STATE DEPARTMENT —
Obama İran’ın nükleer programını sona erdirmeye yönelik diplomatik girişimlerin başarı şansının da son 10 yılda ilk kez en yüksek düzeyde olduğunu söyledi. Amerika’nın Sesi Dışişleri muhabiri Scott Streans, İran’la varılacak nükleer anlaşmanın Suriye krizini sona erdirmede nasıl bir etkisi olabileceğini araştırdı.
Suriye savaşına diplomatik çözüm çabaları sonuçsuz kalırken, İran, Şam rejiminin en büyük destekçisi.
Obama, iç savaş yüzünden mülteci akınına uğrayan ve terör tehdidiyle karşı karşıya kalan Ürdün, Lübnan, Türkiye ve Irak gibi ülkelere yardım yapacağını açıkladı, ancak asker göndermeyeceğini tekrarladı.
“Başkan olarak Amerikan askerlerini giderek mezhep çatışmasına dönüşen bir savaşa göndermeme kararı aldım. Kararımın doğru olduğuna inanıyorum. Ama bu, halkını aç bırakıp, bombalayan bir diktatöre başkaldıranlara yardım etmeyeceğimiz anlamına gelmez.”
Bazı uzmanlar İran’la nükleer anlaşmaya varılırsa, bunun Tahran’ın Şam’a verdiği desteği azaltacağına inanıyor. Amerikan Üniversitesi Profesörü Hillary Mann Leverett de bu görüşte:
“Nükleer anlaşmazlığı çözer ve bir şekilde İran’ı şer unsuru olarak görmekten vazgeçersek, bu ülkeyle yapıcı bir şekilde masaya oturabilir ve Suriye için çözüm yolları üretebiliriz.”
Leverett’e göre, Humus ateşkesi için oynadığı rolle İran, savaşı sona erdirmeye istekli olduğunu gösterdi.
“İran, şimdilerde Suriye’nin sadece müttefiki olmadığını, bölgeye istikrar getirebilecek bir oyuncu olduğunu ortaya koyuyor. Şii düşmanı isyancılarla bile görüşebileceği için olumlu bir rol oynayabilir.”
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, nükleer görüşmelerin zor bir dönemece girdiğini, ancak, taraflara yarar sağlayacak bir anlaşmaya varılabileceğine inandığını söyledi. Eski büyükelçi Adam Ereli’ye göre, anlaşma olsa bile İran’ın Suriye üzerindeki etkisi sınırlı.
“İran’ın Suriye konusundaki tavrı değişmez, çünkü her ülke gibi İran için de ulusal güvenlik herşeyden önce gelir.”
Ereli’ye göre, İran’ın ulusal güvenliği de Suriyeli isyancılara destek veren Körfez ülkelerine karşı durmaktan geçiyor.
“İran, uluslararası sisteme itiraz ederek, bu sistemle mücadele ederek kendisine ve Körfez ülkeleriyle var olan ilişkilerine meşruluk kazandırıyor.”
Bu nedenle de Körfez ülkelerinin Suriye üzerindeki planlarını engellemek için Şam’ı destekliyor.
“Bu şekilde İran’ın nüfuzu da artıyor. Bundan neden vazgeçsin? Şam’a verdikleri desteği çekerlerse karşı tarafa zafer kazandırmış olmazlar mı?”
Beşar Esat’ın gelecek haftaki seçimleri kazanmasına kesin gözüyle bakılıyor, böyle bir durumda da görüşme masasına oturmaya daha az istekli olacağı tahmin ediliyor.
Suriye savaşına diplomatik çözüm çabaları sonuçsuz kalırken, İran, Şam rejiminin en büyük destekçisi.
Obama, iç savaş yüzünden mülteci akınına uğrayan ve terör tehdidiyle karşı karşıya kalan Ürdün, Lübnan, Türkiye ve Irak gibi ülkelere yardım yapacağını açıkladı, ancak asker göndermeyeceğini tekrarladı.
“Başkan olarak Amerikan askerlerini giderek mezhep çatışmasına dönüşen bir savaşa göndermeme kararı aldım. Kararımın doğru olduğuna inanıyorum. Ama bu, halkını aç bırakıp, bombalayan bir diktatöre başkaldıranlara yardım etmeyeceğimiz anlamına gelmez.”
Bazı uzmanlar İran’la nükleer anlaşmaya varılırsa, bunun Tahran’ın Şam’a verdiği desteği azaltacağına inanıyor. Amerikan Üniversitesi Profesörü Hillary Mann Leverett de bu görüşte:
“Nükleer anlaşmazlığı çözer ve bir şekilde İran’ı şer unsuru olarak görmekten vazgeçersek, bu ülkeyle yapıcı bir şekilde masaya oturabilir ve Suriye için çözüm yolları üretebiliriz.”
Leverett’e göre, Humus ateşkesi için oynadığı rolle İran, savaşı sona erdirmeye istekli olduğunu gösterdi.
“İran, şimdilerde Suriye’nin sadece müttefiki olmadığını, bölgeye istikrar getirebilecek bir oyuncu olduğunu ortaya koyuyor. Şii düşmanı isyancılarla bile görüşebileceği için olumlu bir rol oynayabilir.”
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, nükleer görüşmelerin zor bir dönemece girdiğini, ancak, taraflara yarar sağlayacak bir anlaşmaya varılabileceğine inandığını söyledi. Eski büyükelçi Adam Ereli’ye göre, anlaşma olsa bile İran’ın Suriye üzerindeki etkisi sınırlı.
“İran’ın Suriye konusundaki tavrı değişmez, çünkü her ülke gibi İran için de ulusal güvenlik herşeyden önce gelir.”
Ereli’ye göre, İran’ın ulusal güvenliği de Suriyeli isyancılara destek veren Körfez ülkelerine karşı durmaktan geçiyor.
“İran, uluslararası sisteme itiraz ederek, bu sistemle mücadele ederek kendisine ve Körfez ülkeleriyle var olan ilişkilerine meşruluk kazandırıyor.”
Bu nedenle de Körfez ülkelerinin Suriye üzerindeki planlarını engellemek için Şam’ı destekliyor.
“Bu şekilde İran’ın nüfuzu da artıyor. Bundan neden vazgeçsin? Şam’a verdikleri desteği çekerlerse karşı tarafa zafer kazandırmış olmazlar mı?”
Beşar Esat’ın gelecek haftaki seçimleri kazanmasına kesin gözüyle bakılıyor, böyle bir durumda da görüşme masasına oturmaya daha az istekli olacağı tahmin ediliyor.
