Cumhurbaşkanı Erdoğan yarın Moskova’da Rusya Cumhurbaşkanı Putin’le görüşecek. Görüşme gündemindeki en önemli konular Suriye ve Türk Akımı. Gazeteci Cenk Başlamış, Türkiye ile Rusya’nın Suriye politikasında uzlaşmasının mümkün olmadığını söylerken Doçent Bekir Günay, Rusya Türkiye’nin enerji bağımlılığını siyasi bağımlılığa çevirmek istediğini iddia ediyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, çarşamba günü Rusya’nın başkenti Moskova’ya gidecek. Günü birlik ziyareti kapsamında Moskova Merkez Camii’nin açılışını gerçekleştirecek olan Erdoğan, Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin’le bir araya gelecek.
Son yıllarda birçok konuda ortak yaklaşım gösteren iki ülke ve iki lider, Suriye’de yaşanan savaşta iki ayrı uçta duruyor. Erdoğan en başından beri Suriye Devlet Başkanı Beşar Esat’ın görevden ayrılması gerektiğini en yüksek söyleyen bölge lideri olurken Putin ise Suriye liderinden desteğini esirgemedi. En son Rusya Hava Kuvvetleri’ne ait uçaklar Esat’ın hakimiyetindeki Lazkiye’de görüntülendi.
Erdoğan: ‘Suriye’ye siyasi hesaplar zaviyesinden bakmak vicdanları kurutur’
Bu duruma Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın tepki göstermesi uzun sürmedi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Suriye’deki sorunun rejim sorunu, rejimin halkına zulmü sorunu olduğu açıkça ortadayken meseleye hala uluslararası güç dengeleri ve siyasi hesaplar zaviyesinden bakmak vicdanları kurutur” sözleriyle doğrudan Rusya’yı hedef aldı.
Erdoğan’ın eleştirileri bu kadarla da kalmadı:
‘‘Yetkilileriniz diyor ki ‘Biz Esat’ın arkasındayız’ ve uçaklar, silahlar gönderiliyor. Parasal destekler veriliyor. Bunların hepsi bizim tespitimizdir. Açıkça kendileri de bunları zaten ifade ediyor. Buradaki iki milyon insan İran’a gitmiyor, 2 milyon insan Rusya’ya gitmiyor. 2 milyon insan benim ülkeme geliyor. Ve bunun bedelini biz ödüyoruz. Şu ana kadar 6,5 milyar dolar biz burada bu çalışmalar için destek verdik. Biz insani desteği verirken, birileri de oraya uçaklar, silahlar gönderiyor. Bu şekilde Suriye, Irak buradaki bu karışıklıkların yüz binlerce insanın ölümünün seyrini yapıyorlar. İnsani olan bu mu? Peki buna karşı bir ses var mı? Maalesef!’’
Doçent Günay: ‘Rusya, Türkiye’yi Suriye’de sıkıştırıyor’
Tam da bu nedenle Putin-Erdoğan görüşmesinde en önemli gündem maddesi, Suriye’nin geleceği olacak. Amerika’nın Sesi’ne konuşan İstanbul Üniversitesi Avrasya Enstitüsü Müdürü Bekir Günay, iki ülkenin bu konuda herhangi bir mutabakat sağlamasının mümkün olmadığını söylüyor.
Doçent Günay, ‘‘Her iki lider de farklı pozisyonlarını koruyacaklar. Ancak şu bir gerçek ki Rusya’nın Suriye politikası Türkiye’yi açmaza sokuyor hatta askeri ataklarıyla Ankara’yı sıkıştırıyor. Rusya, Sovyetler Birliği döneminde Esat ailesini işbaşına getirdi. İlişkileri o zamanlardan beri kuvvetli. Geçtiğimiz hafta uçak gönderdiler. Lavrov’un açıklamaları Moskova’nın Esat’sız bir formüle uzak olduğunu gösteriyor. Üstelik Amerikan Dışişleri Bakanı Kerry’nin açıklamaları da Esat’ın kısa vadede gitmeyeceğini gösteriyor. Suriye, Türkiye için kör kuyu haline geldi’’ dedi.
Cenk Başlamış: ‘Türkiye ve Rusya’nın Suriye politikaları taban tabana zıt’
Türkiye’de Rusya’yı en iyi bilen gazetecilerden Cenk Başlamış, geçtiğimiz günlerde Medya Günlüğü sitesine, Rusya’nın son hamlesiyle başta ABD olmak üzere uluslararası kamuoyuna “itilip kakılacak sıradan bir devlet değil, dikkate alınması gereken bir güç olduğu’ mesajını vermeye çalıştığını yazdı.
Amerika’nın Sesi’nin sorularını yanıtlayan Başlamış, Türkiye’yle Rusya’nın Suriye politikalarının taban tabana zıt olduğunu söyledi.
Rusya uzmanı gazeteci, ‘‘Rusya Esat’sız formülü kabul etmiyor, Türkiye’nin Esat’lı bir formüle yaklaşması mümkün değil. Bu nedenle bu konuda hiçbir uzlaşma mümkün değil. Aslında Rusya, birinci derecede olmasa da Suriye’deki hamleleriyle Türkiye’ye ve elbette dünyaya bir mesaj veriyor. “Ben yeniden uluslararası bir gücüm, benim de hesaba katmanız gerekiyor’ diyor. Ukrayna meselesinden sonra Batı’nın uyguladığı ekonomik yaptırımlarla içine düştüğü bir durum da ortada. Buradan da bir çıkış arıyor. Esat uzun vadede gitse de orada askeri gücü olan bir ülke olarak olarak masada olacağının mesajını Amerika Birleşik Devletleri’ne veriyor” dedi.
Erdoğan-Putin görüşmesinde Türk Akımı’nın akıbeti de konuşulacak
Erdoğan-Putin görüşmesinde ikinci konunun Türk Akımı projesi olacağı da kesin.
Türk Akımı, Güney Akım Projesi’ni iptal eden Rusya lideri tarafından geçen yıl aralık ayında Ankara’ya yaptığı ziyarette ilk kez telaffuz edildi. En az 20 milyar dolar yatırım yapılması gereken projede yılda 63 milyar metreküp doğal gazın Türkiye üzerinden Yunanistan’a götürülmesi planlanıyordu.
Doçent Günay: ‘Rusya, Türkiye’nin enerji bağımlılığını arttırmak istiyor’
Ancak Gazprom ve Botaş arasında yapılan son görüşmelerde oluşan pürüzler giderilemedi. İstanbul Üniversitesi Avrasya Enstitüsü Müdürü Bekir Günay, Türk Akımı’nın Türkiye’nin TANAP’ıyla çakıştığı görüşünde.
‘‘Türk-Rus ilişkilerinde en önemli madde enerji. Mavi akımdan bu yana %60’dan fazla enerji bağımlılığı vardı. Adalet ve Kalkınma Partisi bunu %40’a indirdi. TANAP da kademeli azaltmaya hizmet ediyor. Güney Akım ve Nabucco projelerinin paralel olarak saf dışı bırakılmasıyla Moskova, Türk Akımı’nı gündeme getirdi. Geldiğimiz noktada Türk Akımı, Avrupa’dan ziyade Türkiye’yi hedefleyen bir noktada ve Türkiye’nin enerji bağımlılığını arttırmayı hedefliyor.”
Doçent Bekir Günay’a göre, Rusya NATO üyesi olan Türkiye’nin enerji bağımlılığını siyasi bağımlılığa götürmeye çalıştığını savunuyor.
