Mısır’da yeni Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi zorlu bir dönemde iktidara geldi. Mursi’yi bekleyen çok zor görevler var. Bunların başında ekonomi geliyor ancak Mursi’nin önce bütün Mısırlılar’ın lideri olacağı konusunda verdiği sözü tutması gerekiyor. Başarısı da daha çok buna bağlı olacağa benziyor.
Muhammed Mursi daha göreve başlarken direnişle karşılaştı. İktidardaki askeri konsey, Mursi’nin Anayasa Mahkemesi’nde ant içmesinde ısrar ederken Mursi, askeri konseyin feshettiği parlamentonun önünde andiçti.
Bazı gözlemciler, bunun uzun zamandır devam eden iktidar mücadelesinin ilk gövde gösterisi olduğunu söylüyor.
Siyasi gözlemci Rania el Malki’ye göre, Mursi’nin Yüksek Askeri Konsey’e karşı izleyeceği tutum, Cumhurbaşkanı’nın bundan sonra izleyeceği politikaların genel tonunu belirleyecek.
El Malki’ye göre Askeri Konsey Mursi’nin en büyük karşıtı ancak cumhurbaşkanının karşısında birden fazla karşıt var: "Ranya el Malki, Mursi’nin çok düşmanca bir ortama girdiği görüşünde. Cumhurbaşkanı’nın karşısında Askeri Konsey var, devlet bürokrasisi var, eski rejimin kalıntıları var. Mursi’nin partisi, Müslüman Kardeşler’e karşı olanları da saymak gerekiyor."
Siyasi eylemci ve blog yazarı Wail Halil, Mursi’nin karşısındaki direnişin bilincinde olduğunu söylüyor: “Eski rejimin kalıntılarından kurtulmak o kadar kolay değil. İktidara gelir gelmez bunu yapabilmek çok zor. Bunun için sihirli bir anahtar yok.”
Amerikalı uzmanlar da Mursi’nin Mısır’a demokrasi getirip getiremeyeceğini tartışıyor. Bu konuda bazıları hiç de umutlu değil Bunlardan biri de Amerika Dış Politika Konseyi Başkan Yardımcısı Ilan Berman.
Berman, “Mursi’nin Mısır’a demokrasi getireceği konusunda fazla umutlu değilim. Bunun iki nedeni var. Birincisi Mısır’da Askeri Konsey ve ordu çok güçlü. Kolay kolay iktidarı bırakmaya razı olmayacaktır. Seçim kampanyası ve seçimler sırasında da neler olduğunu gördük. İkincisi de Mursi’nin bütün Mısırlılar’ın lideri olacağını söylemesine rağmen uygulamada dine kayması mümkün. Mısır’ı, Mübarek dönemindekinden farklı bir yöne çekeceğini düşünüyorum. Aşırıya kaçıp kaçmayacağını, uygulamaları gösterecek. Mursi’nin iktidarı döneminde ortaya çıkacak tablonun Amerika’ya yakın olacağını söylemek zor,” şeklinde konuşuyor.
Peki Amerika’nın, Mübarek dönemindeki gibi Mısır’ı dost bir ülke olarak tutmak için atabileceği adımlar var mı? Washington’daki düşünce kuruluşlarından Amerika Dış Politika Konseyi’nin Başkan Yardımcısı Ilan Berman, ister laik, ister dinci olsun Mısır’ın içinde bulunduğu ekonomik kriz nedeniyle Amerika’ya önemli rol düştüğünü söylüyor: “Amerika dünyada Mısır’a yardım edebilecek ve ekonomik sıkıntılarını hafifletmek için bazı anayasal değişiklikleri gerçekleştirmesi koşuluyla destek verebilecek birkaç ülkeden biri. Kadın hakları, dini azınlıkların korunması, hukuk sisteminin ve adil yargılamaların desteklenmesi gibi konularda ilerleme sağlanmasına destek olmak Amerika'nın elinde.”
Bazı gözlemciler Mursi’nin özellikle güvenlik ve ekonomi konusunda güçlü ülkeler ve gruplarla işbirliği yapmasının kaçınılmaz olduğu görüşünde. Siyasi eylemci Halil, beklentilerin yüksek olduğunu bu yüzden Mursi’nin çabuk hareket etmesi gerektiğini söylüyor: “Gerçek sorunları ele alması ve en kısa zamanda çözüm bulması şart. Elbette bütün sorunlara hemen çözüm bulmasını beklemiyoruz ancak devrimi yapan herkesin istediği gibi en ciddi sorunları gidermede ilerleme sağlaması gerekir.”
Türkiye önceleri Amerikalı uzmanlar tarafından Mısır’a siyasi açıdan model ülke olarak sunuluyordu. Son zamanlarda uzmanlar, Türkiye’nin Mısır için iyi bir ekonomik model olacağını savunuyor. Ilan Berman bu konuda şunları söylüyor: “Türkiye ekonomik açıdan oldukça güçlü bir ülke. Mısır’dan farklı olarak ekonomisi sağlam. Mısır’ın ayda bir milyar dolara varan turizm geliri vardı. Turizmin darbe alması yüzünden Mısır çok zor duruma düştü. Yakında tüketici mallarının fiyatlarında büyük artış olacak, enflasyon tırmanacak ve ekonomik açıdan Mısır daha da zorlanacak. İktidarda kim olursa olsun, bu çözümü kolay bir sorun değil. Ekonomiyi düzeltmek Mursi ve Müslüman Kardeşler’in karşısındaki en ciddi sorun olacak. Ekonomik sorunların toplumda ve siyasette bölünmeleri arttırması, istikrarsızlığa neden olması riski büyük bir tehdit. Bununla sadece Mısır’ın değil, uluslararası toplumun da ilgilenmesi gerekebilir.”
Müslüman Kardeşler’in partisini temsil eden Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi’nin yetkileri belirsiz, çünkü anayasa yok. Halk kuşkulu çünkü Mursi’nin söylediklerini yapacağından emin değil. Mısır’da yeni cumhurbaşkanının ülkesi için nasıl bir lider olacağını zaman gösterecek.
Muhammed Mursi daha göreve başlarken direnişle karşılaştı. İktidardaki askeri konsey, Mursi’nin Anayasa Mahkemesi’nde ant içmesinde ısrar ederken Mursi, askeri konseyin feshettiği parlamentonun önünde andiçti.
Bazı gözlemciler, bunun uzun zamandır devam eden iktidar mücadelesinin ilk gövde gösterisi olduğunu söylüyor.
Siyasi gözlemci Rania el Malki’ye göre, Mursi’nin Yüksek Askeri Konsey’e karşı izleyeceği tutum, Cumhurbaşkanı’nın bundan sonra izleyeceği politikaların genel tonunu belirleyecek.
El Malki’ye göre Askeri Konsey Mursi’nin en büyük karşıtı ancak cumhurbaşkanının karşısında birden fazla karşıt var: "Ranya el Malki, Mursi’nin çok düşmanca bir ortama girdiği görüşünde. Cumhurbaşkanı’nın karşısında Askeri Konsey var, devlet bürokrasisi var, eski rejimin kalıntıları var. Mursi’nin partisi, Müslüman Kardeşler’e karşı olanları da saymak gerekiyor."
Siyasi eylemci ve blog yazarı Wail Halil, Mursi’nin karşısındaki direnişin bilincinde olduğunu söylüyor: “Eski rejimin kalıntılarından kurtulmak o kadar kolay değil. İktidara gelir gelmez bunu yapabilmek çok zor. Bunun için sihirli bir anahtar yok.”
Amerikalı uzmanlar da Mursi’nin Mısır’a demokrasi getirip getiremeyeceğini tartışıyor. Bu konuda bazıları hiç de umutlu değil Bunlardan biri de Amerika Dış Politika Konseyi Başkan Yardımcısı Ilan Berman.
Berman, “Mursi’nin Mısır’a demokrasi getireceği konusunda fazla umutlu değilim. Bunun iki nedeni var. Birincisi Mısır’da Askeri Konsey ve ordu çok güçlü. Kolay kolay iktidarı bırakmaya razı olmayacaktır. Seçim kampanyası ve seçimler sırasında da neler olduğunu gördük. İkincisi de Mursi’nin bütün Mısırlılar’ın lideri olacağını söylemesine rağmen uygulamada dine kayması mümkün. Mısır’ı, Mübarek dönemindekinden farklı bir yöne çekeceğini düşünüyorum. Aşırıya kaçıp kaçmayacağını, uygulamaları gösterecek. Mursi’nin iktidarı döneminde ortaya çıkacak tablonun Amerika’ya yakın olacağını söylemek zor,” şeklinde konuşuyor.
Peki Amerika’nın, Mübarek dönemindeki gibi Mısır’ı dost bir ülke olarak tutmak için atabileceği adımlar var mı? Washington’daki düşünce kuruluşlarından Amerika Dış Politika Konseyi’nin Başkan Yardımcısı Ilan Berman, ister laik, ister dinci olsun Mısır’ın içinde bulunduğu ekonomik kriz nedeniyle Amerika’ya önemli rol düştüğünü söylüyor: “Amerika dünyada Mısır’a yardım edebilecek ve ekonomik sıkıntılarını hafifletmek için bazı anayasal değişiklikleri gerçekleştirmesi koşuluyla destek verebilecek birkaç ülkeden biri. Kadın hakları, dini azınlıkların korunması, hukuk sisteminin ve adil yargılamaların desteklenmesi gibi konularda ilerleme sağlanmasına destek olmak Amerika'nın elinde.”
Bazı gözlemciler Mursi’nin özellikle güvenlik ve ekonomi konusunda güçlü ülkeler ve gruplarla işbirliği yapmasının kaçınılmaz olduğu görüşünde. Siyasi eylemci Halil, beklentilerin yüksek olduğunu bu yüzden Mursi’nin çabuk hareket etmesi gerektiğini söylüyor: “Gerçek sorunları ele alması ve en kısa zamanda çözüm bulması şart. Elbette bütün sorunlara hemen çözüm bulmasını beklemiyoruz ancak devrimi yapan herkesin istediği gibi en ciddi sorunları gidermede ilerleme sağlaması gerekir.”
Türkiye önceleri Amerikalı uzmanlar tarafından Mısır’a siyasi açıdan model ülke olarak sunuluyordu. Son zamanlarda uzmanlar, Türkiye’nin Mısır için iyi bir ekonomik model olacağını savunuyor. Ilan Berman bu konuda şunları söylüyor: “Türkiye ekonomik açıdan oldukça güçlü bir ülke. Mısır’dan farklı olarak ekonomisi sağlam. Mısır’ın ayda bir milyar dolara varan turizm geliri vardı. Turizmin darbe alması yüzünden Mısır çok zor duruma düştü. Yakında tüketici mallarının fiyatlarında büyük artış olacak, enflasyon tırmanacak ve ekonomik açıdan Mısır daha da zorlanacak. İktidarda kim olursa olsun, bu çözümü kolay bir sorun değil. Ekonomiyi düzeltmek Mursi ve Müslüman Kardeşler’in karşısındaki en ciddi sorun olacak. Ekonomik sorunların toplumda ve siyasette bölünmeleri arttırması, istikrarsızlığa neden olması riski büyük bir tehdit. Bununla sadece Mısır’ın değil, uluslararası toplumun da ilgilenmesi gerekebilir.”
Müslüman Kardeşler’in partisini temsil eden Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi’nin yetkileri belirsiz, çünkü anayasa yok. Halk kuşkulu çünkü Mursi’nin söylediklerini yapacağından emin değil. Mısır’da yeni cumhurbaşkanının ülkesi için nasıl bir lider olacağını zaman gösterecek.
