Japonya Başbakanı Şinzo Abe, Başkan Obama’ya, Okinawa’daki Amerikan üssü yakınlarında 20 yaşında bir Japon kadının ölümünde Amerikalı bir deniz piyadesinin oynadığı rol nedeniyle ülkesinin derin bir kızgınlık içinde olduğunu söyledi.
G7 toplantısı için Başkan Obama’yla görüşecek olan Abe, toplantı öncesinde yaptığı basın toplantısında “Diyecek bir şey bulamıyorum. Tüm Japonya bu son olay nedeniyle şok yaşıyor” dedi. Varlıklı ülkelerin toplanacağı G7 toplantısı İse-Şima’da yapılıyor.
Obama buna karşın Amerika’nın “En derin taziyelerini ve üzüntüsünü” sundu. Başkan, Amerika’nın, askerlerin ya da sözleşmeli çalışanların işlediği tüm şiddet içeren suçlardan dolayı dehşet duyduğunu ifade etti.
İki lider, Japon yetkililerin 32 yaşındaki eski deniz piyadesi Kennth Franklin Shinzato’yu tutuklamasından birkaç gün sonra görüştü. Shinzato, Rina Shimabukuro’yu bıçakladığını, boğduğunu ve sonra da cesedini çalıştığı Amerikan üssüne yakın ormanlık bir alana attığını itiraf etti.
Soruşturmaya destek vereceklerini söyleyen Obama, adaletin Japon yasalarına göre yerini bulduğundan emin olmak istediklerini söyledi.
Obama Japonya ziyareti sırasında 1945 yılında Amerika’nın atom bombası attığı Hiroşima’yı ziyaret edecek veiki ülkenin dünya ekonomilerindeki yavaş büyüme konusunda görüşmeler yapacak.
Genç kadının cinayeti, 1995 yılında yine Okinawa’da görev yapan Amerikan askerlerinin Japon kız öğrencilere tecavüzünü hatırlattı. O dönemde ülkede Amerikan üslerine karşı büyük gösteriler meydana gelmişti.
Son olay, Abe’nin Amerikan Deniz Piyadeleri’ne ait bir hava üssünü Okinawa’nın merkez adasına taşıma girişiminde engel olabilir. Bu karar yerel halkın muhalefetine neden oluyor.
Abe-Obama görüşmesinin halkın kızgınlığını dindirmesi de beklenmiyor.
Ryukyus Üniversitesi uluslararası ilişkiler profesörü Masaaki Gabe, görüşmenin amacının Okinawa’daki kızgınlığı yatıştırmak olduğunu düşünüyor.
Profesör, “Obama Okinawalılar’la görüşürse bunun etkisi daha büyük olur” diyor ve Obama’nın Hiroşima’dan kurtulanlarla görüşeceği toplantı gibi, Okinawalılar’la da yüz yüze görüşmesi gerektiğini belirtiyor.
Okinawa valisi Takeşi Onaga’nın Başkan Obama’yla görüşme talebi Tokyo tarafından reddedildi.
Bakanlar kurulu baş sekreteri Yoşihihide Suga, güvenlik ve diplomasi konularının iki ülkenin merkez hükümetleri tarafından müzakere edilmesinin daha doğru olduğunu söyledi.
Vali Onaga ile görüşmeye ABD Büyükelçisi Caroline Kennedy’nin gitmesi bekleniyor.
Onaga, Okinawa’nın adil olmayan biçimde Amerikan üslerinin büyük çoğunluğuna ev sahipliği yaptığını söylüyor ve SOFA olarak bilinen ülkede Amerikan askerlerinin konuşlandırılmasına olanak sağlayan güvenlik anlaşmasının ciddi bir biçimde gözden geçirilmesi çağrısında bulunuyor.
Ancak Pentagon sözcüsü Jeff Davis, yaptığı açıklamada sorunların giderilmesi için SOFA’nın gözden geçirilmesi yerine, içeriğinin uygulanmasının gerektiğini söyledi.
ABD Savunma Bakanı Ash Carter da Tokyo’daki mevkidaşı General Nakatani’yi arayarak üzüntülerini dile getirdi.
Nakatani de Japon medyasına yaptığı açıklamada aşırı şiddet içeren bu kabul edilemez eylemin iğrenç ve son derece üzüntü verici olduğunu ifade etti.
Nakatani, Carter’a bu tür olayların bir daha yaşanmasının engellenmesi için Amerikan askerlerinin ve bu üslerde çalışan sivillerin disiplin düzeyinin arttırılması gerektiğini söyledi.
Japonya’da 53 bin Amerikan askerinin yanı sıra bu askerlerin 43 bin aile üyesi de yaşıyor. 5 bin kişi de Savunma Bakanlığı kapsamında sivil görevlerini sürdürüyor. Japonya’daki 23 üsten 15’i Okinawa’da. Okinawa, 1945’te Japonya’nın İkinci Dünya Savaşı’nı kaybetmesinden 1972 yılına kadar Amerikan işgali altındaydı.
Yarı tropik adalardan oluşan Okinawa’da arazilerinin yüzde 10’u Amerikan üsleriyle kaplı.
