27 yıldır alıcı bulamayan Fransız Rafale uçakları, Körfez’de satış patlaması yapıyor. Arap Baharı’nın ardından Kuzey Afrika, Orta Doğu ve Körfez’de yaşanan kaos ve savaşlar Fransız silah firması Dassault Havacılık’ın işine yaradı. Bu güne kadar kendi ordusu dışında yurt dışına satış yapamayan Fransa, Mısır’ın ardından Katar’a da 24 Rafale savaş uçağı satttı. Cumhurbaşkanı François Hollande, pazarlıkları yürüten Savunma Bakanı Jean Yves Le Drian ve Dışişleri Bakanı Laurent Fabius ile birlikte Doha’ya gitti.
Fransa, 3 ay önce de, General Aldülfettah El Sisi’nin yönettiği Mısır’a yine 24 Rafale satarak, ilk kez yurt dışına satış yapmıştı. Körfez ülkelerinde adeta mekik dokuyan Fransız Savunma Bakanı Jean Yves le Drian, hafta sonu Arap Emirlikleri’ne yeni bir ziyaret gerçekleştirerek Rafale satışını görüştü. Arap Emirlikleri ile Fransa 7 yıldır Rafale pazarlığı yapıyor.
Sırada Hindistan ve Malezya var
Dassault Havacılık ve Fransız Hükümeti’nin, Malezya’ya 16, Hindistan’a da 36 Rafale satışına ilişkin pazarlıkları da tüm hızıyla sürüyor. Hindistan ile prensipte anlaşıldı, Malezya ile pazarlıklar “Mirage 2000-9 uçaklarını geri verip, Rafale alma” prensibi üzerinde sürüyor. Eğer Hindistan ile de ön onay anlaşması resmileşirse, Fransa bu üç ülkeye toplam 84 Rafale satacak.
15 yılda 6 büyük hüsrandan sonra satış patlaması
Mısır’la varılan satış anlaşması Rafale’i üreten Dassault Havacılık’ın ilk uluslararası başarısı olmuştu. Havacılık sektöründe “kalitesine rağmen, rakiplerine oranla fiyatı hayli yüksek olması nedeniyle” bir türlü müşteri bulamayan Rafale ilk piyasa çıktığı 1988 yılından bu yana bir türlü satılamadığı için artık Fransız ekonomi dünyasında alay konusu olmuştu. Son 15 yılda, Singapur, Güney Kore, Fas, Hollanda, Brezilya ve Hindistan ile yapılan görüşmelerde tek bir Rafale dahi satılamamıştı.
Körfez ısınıyor
Rafale satışının patlamasının ardındaki stratejik ve politik nedenlere gelince, Ortadoğu’daki durumun kötüleşmesi, Irak ve Suriye’deki iç savaş, İsrail ve Filistin arasında çözülemeyen kriz, Yemen’de tırmanan iktidar kargaşası, Libya’da cihatçı örgütlerin ilerlemesi, İran ile nükleer pazarlıklarda gelinen nokta ve İran’ın yeniden Orta Doğu’da güç kazanması Körfez ülkelerini silahlanmaya itiyor. Bütün bu dosyalarda Körfez ülkeleri ile paralel çizgide politika yürüten Fransa, silah satımında öne geçiyor.
Yıllardır Fransa ile görüşen Brezilya ve Hindistan’ın Rafale pazarlığını bu kadar uzatmasının nedeninin Orta Doğu ve Körfez’e yakın olmaması ve acil bir savunma ihtiyacının olmamasına bağlanıyor.
Katar, ulusal havayolu şirketi Katar Havayolları, 24 adet Rafale alımı için « Fransa’ya daha fazla uçuş hakkı » şartını öne koymuştu. Paris, Nice ve Lyon’a uçan Katar Havayolları, uçuş Paris, Doha’nın şartını kabul edince kontrat imzaya alındı. Hollande Doha’daki basın toplantısında sözleşme karşılığı bir tavizde bulunmadıklarını ancak “paralel tartışmalar” yürüttüklerini dile getirdi. Hollande, “Bu kadar tursit sayısı yüksek bir ülke ile başka uçuş hatları açılması son derece meşru ve doğaldır. Şüphesiz, Lyon ve Nice gibi kentler de bunu talep ediyor” dedi.
Air France’a ağır darbe
Ancak Fransız medyası bu kararı zaten mali sıkıntı içinde olan ve Körfez firmalarıyla rekabette güçlük çeken Air France için ağır bir darbe olduğunu dile getiriyor. Air France bunun Arap Emirlikleri firması Ethiad’a da örnek olmasından korkuyor. Air France çalışanı pilotlar sendikası SNPL yazıı bir açıklama yaparak “Bu kararın Air France’ı zamanla öldüreceği” kaygılarını dile getirdi. Sendika, “hükümetleri tarafından finanasal olarak desteklenen Körfez havayolu şirketlerinin, geçtiğimiz yıllarda Katar Havayolları’nın hükümetten 40 milyar Euro destek aldığını açıkladı. “Avrupa hava yollarını bu dev yardımlarla adil olmayan bir rekabet yürüten körfez hava yollarından koruyan ilkelerden birisi de rekabet kurallarına saygı duymayan şirketlere uçuş hakkı verilmnemesi ilkesiydi. Hükümet, 100 bin kişinin çalıştığı sektörümüz için hayati olan bu ilkeden silah satabilmek için vaz geçiyor” diyerek gerekirse grev haklarını kullanacaklarını duyurdular.
