İkinci Dünya Savaşı sırasında Yahudiler’i Nazi ölüm kamplarına taşıyan Fransız Devlet Demiryolları Kurumu SNCF, Amerikalı Yahudiler’e 60 milyon Euro tazminat ödemeyi kabul etti.
Tazminat müzakerelerini yürüten Fransız ve Amerikan Dışişleri Bakanlıkları SNCF’in taşıdığı binlerce Yahudi kurbanın yakınlarına ödenecek miktar üzerinde anlaştıklarını açıkladı.
Müzakereleri Fransa adına yürüten Fransız İnsan Hakları Büyükelçisi Patrizianna Sparacino-Thiellay, Amerika adına da Dışişleri Bakanı John Kerry’nin özel danışmanı Stuart Eizenstat ortak bir basın toplantısıyla uzlaşmayı duyurdu. Fransa tarafı, 60 milyon doları, Fransız olmayan Yahudiler’e verilmek üzere, Amerikan yönetimine aktaracaklarını açıkladı.
Mağdur ve yakınlarına 100’er bin Euro tazminat
Anlaşmaya göre, Nazilerden kurtulmayı başaran her Amerikan vatandaşına 100 bin Euro tazminat ödenecek. Tazminatlar Fransa tarafından Amerikan yönetimine aktarılacak, Amerikan yönetimi de dağıtımını üstlenecek. Bunun karşılığında Amerika ise, ülkede faaliyet gösteren Fransız şirketleri hakkında benzer davalar açılmaması için, herhangi bir hukuki girişim karşısında, şirketlerin yargı dokunulmazlığını savunmayı taahhüt etti.
Alman Nazi yönetimi ile ikinci Dünya Savaşı sırasında işbirliği yapan Fransız Vichy Hükümeti, el koyduğu demiryolları ile 1942 ve 1944 yılları arasında 76 bin Yahudi’yi ülkenin bir ucundan diğerine taşıyarak, Nazi kamplarına gönderdi. SNCF’e göre ölüm kamplarına giden Yahudiler’den yalnızca 3 bini hayatta kalmayı başardı.
Tren ihalesi tehlikeye düşünce
Bu hassas dava, SNCF’in, Amerika’nın Maryland eyaletinde bir demiryolu ihalesi almasına engel oluyordu. Maryland Eyaleti, SNCF ile anlaşmayı imzalamadan önce Nazi kamplarına taşıdığı ve bugün hayatta kalan 3 bin Yahudi Amerikan vatandaşı için tazminat istemeye hazırlanıyordu. Bunun üzerine harekete geçen Amerikan ve Fransız hükümetleri, yerel bazda hazırlanan pek çok davanın da önünü almak için müzakere yolunu seçtiler. Her iki taraf da, 5 yıl süren müzakereler sonucunda ortak bir noktaya gelmeyi başardı.
Tazminat, Fransız olmayan Yahudiler’i, yani pek çok Amerikalı ve bazı İsrail vatandaşlarını kapsıyor. Savaş sırasında, göçmen olan ya da Fransa’ya 1 Eylül 1939’dan sonra gelen yabancı Yahudiler öncelikli olarak ülkeden taşınarak, Naziler’e teslim edilmişti.
Tarafların açıkladığı gibi anlaşma pazartesi günü imzalanacak, ancak Fransız parlamentosu anlaşmayı kabul ederse yürürlüğe girecek.
