Afganistan hükümetinin Eylül ayında Kunduz kentinin Taleban’ın eline geçmesini değerlendirmek üzere görevlendirdiği inceleme heyeti, raporunu tamamladı. Yapılan inceleme sonucunda Kunduz’un kısa süreli de olsa Taleban’ın eline geçmesinde, merkezi ve yerel yönetimlerin sorumsuzluklarına, yasadışı milislerin varlığına, yargı ve güvenlik kurumlarının başarısızlığına dikkati çekiyor.
Afganistan’da önde gelen altı kişinin oluşturduğu özel komisyon bir aylık araştırmalarının sonucunu Kabil’de bir basın toplantısında açıkladı.
Komisyon, Kunduz’un Afgan güvenlik kuvvetlerince geri alınmasının ardından Devlet Başkanı Eşref Gani tarafından görevlendirilmişti.
Kentin geçici de olsa Taleban’ın eline düşmesi, Amerikan kuvvetleri tarafından eğitim verilen Afgan kuvvetlerinin güvenilirliğine önemli darbe vurdu.
Komisyon üyesi Muhammed Eyüp Refiki, Kunduz’un düşmesine katkısı olan unsurları sıralarken Devlet Başkanı Gani’den de benzer olayların tekrarlamaması için verdiği idari vaatleri yerine getirmesini istedi.
Refiki, “Resmi meselelerde, özellikle parlamenterlerin yasadışı siyasi müdahaleleri, kurumsal düzensizlik, yolsuzluk, yargının zayıflığı, polisin ve güvenlik kuvvetlerinin yasadışı milisleri kontrol etmedeki yetersizliği, Taleban’ın Kunduz’u işgaline yol açtı” diye konuştu.
Refiki ayrıca ülke çapında yaşanan yoksulluk ve işsizliğin halk arasında hükümet karşıtlığını körüklediğini, hükümetin sivillerin yaşamlarını, onurlarını mal varlıklarını tehdit eden arazi mafyası ve yüzlerce silahlı milise karşı hiçbir şey yapmadığını sözlerine ekledi.
Komisyonun bulgularına göre Kunduz’u üç gün boyunca elinde tutan Taleban, Afgan istihbaratına ait önemli belgeleri ele geçirdi, ayrıca 40 kadar zırhlı ve askeri araca el koydu.
Bulguların, Devlet Başkanı Eşref Gani’nin liderliğini yaptığı ulusal birlik hükümetine yönelik eleştirileri güçlendirmesi bekleniyor. Ülkede gittikçe tehlikeye düşen güvenlik durumu yüzünden çok sayıda vatandaşı Afganistan’ı terk ediyor.
Afganistan’ın eski istihbarat başkanı Emrullah Salih de, ulusal istihbarat örgütünün eline bazı muhabere bilgilerinin geçtiğini, bunlarla ilgili maddi delillerin kendisine de sunulduğu ve elde edilen bu bilgiler ışığında Taleban militanlarının Pakistan’dan destek gördüğüne işaret ettiğini bildirdi. Ancak Pakistan bu iddiaları yalanladı.
Taleban’ın Kunduz’u ani bir şekilde ele geçirmesinin ardından Başkan Barack Obama Afganistan’dan çekilme planlarını yavaşlatmaya karar verdi. Obama 2016 sonuna kadar Afganistan’da 10 bin askerin kalacağını bildirdi.
Komisyon Kunduz’u yeniden ele geçirme yönünde yürütülen operasyon sırasında NATO uçaklarının yanlışlıkla Fransız Sınır Tanımayan Doktorlar Örgütü’nün işlettiği hastaneyi vurmasına değinmedi. Olayda aralarında doktor, hastabakıcı ve hastaların bulunduğu 30 kişi ölmüştü.
Amerika ve NATO, hastane bombardımanı için ayrı soruşturma başlattı, ancak soruşturmanın bulgularını henüz açıklamadı.
