WASHINGTON —
Türkiye’de kadının yeri ne olmalı? Cumhuriyet Halk Partisi İstanbul milletvekili Şafak Pavey kadının bütün karar mekanizmalarında yeralması gerektiğini söylüyor.
“Herşeyden evvel baktığımda mesela bence kadının politikada varolmasının önemi kadar kadının karar alma mekanizmalarının her yerinde varolması gerekir ve bence mesela kadın valilerimiz olması gerekiyor, yerel yöneticilerimiz olması gerekiyor. Bütün karar alma mekanizmalarının içinde kadın rol modelinin varolması gerekiyor ve bu sadece parlamentoda eskiden gelen, taslağı erkeklere göre hazırlanmış bir sistemin içine uymaya çalışan kadınlar olarak değil kadınların sesinin farklı ses tonlarında sindirildiği bir ortama çevrilmesi gerekiyor herşeyden önce. Karar alma mekanizmalarında yer almasının kadının bu yüzden çok önemli olduğunu düşünüyorum. Ve bir de engelli kadının yeri var. O hiç görünmeyen biri. Ben etrafıma bakıyorum Türkiye’de politikaya girdiğimden beri bu hiç görünmeyeni gözlerim çok arıyor. Sığınma evlerinde şiddetten kaçan kadınların yanında, sığınma evlerine bile kabul edilmeyen engelli kadınlar var mesela. O da toplumun hiç istenmeyen, hiç görülmek istenmeyen bir parçası diye düşünüyorum. Onu güçlendireceksek, istihdam açısından onurlu bir hayat sürdürebilmesini sağlayabilirsek bence bütün kadını güçlendirmiş oluruz.”
Geçen yıl Amerika Dışişleri Bakanı Hillary Clinton’ın elinden “Cesur Kadın Ödülü” alan Şafak Pavey, engelli olması üzerinde çok fazla durulduğunu düşünüyor mu? Bundan rahatsız mı?
“Engelli olmamın öne çıkarılması, bu bana sadece engelli kadının ne kadar görünmez olduğunun hikayesini anlatıyor. Bana yapılan bu vurgu, benim varlığıma, ki ben kendim için kimliğimi belirlerken engellilik başta gelen bir kimlik noktası değil benim için. Eşit insanlıktan yola çıkan birisiyim kişisel olarak ama bu bence hayatın içinde engelli kadının ne kadar dışlandığını ve olmadığını anlatan bir konu. Nitekim, Sayın Hillary Clinton da Michelle Obama da konuşmalarında bunu vurgularken zaten bu görünürlüğün hiç olmadığına da vurgu yaptılar. Şimdiye kadar engelli bir kadın da almamış o ödülü. Ben o yüzden buraya, görünmeyene bakmanın çok değerli olduğunu düşünüyorum. Onun hikayesinin ortaya çıkmasında bir katkım oluyorsa eğer, varoluşunda ya da insan hakları mücadelesinde ne mutlu bana. Muhakkak onun hem korunması hem güçlenmesi hepimizin güçlenmesi demek, sadece bunu hatırlamamız yetiyor.”
Birleşmiş Milletler’deki görevini bırakarak siyasete atılan Şafak Pavey, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komisyonu özel raportörlüğüne seçildi. Türkiye’nin ilk ve tek engelli kadın milletvekili Pavey, aynı zamanda CHP Doğa Hakları ve Sosyal Politikalar Genel Başkan Yardımcısı. Pavey’in sosyal konulardaki hedefleri şöyle.
Sosyal politikalar çok çok uzun bir yolculuk. Sosyal politikalar çok çok uzun bir yolculuk ama sonuçta insan hakları standartları ve prensiplerine uygun bir yaşam için, çok fazla etrafımıza bakmamız gerekmiyor. Biz zaten uluslararası sözleşmelerde bütün bu prensiplerin altına imzamızı atmış onayımızı attık. Sadece kadın hakları sözleşmesine, çocuk hakları sözleşemesine engelli hakları sözleşmesine Birleşmiş Milletler’in bakmamız yeterli ve yeterince yol gösterecektir zaten. Aynı zamanda ben insan merkezli, katılımcı demokrasiye inanan birisi olarak sivil toplumun ve bireylerin bütün karar mekanizmalarında yeralması gerektiğine inanıyorum. Ancak o zaman insan merkezli sosyal politikalar üretilebilir. Biz mesela bir şehri en korunmasıza göre yaparsanız, birçocuğa göre tasarlarsanız şehri, belediyede mesela çocuklar, yaşlılar, kadınlar, engellilerle ilgili bir grup kurup kendinize sokakları da buna göre tasarlarsanız, hayat herkes için çok kolay olacak. Yani sosyal politika sadece her zaman mağdur ve mağduru yaşayan zaten bilir, sizin sadece uzman olarak onunla biraraya gelmeniz gerekiyor. Birebir onu yaşayana soracaksınız ve birlikle elele onun çözümünü uygulayacaksınız. Çok basit birşey bunu yapabiliriz.”
“Herşeyden evvel baktığımda mesela bence kadının politikada varolmasının önemi kadar kadının karar alma mekanizmalarının her yerinde varolması gerekir ve bence mesela kadın valilerimiz olması gerekiyor, yerel yöneticilerimiz olması gerekiyor. Bütün karar alma mekanizmalarının içinde kadın rol modelinin varolması gerekiyor ve bu sadece parlamentoda eskiden gelen, taslağı erkeklere göre hazırlanmış bir sistemin içine uymaya çalışan kadınlar olarak değil kadınların sesinin farklı ses tonlarında sindirildiği bir ortama çevrilmesi gerekiyor herşeyden önce. Karar alma mekanizmalarında yer almasının kadının bu yüzden çok önemli olduğunu düşünüyorum. Ve bir de engelli kadının yeri var. O hiç görünmeyen biri. Ben etrafıma bakıyorum Türkiye’de politikaya girdiğimden beri bu hiç görünmeyeni gözlerim çok arıyor. Sığınma evlerinde şiddetten kaçan kadınların yanında, sığınma evlerine bile kabul edilmeyen engelli kadınlar var mesela. O da toplumun hiç istenmeyen, hiç görülmek istenmeyen bir parçası diye düşünüyorum. Onu güçlendireceksek, istihdam açısından onurlu bir hayat sürdürebilmesini sağlayabilirsek bence bütün kadını güçlendirmiş oluruz.”
Geçen yıl Amerika Dışişleri Bakanı Hillary Clinton’ın elinden “Cesur Kadın Ödülü” alan Şafak Pavey, engelli olması üzerinde çok fazla durulduğunu düşünüyor mu? Bundan rahatsız mı?
“Engelli olmamın öne çıkarılması, bu bana sadece engelli kadının ne kadar görünmez olduğunun hikayesini anlatıyor. Bana yapılan bu vurgu, benim varlığıma, ki ben kendim için kimliğimi belirlerken engellilik başta gelen bir kimlik noktası değil benim için. Eşit insanlıktan yola çıkan birisiyim kişisel olarak ama bu bence hayatın içinde engelli kadının ne kadar dışlandığını ve olmadığını anlatan bir konu. Nitekim, Sayın Hillary Clinton da Michelle Obama da konuşmalarında bunu vurgularken zaten bu görünürlüğün hiç olmadığına da vurgu yaptılar. Şimdiye kadar engelli bir kadın da almamış o ödülü. Ben o yüzden buraya, görünmeyene bakmanın çok değerli olduğunu düşünüyorum. Onun hikayesinin ortaya çıkmasında bir katkım oluyorsa eğer, varoluşunda ya da insan hakları mücadelesinde ne mutlu bana. Muhakkak onun hem korunması hem güçlenmesi hepimizin güçlenmesi demek, sadece bunu hatırlamamız yetiyor.”
Birleşmiş Milletler’deki görevini bırakarak siyasete atılan Şafak Pavey, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komisyonu özel raportörlüğüne seçildi. Türkiye’nin ilk ve tek engelli kadın milletvekili Pavey, aynı zamanda CHP Doğa Hakları ve Sosyal Politikalar Genel Başkan Yardımcısı. Pavey’in sosyal konulardaki hedefleri şöyle.
Sosyal politikalar çok çok uzun bir yolculuk. Sosyal politikalar çok çok uzun bir yolculuk ama sonuçta insan hakları standartları ve prensiplerine uygun bir yaşam için, çok fazla etrafımıza bakmamız gerekmiyor. Biz zaten uluslararası sözleşmelerde bütün bu prensiplerin altına imzamızı atmış onayımızı attık. Sadece kadın hakları sözleşmesine, çocuk hakları sözleşemesine engelli hakları sözleşmesine Birleşmiş Milletler’in bakmamız yeterli ve yeterince yol gösterecektir zaten. Aynı zamanda ben insan merkezli, katılımcı demokrasiye inanan birisi olarak sivil toplumun ve bireylerin bütün karar mekanizmalarında yeralması gerektiğine inanıyorum. Ancak o zaman insan merkezli sosyal politikalar üretilebilir. Biz mesela bir şehri en korunmasıza göre yaparsanız, birçocuğa göre tasarlarsanız şehri, belediyede mesela çocuklar, yaşlılar, kadınlar, engellilerle ilgili bir grup kurup kendinize sokakları da buna göre tasarlarsanız, hayat herkes için çok kolay olacak. Yani sosyal politika sadece her zaman mağdur ve mağduru yaşayan zaten bilir, sizin sadece uzman olarak onunla biraraya gelmeniz gerekiyor. Birebir onu yaşayana soracaksınız ve birlikle elele onun çözümünü uygulayacaksınız. Çok basit birşey bunu yapabiliriz.”
