BM Güvenlik Konseyi’nde görüşülen ve Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'ın görevi bırakmasını talep eden karar tasarısının Rusya ve Çin tarafından veto edilmesiyle birlikte “Suriye’deki krizde sırada ne var” sorusu yeniden tartışılıyor. Başbakan Erdoğan’ın Türkiye’nin yeni bir girişime hazırlandığını açıklamasının ardından atılacak adımların neler olabileceği de bir kez daha gündeme geldi. Suriye’de yaşanan son gelişmeleri Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi (ORSAM) Ortadoğu Uzmanı Oytun Orhan’la değerlendirdik.
Amerika’nın Sesi’nden Selin Süer Ünlü’nün sorularını yanıtlayan Orhan, BM’deki tıkanıklığı işaret ederek “Diplomatik girişimlerin başarısızlıkla sonuçlanması diğer seçenekleri daha çok gündeme getirecektir” diyor. Uzmana göre bundan kasıt, siyasi ve ekonomik yaptırımların artması. Orhan, “Bu, Türkiye’nin daha önce 8 madde olarak açıkladığı yaptırım paketini uygulamaya devam edeceği anlamına geliyor. Bunun dışında, yaşananlar Türkiye’yi Suriye’de değişimi savunan aktörlerle beraber Suriye’ye yönelik askeri ve siyasi muhalefeti daha çok destekleme yönünde bir tavır almaya itebilir” diyor. Zira Orhan’a göre Rusya ve Çin’in Güvenlik Konseyi’ndeki vetosunun ardından BM nezdinde uzlaşmaya dayalı bir çözüme ulaşma imkânı kalmadı.
(ORSAM Ortadoğu Uzmanı Oytun Orhan’la Suriye konusundaki söyleşimizin tamamını aşağıdaki ses dosyasından dinleyebilirsiniz)
‘Türkiye Suriye’ye Doğrudan Askeri Müdahaleden Yana Değil’
ORSAM Ortadoğu Uzmanı Oytun Orhan, Suriye’ye yönelik askeri bir müdahalenin şartlarının henüz oluşmadığının da altını çiziyor. Orhan, Türkiye ya da diğer ülkelerin Suriye’ye doğrudan müdahaleden ziyade, orada hâlihazırda mücadele yürüten Özgür Suriye Ordusu’na ya da Suriye Ulusal Konseyi gibi muhalif oluşumlara doğrudan ve kapsamlı destek vermeyi tercih edebileceklerini söylüyor.
Ortadoğu Uzmanı Orhan, “Libya örneğinde görüldüğü üzere, uluslararası müdahaleye giden süreci ortaya çıkaran koşullardan en önemlisi güçlü, organize bir muhalefetin ortaya çıkması. Bunun ötesinde bu yapılanmanın özgürce örgütlenebileceği bir güvenli alan oluşturması gerekiyor. Ancak Suriye’de bu şartlar oluşmadı” diye konuşuyor. Orhan’a göre Suriye’de siyasi muhalefet bütün grupları kapsayan bir hale gelemediği gibi askeri muhalefet de Suriye ordusu karşısında ciddi bir tehdit oluşturacak halde değil. Yani iki askeri taraf arasında asimetrik bir güç dengesi söz konusu. Orhan ayrıca, “Kimse Suriye’ye doğrudan bir askeri müdahaleyi göze alabilmiş değil” diyor.
‘Suriye’nin Bölünmesi Senaryosu Türkiye Açısından Tehdit Olur’
Suriyeli muhaliflerin büyük bölümünün de askeri müdahaleden yana olmadığını hatırlatıyor Oytun Orhan. Uzmana göre, Ankara da bir askeri müdahalenin ülkeyi tamamen kaosa sürükleyebileceğini ve hatta orta ve uzun vadede ülkeyi, toprak ve siyasal bütünlüğünü koruyamayacak düzeyde bir yapılanmaya götürebileceğini düşünüyor. Orhan, “Bu bölünme senaryosu Türkiye açısından da güvenlik tehdidi yaratan bir olgu” diyor.
ORSAM Ortadoğu Uzmanı Oytun Orhan, “Bundan sonraki süreçte Suriye’de şiddet daha da artacaktır” diyor. Uzmana göre BM’deki tıkanmayla birlikte Suriye’deki muhalefet, rejime karşı tek çözüm yolunun silahlı mücadele yürütmek olduğunu düşünebilir ve bu da askeri muhalefetin çapının genişlemesine yol açabilir.
