WASHINGTON —
70 milyon nüfusa sahip İran’da çok az sayıda kadın siyasi rol üstlense de cumhurbaşkanı seçilemiyor. Amerika’nın Sesi muhabirleri Jeff Seldin ve Shepol Ebnabbasi, kadınların 14 Haziran Cuma günkü cumhurbaşkanlığı seçimlerinde nasıl bir rol oynayabileceğini araştırdı.
İran’da seçmenler altı cumhurbaşkanı adayından birini seçecek. Adayların hepsi erkek ve hepsi 50 yaşın üzerinde. Anayasa Koruyucu Konseyi geçen ay 30 kadının başvurmasına rağmen kadınların cumhurbaşkanı olamayacağına kadar verdi.
Bu durum, kadın hakları savunucularını kaygılandırıyor.
Avukat Mehrangiz Kar, dini lider Ayetullah Humeyni liderliğindeki dinadamlarının vermek istediği mesaja tepkili: ”Dini liderler İranlı kadınların evlerinde oturmalarının daha iyi olacağını düşünüyor.”
Ancak bazı adayların yine de kadın seçmenlerder destek istediği gözleniyor.
Seçimden üç gün önce çekilen reformcu 61 yaşındaki üniversite profesörü Muhammet Rıza Arif adaylık kaydını yaptırmaya eşiyle birlikte gitti.
Bu, İran’da seçim kampanyalarına eşiyle katılan Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’la karşılaştırılmasına yol açtı. İran’damuhafazakar kesim, adayların eşleriyle görülmesini ‘Batılı’ olarak niteleyip kınıyor.
Yine de bazı muhafazakar adaylar eşleriyle birlikte kampanya yapıyor. Cumhurbaşkanı Mahmut Ahmedinejat da adayken kampanyaya eşiyle katılmıştı.
Mehrangiz Kar’a göre bunun pek anlamı yok: ”Bazen bazı kadınları seçimler sırasında eşlerinin yanında görebilirsiniz. Bu durum, kadınlar değil erkekler için bir propaganda oluyor.”
Ancak kadınların seçim sonucunu etkilemeyi başarabileceği görüşünde olan bazı uzmanlar, 1997’de Muhammet Hatemi’nin kadınlarla azınlıklara hitap etmesini örnek gösteriyor.
2009‘daki son cumhurbaşkanlığı seçimlerinde dört aday, kadın konularına değinmişti.
Stimson Merkezi’nden uzman Geneive Abdo’ya göre, bu kez seçimler çok farklı: ”Son seçimlerin aksine bu seçimlerde seçmene ilham veren bir aday yok.”
Buna rağmen özellikle kadınlar, bir arayış içinde.
Eski cumhurbaşkanı Ekber Haşimi Rafsancani’nin son seçim kampanyasını gösteren video görüntüleri İran’daki sosyal medya sitelerinde hızla yayıldı. Videoda bir kadın İran toplumunda kadınların yerini eleştiriyor, Rafsancani, gözyaşlarını tutamıyor.
Ancak cumhurbaşkanı adayı olması yasaklandığı için Rafsancani bu seçimlere katılamıyor.
İran’da seçmenler altı cumhurbaşkanı adayından birini seçecek. Adayların hepsi erkek ve hepsi 50 yaşın üzerinde. Anayasa Koruyucu Konseyi geçen ay 30 kadının başvurmasına rağmen kadınların cumhurbaşkanı olamayacağına kadar verdi.
Bu durum, kadın hakları savunucularını kaygılandırıyor.
Avukat Mehrangiz Kar, dini lider Ayetullah Humeyni liderliğindeki dinadamlarının vermek istediği mesaja tepkili: ”Dini liderler İranlı kadınların evlerinde oturmalarının daha iyi olacağını düşünüyor.”
Ancak bazı adayların yine de kadın seçmenlerder destek istediği gözleniyor.
Seçimden üç gün önce çekilen reformcu 61 yaşındaki üniversite profesörü Muhammet Rıza Arif adaylık kaydını yaptırmaya eşiyle birlikte gitti.
Bu, İran’da seçim kampanyalarına eşiyle katılan Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’la karşılaştırılmasına yol açtı. İran’damuhafazakar kesim, adayların eşleriyle görülmesini ‘Batılı’ olarak niteleyip kınıyor.
Yine de bazı muhafazakar adaylar eşleriyle birlikte kampanya yapıyor. Cumhurbaşkanı Mahmut Ahmedinejat da adayken kampanyaya eşiyle katılmıştı.
Mehrangiz Kar’a göre bunun pek anlamı yok: ”Bazen bazı kadınları seçimler sırasında eşlerinin yanında görebilirsiniz. Bu durum, kadınlar değil erkekler için bir propaganda oluyor.”
Ancak kadınların seçim sonucunu etkilemeyi başarabileceği görüşünde olan bazı uzmanlar, 1997’de Muhammet Hatemi’nin kadınlarla azınlıklara hitap etmesini örnek gösteriyor.
2009‘daki son cumhurbaşkanlığı seçimlerinde dört aday, kadın konularına değinmişti.
Stimson Merkezi’nden uzman Geneive Abdo’ya göre, bu kez seçimler çok farklı: ”Son seçimlerin aksine bu seçimlerde seçmene ilham veren bir aday yok.”
Buna rağmen özellikle kadınlar, bir arayış içinde.
Eski cumhurbaşkanı Ekber Haşimi Rafsancani’nin son seçim kampanyasını gösteren video görüntüleri İran’daki sosyal medya sitelerinde hızla yayıldı. Videoda bir kadın İran toplumunda kadınların yerini eleştiriyor, Rafsancani, gözyaşlarını tutamıyor.
Ancak cumhurbaşkanı adayı olması yasaklandığı için Rafsancani bu seçimlere katılamıyor.
