Birleşmiş Milletler Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) son raporunda, dünyanın en hızlı büyüyen mesleklerinden biri olan ev hizmetlilerinin genel çalışma yasalarınca korunmadıklarına ve istismara açık olduklarına dikkati çekiyor.
Örgütün 2010 yılı sonunda yaptığı tahmine göre dünyada toplam ev hizmetlilerinin sayısı 52,6 milyon. ILO’nun son raporunda ev hizmetlilerinin yalnızca yüzde 10’u, yani 5,3 milyonu diğer çalışanlarla aynı sosyal güvencelere sahip bulunduğu belirtiliyor. Hatta yüzde 30’u hiçbir sosyal güvenceye sahip değil. Aynı zamanda ev hizmetlilerinin yüzde 45’inin çalışma izni yok.
ILO Genel Başkan Yardımcısı Sandra Polaski, son 15 yılda ev hizmetlilerinin sayısının yüzde 60 oranında büyüdüğünü ve birçok ülkede bu kişilerin başka ülkedekilere oranla daha fazla çalıştırıldığını, aynı sosyal güvencelere sahip olmadığını bildirdi. ILO’nun “Dünyadaki Ev Hizmetlileri” adlı raporuna göre uşak, aşçı, bahçıvan ve şoför olarak çalıştırılan ev hizmetlilerinin çoğu erkek olmakla birlikte, ev hizmetlilerin yüzde 80’ini kadınlar oluşturuyor. Aynı şekilde dünyada çalışan kadın nüfusunun yüzde 7’si de ev hizmetlisi olarak istihdam edilmiş durumda.
Rapora göre ev hizmetlilerinin çalışma koşullarındaki eşitsizlik, kimilerine aşırı uzun çalışma saatleri ve düşük maaş olarak yansıyor. Bunların sonucu olarak bu kesim, toplum içinde ekonomik olarak daha mağdur durumda kalıyor ve sağlık durumları etkileniyor.
Normal bir çalışanın haftalık çalışma saati 40 ila 48 saat arasında değişirken, ev hizmetlilerinin yarıdan fazlası bu çalışma saatlerinin çok üzerinde çalışıyor, yüzde 45’i haftasonu izni ya da ücretli yıllık izin alamıyor. Katar, Namibya, Tanzanya ve Suudi Arabistan gibi ülkelerde ev hizmetlilerinin haftalık çalışma süresi 60 ila 65 saat arasında değişiyor.
Uzun çalışma saatleri özellikle aynı evde yaşayan ev hizmetlileri arasında daha yüksek ve kendilerinden gece saatlerinde bile çalışmaya hazır olmaları bekleniyor. Bunların büyük bir kısmı göçmen işçilerden oluşuyor. Göçmen kökenli ev hizmetlilerinin, yerel dil ve yasalar konusundaki bilgisizliği kendilerini fiziksel ve cinsel şiddet, psikolojik baskı, ücretsiz çalıştırma, senede bağlama, kötü koşullarda yaşamaya ve çalışmaya zorlama gibi istismarlara daha açık bırakıyor.
ILO’nun tahminlerine göre ev hizmetlilerinin sayısı 50 milyonun üzerinde olsa da, kaydedilmeyenler de dahil edilirse bu rakamın 100 milyonu aşabileceği tahmin ediliyor. Türkiye’deki ev hizmetlilerinin sayısı en son 2004’te alınmış. O dönem 182 bin olarak belirlenen ev hizmetlilerinin sayısı çalışma gücünün binde 8’ini oluşturuyor. Ancak Türkiye’de normal ücretin oldukça altında çalışmayı kabul etmelerinden dolayı Doğu Avrupa, Kafkaslar ve Orta Asya ülkelerinden gelen çok sayıda kişi ev hizmetlisi olarak kayıt dışı çalıştırılıyor. Bu kişilerin çoğu, özellikle Türkçe bilmemeleri, çalışma hukuku bilgisinin eksik olması ya da vize sorunları bulunmasından dolayı kaçak çalışmaya razı ediliyor.
ILO 2011 yılında “Ev Hizmetlileri Sözleşmesi”ni kabul etmişti. Ancak Eylül ayında yürürlüğe girmesi beklenen sözleşme şu ana kadar yalnızca Moritanya, Uruguay ve Filipinler tarafından onaylandı.
Örgütün 2010 yılı sonunda yaptığı tahmine göre dünyada toplam ev hizmetlilerinin sayısı 52,6 milyon. ILO’nun son raporunda ev hizmetlilerinin yalnızca yüzde 10’u, yani 5,3 milyonu diğer çalışanlarla aynı sosyal güvencelere sahip bulunduğu belirtiliyor. Hatta yüzde 30’u hiçbir sosyal güvenceye sahip değil. Aynı zamanda ev hizmetlilerinin yüzde 45’inin çalışma izni yok.
ILO Genel Başkan Yardımcısı Sandra Polaski, son 15 yılda ev hizmetlilerinin sayısının yüzde 60 oranında büyüdüğünü ve birçok ülkede bu kişilerin başka ülkedekilere oranla daha fazla çalıştırıldığını, aynı sosyal güvencelere sahip olmadığını bildirdi. ILO’nun “Dünyadaki Ev Hizmetlileri” adlı raporuna göre uşak, aşçı, bahçıvan ve şoför olarak çalıştırılan ev hizmetlilerinin çoğu erkek olmakla birlikte, ev hizmetlilerin yüzde 80’ini kadınlar oluşturuyor. Aynı şekilde dünyada çalışan kadın nüfusunun yüzde 7’si de ev hizmetlisi olarak istihdam edilmiş durumda.
Rapora göre ev hizmetlilerinin çalışma koşullarındaki eşitsizlik, kimilerine aşırı uzun çalışma saatleri ve düşük maaş olarak yansıyor. Bunların sonucu olarak bu kesim, toplum içinde ekonomik olarak daha mağdur durumda kalıyor ve sağlık durumları etkileniyor.
Normal bir çalışanın haftalık çalışma saati 40 ila 48 saat arasında değişirken, ev hizmetlilerinin yarıdan fazlası bu çalışma saatlerinin çok üzerinde çalışıyor, yüzde 45’i haftasonu izni ya da ücretli yıllık izin alamıyor. Katar, Namibya, Tanzanya ve Suudi Arabistan gibi ülkelerde ev hizmetlilerinin haftalık çalışma süresi 60 ila 65 saat arasında değişiyor.
Uzun çalışma saatleri özellikle aynı evde yaşayan ev hizmetlileri arasında daha yüksek ve kendilerinden gece saatlerinde bile çalışmaya hazır olmaları bekleniyor. Bunların büyük bir kısmı göçmen işçilerden oluşuyor. Göçmen kökenli ev hizmetlilerinin, yerel dil ve yasalar konusundaki bilgisizliği kendilerini fiziksel ve cinsel şiddet, psikolojik baskı, ücretsiz çalıştırma, senede bağlama, kötü koşullarda yaşamaya ve çalışmaya zorlama gibi istismarlara daha açık bırakıyor.
ILO’nun tahminlerine göre ev hizmetlilerinin sayısı 50 milyonun üzerinde olsa da, kaydedilmeyenler de dahil edilirse bu rakamın 100 milyonu aşabileceği tahmin ediliyor. Türkiye’deki ev hizmetlilerinin sayısı en son 2004’te alınmış. O dönem 182 bin olarak belirlenen ev hizmetlilerinin sayısı çalışma gücünün binde 8’ini oluşturuyor. Ancak Türkiye’de normal ücretin oldukça altında çalışmayı kabul etmelerinden dolayı Doğu Avrupa, Kafkaslar ve Orta Asya ülkelerinden gelen çok sayıda kişi ev hizmetlisi olarak kayıt dışı çalıştırılıyor. Bu kişilerin çoğu, özellikle Türkçe bilmemeleri, çalışma hukuku bilgisinin eksik olması ya da vize sorunları bulunmasından dolayı kaçak çalışmaya razı ediliyor.
ILO 2011 yılında “Ev Hizmetlileri Sözleşmesi”ni kabul etmişti. Ancak Eylül ayında yürürlüğe girmesi beklenen sözleşme şu ana kadar yalnızca Moritanya, Uruguay ve Filipinler tarafından onaylandı.
