İran, Türkiye ve Brezilya ile görüşerek düşük ölçekli uranyumunu dışarı gönderip karşılığında araştırma reaktörü için yakıt çubukları almayı öngören bir planı kabul etti.
Plan, geçen Ekimde Uluslararası Atom Enerji Dairesi tarafından İran’a yapılan bir öneriye benziyor. Fransa, Rusya ve Amerika’nın desteğini alan öneri Güvenlik Konseyinin diğer daimi üyeleri ve Almanya tarafından da desteklenmişti.
Ama durum değişti. Bugün Ekim 2009 değil. İran öneriyi önce ilke olarak kabul etmiş ama sonra geri adım atmış, koşulları yeniden müzkereye çalışmış, hiçbir zaman resmen kabul etmeyerek uranyum zenginleştirme oranını silah düzeyine daha da yakınlaştıran bir düzeye, yüzde 20’ye çıkartmış ve nükleer programını Güvenlik Konseyinin 5 üyesi artı Almanya ile görüşmeyi reddetmişti.
Beyaz Saray sözcüsü Robert Gibbs, Türkiye ve Brezilya’nın çabalarını takdirle karşıladı. Ancak Gibbs, İran’ın nükleer programıyla ilgili temel kaygıları yanıtsız bırakmasının uluslararası topluluğun esas konusu olmaya devam ettiğini açıkladı. Gibbs, bu kaygıların BM yaptırımları için çalışmayı sürdürmenin temelini oluşturduğunu da vurguladı.
Dışişleri Bakanı P.J.Crowley, İran’ın elindeki zenginleştirilmiş uranyumun bir bölümünü dışarı göndermesinin olumlu bir gelişme olduğunu söyledi. Ancak sözcü mevcut durumun, 2009 Ekiminden buyana İran’ın kendi eylemleri yüzünden değiştiğini vurguladı. İran, BM Güvenlik Konseyi kararlarına meydan okurcasına uranyumunu yüzde 20 oranında zenginleştirmeyi sürdürme niyetinde olduğunu tekrarladı ve Uluslararası Atom Enerji Dairesinin Tahran Araştırma Reaktörü için yaptığı önerinin güven arttırıcı temelini yıktı. İran, bir yandan Güvenlik konseyi üyeleri artı Almanya ile görüşmeye hazır olduğunu iddia ederken diğer yandan Avrupa Birliği ile nükleer programını ele almak üzere biraraya gelmekten kaçındı. Amerika Dışişleri Bakanlığı sözcüsü , yükün İran’ın omuzlarında olduğunu söyledi.
Sözcü” İran harekete geçmeli ve Uluslararası Atom Enerji Dairesiyle yapıcı işbirliğine hazır olduğunu söylemelidir. İran, BM Güvenlik Konseyi kararları doğrultusunda zenginleştirme programını durdurmaya kararlı olduğunu belirtmelidir. İran bunu yaparsa biz de Tahran ile temel hakkı olan sivil nükleer enerjiyi nasıl geliştireceği konusunu ele almaya hazırız”dedi.
Beyaz Saray sözcüsü Robert Gibbs, İran hükümetine uluslararası yükümlülüklerini yerine getirme kararlılığını sadece söz değil hareketleriyle göstermesi gerektiği aksi halde yaptırımlar dahil bunu ciddi sonuçlarıyla karşılaşacağını anlatmak için Amerika’nın uluslararası ortakları ve Güvenlik Konseyi ile birlikte çalışmaya devam edeceğini söyledi.