti, görüş alışverişinde bulundu ve görüş ayrılıklarını giderme yolunda karar aldı. Amerikan yönetiminin de İran’ın tarihi gerçeklerini sözle değil, eylemle kabul etmesi gerekiyor.”
Ara anlaşma İran’ın mevcut düzeyde uranyum zenginleştirmeye son vermesi, santrifüjlerin faaliyetlerini durdurması ve plütonyum işlemek amacıyla inşa edilen Arak reaktöründeki önemli faaliyetlerini sonlandırmasını öngörüyor.
İran Dışişleri Bakanı Cevat Zarif, CNN’e yaptığı açıklamada, Obama yönetiminin İran’ın verdiği ödünleri yanlış aktardığını, Tahran hükümetinin hiçbir şeyi sökmeyi kabul etmediğini bildirdi.
Üst düzey bir Beyaz Saray yetkilisi, Zarif’in açıklamalarının iç politikaya yönelik olduğunu söyledi.
Ancak İsrailli liderler kuşkulu. Başbakan Benyamin Netanyahu, İran’la varılan anlaşmayı gerçekçi bulmuyor.
İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Perez’e göre, İran’ın bazı sorunlar konusunda daha açık olması gerekiyor: “İran’ın füze yapmaya son vermek için Birleşmiş Milletler baskısına ihtiyacı yok. Hizbullah’a, ya da Afrika’ya, veya başka yerlere silah göndermeye son vermek için de onların iznine ihtiyacı yok. Bunları açıkça söylemesi gerek. İşte o zaman herkes onları alkışlar.”
Ruhani’nin açıklamaları, İran asıllı Amerikalı sanatçı Şirin Neşat gibi çok sayıda kişiden övgü alıyor: “Ruhani’nin konuşması muhteşemdi. Tam beklediğim gibi, dünyayla barış yapmak ve ülkesini ekonomik olarak kalkındırmak istiyor.”
Amerika’nın NATO eski daimi temsilcisi Robert Hunter’a göre İran’ın açılımları çok zamanlı: “Şimdi bu açıklamaların ardından her şey yoluna girecek mi? Tabii ki bilmiyorum. Ama bu sürtüşmeye son vermek, İran’ın, Amerika’nın, herkesin çıkarına olur.”
İranlı liderler verdikleri ödünün, uluslararası yaptırımların hafifletilmesine, Avrupa’yla ticari ilişkilerin düzelmesine ve İran ekonomisinin canlanmasına yardımcı olacağını umuyor.
Ruhani: “İran ve Amerika arasındaki ilişkiler son birkaç ayda yeni bir aşamaya girdi. İki taraftan siyasetçiler ilk kez nükleer programla ilgili sorunları müzakere etti, görüş alışverişinde bulundu ve görüş ayrılıklarını giderme yolunda karar aldı. Amerikan yönetiminin de İran’ın tarihi gerçeklerini sözle değil, eylemle kabul etmesi gerekiyor.”
Ara anlaşma İran’ın mevcut düzeyde uranyum zenginleştirmeye son vermesi, santrifüjlerin faaliyetlerini durdurması ve plütonyum işlemek amacıyla inşa edilen Arak reaktöründeki önemli faaliyetlerini sonlandırmasını öngörüyor.
İran Dışişleri Bakanı Cevat Zarif, CNN’e yaptığı açıklamada, Obama yönetiminin İran’ın verdiği ödünleri yanlış aktardığını, Tahran hükümetinin hiçbir şeyi sökmeyi kabul etmediğini bildirdi.
Üst düzey bir Beyaz Saray yetkilisi, Zarif’in açıklamalarının iç politikaya yönelik olduğunu söyledi.
Ancak İsrailli liderler kuşkulu. Başbakan Benyamin Netanyahu, İran’la varılan anlaşmayı gerçekçi bulmuyor.
İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Perez’e göre, İran’ın bazı sorunlar konusunda daha açık olması gerekiyor: “İran’ın füze yapmaya son vermek için Birleşmiş Milletler baskısına ihtiyacı yok. Hizbullah’a, ya da Afrika’ya, veya başka yerlere silah göndermeye son vermek için de onların iznine ihtiyacı yok. Bunları açıkça söylemesi gerek. İşte o zaman herkes onları alkışlar.”
Ruhani’nin açıklamaları, İran asıllı Amerikalı sanatçı Şirin Neşat gibi çok sayıda kişiden övgü alıyor: “Ruhani’nin konuşması muhteşemdi. Tam beklediğim gibi, dünyayla barış yapmak ve ülkesini ekonomik olarak kalkındırmak istiyor.”
Amerika’nın NATO eski daimi temsilcisi Robert Hunter’a göre İran’ın açılımları çok zamanlı: “Şimdi bu açıklamaların ardından her şey yoluna girecek mi? Tabii ki bilmiyorum. Ama bu sürtüşmeye son vermek, İran’ın, Amerika’nın, herkesin çıkarına olur.”
İranlı liderler verdikleri ödünün, uluslararası yaptırımların hafifletilmesine, Avrupa’yla ticari ilişkilerin düzelmesine ve İran ekonomisinin canlanmasına yardımcı olacağını umuyor.
