WASHINGTON —
Amerika Dışişleri bakanı John Kerry, tatbikatlar başlatarak “savaş hali” ilan eden Kuzey Kore’nin hala nükleer programı nedeniyle karşılaştığı uluslararası tecride son verme şansı olduğunu söyledi. Kerry, Çin’in bu konuda önemli rol oynayabileceğini bildirdi.
“Kuzey Kore masaya dönebilir, en yakın komşusu ve ortağı Çin dahil diğer ülkelere katılabilir. Kuzey Kore ile her ülkeden çok daha fazla yakın ilişkisi olan Çin bu konuda önemli bir rol oynayabilir.”
Çin’in yeni liderleri Amerika’nın bu yaklaşımını paylaşır görünüyor. Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü şunları söyledi: “Uzlaşma istiyoruz, gerginlik değil. Çatışma değil diyalog istiyoruz. Kore yarımadasındaki uyuşmazlık hiç bir tarafın yararına olmaz. Çin, Kore yarımadası ve kuzeydoğu Asya’da barış ve istikrarı korumaya kararlıdır.”
Johns Hopkins Üniversitesi öğretim üyesi Alexandre Mansurov Washington’un bu konuda Pekin’den ne beklediği sorusunu şöyle yanıtlıyor: “Çin en büyük ticaret ve en büyük yatırım ortağı olarak müdahale ederse Kuzey Kore’nin daha iyi yönetim göstermesini, daha etkili ekonomik, siyasi ve sosyal politikalar izlemesini sağlayabilir.”
Mansurov’a göre böyle bir gelişme Kuzey Kore’yi içten değiştirebilir: “Sonuç olarak Çinliler uluslararası topluluğa, Kuzey Kore’ye baskı uygulamak yerine bu ülkeyi ekonomik ve sosyal açıdan içten değiştirmede yardımcı olabilir. Bu da ilerde Kuzey Kore’de siyasi değişim getirecek yeni siyasi güçler ortaya çıkması umudu yaratır.”
Mansurov’a göre burada önemli olan nokta, yeni Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’in Kuzey Kore üzerinde ne kadar nüfuzu olduğu. Heritage Vakfı uzmanı Bruce Klingner bunun fazla olmadığı görüşünde: “Çinliler’in Kuzey Kore üzerinde sanıldığı kadar fazla nüfuzu yok. Ayrıca olsa bile bu nüfuzu kullanmak istemiyorlar. Çinliler çözümün değil sorunun bir parçası olduklarını açıkça gösterdiler.”
Bruce Klingner’a göre, bu, Çin’in Kuzey Kore’deki yatırımlarından kaynaklanıyor: “Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararları ve yaptırımları sadece Kuzey Kore değil bunları ihlal eden diğer üye ülkelere de uygulanmalı. Çin bankaları ve şirketlerinin Kuzey Kore ekonomisine yardımcı olduğunu biliyoruz.”
Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Victoria Nuland’a göre, Obama yönetimi, Çin’in BM yaptırımlarının uygulanmasında kararlı olduğu görüşünde: “Bizce Çinliler BM Güvenlik Konseyi’nin 2094 sayılı son yaptırım kararını kendi yasaları açısından değerlendiriyor. Her hükümet BM kararlarına kendi ulusal yasaları açısından bakar ve bunların uygulanması için çalışır.”
Dışişleri Bakanı John Kerry Asya gezisi sırasında Kuzey Kore’nin nükleer deneme bölgelerindeki faaliyetlerini yakından izleyen Güney Kore ve Japonya’yı ziyaret edecek. Japonya halen biri Tokyo’nun hemen dışındaki üç üsse Patriot füzesavar sistemleri yerleştirmiş bulunuyor.
“Kuzey Kore masaya dönebilir, en yakın komşusu ve ortağı Çin dahil diğer ülkelere katılabilir. Kuzey Kore ile her ülkeden çok daha fazla yakın ilişkisi olan Çin bu konuda önemli bir rol oynayabilir.”
Çin’in yeni liderleri Amerika’nın bu yaklaşımını paylaşır görünüyor. Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü şunları söyledi: “Uzlaşma istiyoruz, gerginlik değil. Çatışma değil diyalog istiyoruz. Kore yarımadasındaki uyuşmazlık hiç bir tarafın yararına olmaz. Çin, Kore yarımadası ve kuzeydoğu Asya’da barış ve istikrarı korumaya kararlıdır.”
Johns Hopkins Üniversitesi öğretim üyesi Alexandre Mansurov Washington’un bu konuda Pekin’den ne beklediği sorusunu şöyle yanıtlıyor: “Çin en büyük ticaret ve en büyük yatırım ortağı olarak müdahale ederse Kuzey Kore’nin daha iyi yönetim göstermesini, daha etkili ekonomik, siyasi ve sosyal politikalar izlemesini sağlayabilir.”
Mansurov’a göre böyle bir gelişme Kuzey Kore’yi içten değiştirebilir: “Sonuç olarak Çinliler uluslararası topluluğa, Kuzey Kore’ye baskı uygulamak yerine bu ülkeyi ekonomik ve sosyal açıdan içten değiştirmede yardımcı olabilir. Bu da ilerde Kuzey Kore’de siyasi değişim getirecek yeni siyasi güçler ortaya çıkması umudu yaratır.”
Mansurov’a göre burada önemli olan nokta, yeni Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’in Kuzey Kore üzerinde ne kadar nüfuzu olduğu. Heritage Vakfı uzmanı Bruce Klingner bunun fazla olmadığı görüşünde: “Çinliler’in Kuzey Kore üzerinde sanıldığı kadar fazla nüfuzu yok. Ayrıca olsa bile bu nüfuzu kullanmak istemiyorlar. Çinliler çözümün değil sorunun bir parçası olduklarını açıkça gösterdiler.”
Bruce Klingner’a göre, bu, Çin’in Kuzey Kore’deki yatırımlarından kaynaklanıyor: “Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararları ve yaptırımları sadece Kuzey Kore değil bunları ihlal eden diğer üye ülkelere de uygulanmalı. Çin bankaları ve şirketlerinin Kuzey Kore ekonomisine yardımcı olduğunu biliyoruz.”
Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Victoria Nuland’a göre, Obama yönetimi, Çin’in BM yaptırımlarının uygulanmasında kararlı olduğu görüşünde: “Bizce Çinliler BM Güvenlik Konseyi’nin 2094 sayılı son yaptırım kararını kendi yasaları açısından değerlendiriyor. Her hükümet BM kararlarına kendi ulusal yasaları açısından bakar ve bunların uygulanması için çalışır.”
Dışişleri Bakanı John Kerry Asya gezisi sırasında Kuzey Kore’nin nükleer deneme bölgelerindeki faaliyetlerini yakından izleyen Güney Kore ve Japonya’yı ziyaret edecek. Japonya halen biri Tokyo’nun hemen dışındaki üç üsse Patriot füzesavar sistemleri yerleştirmiş bulunuyor.
