Erişilebilirlik

Fransa Mısır’a 24 Savaş Uçağı Satıyor


Dassault şirketinin Bordeaux yakınlarındaki Merignac'ta bulunan Rafale üretim tezgahları
Dassault şirketinin Bordeaux yakınlarındaki Merignac'ta bulunan Rafale üretim tezgahları

Fransa, 27 yıldır yurtdışına satamadığı Rafale savaş uçaklarını sonunda Mısır’a satmayı başardı. Abdülfatah Al Sissi yönetimindeki Mısır hükümeti, pahalı ve karmaşık bir sisteme sahip olduğu için bugüne kadar kendi ordusu dışında alıcı bulamayan Fransız Rafale uçaklarını satın almaya karar verdi. Fransa hükümetinin de devreye girmesiyle üç ayda jet hızıyla tamamlanan prosedürün ardından Mısır, ‘havadan-havaya, havadan-karaya ve havadan-denize füze fırlatan çok misyonlu’ 24 adet Rafale savaş uçağını ordusuna katacak.

Satışı doğrulayan Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande, “Rafale savaş uçakları yurtdışına ilk satış sözleşmesini yapmıştır. Savunma Bakanı Jean Yves Le Drian’dan, 16 Şubat Pazartesi günü Kahire’de Fransa adına imza atmasını istedim” diye açıkladı. Savunma Bakanı Le Drian, Pazartesi günü Kahire’de Mısır Devlet Başkanı Abdülfatah Al Sissi ile birlikte sözleşmeyi imzalayacak.

Mısır’ın cihatçı terör korkusu

Fransız medyasında sözleşmenin perde arkası ve içeriğine ilişkin aktarılan bilgilere göre, geçtiğimiz Kasım ayında Paris’i ziyaret eden Al Sissi, cihatçı terör örgütlerinin bölgede ilerleyişine karşı ordusunu güçlendirmek için Hollande’a Rafale uçakları almak istediğini söyledi. Hollande derhal sağ kolu Savunma Bakanı Jean Yves Le Drian’ı Kahire’ye gönderdi. Al Sissi, Ocak ayında Kahire’ye gelen Fransız Savunma Bakanı’na sürecin hızlı işlemesini, firkateyn ve savaş uçaklarının Ağustos ayına yetişmesini istediğini dile getirdi. İlk kez yurtdışına Rafale satma heyecanıyla bütün olanakları seferber eden Fransa, aslında yıllar alan işlemleri hızlandırdı ve üç ay içinde anlaşma tamamlandı.

Kredi Fransız bankasından, garantörü ise Fransa

Kahire ile sözleşme, 24 Rafale savaş uçağının yanısıra bir adet de çok amaçlı FREMM fırkateyni ile MBDA füzelerini de kapsıyor. Mısır Hükümeti, sözleşmenin toplam bedeli olan 5,2 milyar Euro’yu üç büyük Fransız Bankası Credit Agricole, BNP Paribas ve Societe General’den alacak. Le Monde gazetesi, bazı kaynakların, Fransız hükümetinin, Mısır’ın çekeceği kredinin yüzde 50’sine garantör olduğunu yazdığına dikkat çekti ve, “Bu krediler ödenmezse Fransızlar’a çok pahalıya mal olabilir” ifadesine yer verdi.

Başka bir deyişle, Mısır’da bir politik kriz ya da darbe olasılığına karşı, Fransız hükümeti kredinin 2,5 milyar Euro’luk kısmını ödeme yükümlülüğünü üzerine aldı. Daha önce bu korkuyla Fas’a uçak satma şansını yitiren Fransız hükümeti bu kez kredi garantörü olmak için imzayı bastı.

15 yılda 6 büyük hüsran

Mısır’la varılan satış anlaşması Rafale’i üreten Dassault Havacılık’ın ilk uluslararası başarısı oldu. Havacılık sektöründe “kalitesine rağmen rakiplerine oranla fiyatı hayli yüksek olması nedeniyle” bir türlü müşteri bulamayan Rafale ilk piyasa çıktığı 1988 yılından bu yana bir türlü satılamadığı için artık Fransız ekonomi dünyasında alay konusu olmuştu. Son 15 yılda, Singapur, Güney Kore, Fas, Hollanda, Brezilya ve Hindistan ile yapılan görüşmelerde tek bir Rafale bile satılamadı.

Hindistan ve Katar da sırada

Fransız Havacılık firması, Mısır’a yapılan satışın ardından, Rafale uçaklarının diğer Asya ve Körfez ülkelerine de satışının gündemde olduğunu öne sürüyor. Dassault Havacılık’ın patronu Eric Trappier, Mısır hükümetine ‘güveni’, Fransız hükümetine ise ‘siyasi katkısı’ için teşekkür etti. Trappier, 27 yıldır süren kötü talihin yenildiğini ve Mısır’ın ardından Katar ve Hindistan ile de görüşmelerin sürdüğünü açıkladı.

‘Ekonomik, stratejik ve politik bir satış’

Fransız basını Mısır’ın Rafale alımının arkasındaki stratejik ve politik nedenleri de sorgularken, Ortadoğu’daki durumun kötüleşmesi, Irak ve Suriye’deki iç savaşlar, İsrail ve Filistin arasında çözülemeyen Gazze krizi, Yemen’deki iktidar kargaşası ve Libya’da cihatçı örgütlerin ilerlemesi nedeniyle, Al Sissi yönetiminin ordusunu güçlendirme kararı aldığı belirtiliyor. Le Monde gazetesi, Brezilya ve Hindistan’ın görüşmeleri uzatmasının nedeninin ise böylesine acil bir politik/stratejik gerekçesinin olmamasına bağlıyor. Ekonomi gazetesi Les Echos ise, Al Sissi yönetiminin, bölgedeki tehditlere karşı güç göstermek istemesinin Fransa ile görüşmeleri hızlandırdığının altını çiziyor. Yemen’de İslamcılar’ın, Mısır’ın kuzeyinde Müslüman Kardeşler’in varlığına karşı Al Sissi’nin de ordusunu güçlendirme yoluna gittiğini belirtiyor.

‘Uzun vadeli ittifak arayışları’

Bu tarihe kadar Rafale uçaklarını yalnızca Fransız ordusu kullanıyordu. Diğer ülkeler “fazla pahalı ve fazla mükemmel” buldukları için Rafale’i almıyordu. Ancak Fransa’nın Libya, Mali ve Irak’a yaptığı operasyonlar, Rafale’in operasyon alanlarında test edilmesini (combat proven) sağladı. Siyasal Bilgiler Fakültesi ekonomi profesörü Laurence Daziano, Mısır’ın kararını Le Monde’a, "Mısır, Asya ve Körfez ülkeleri bölgelerinde, yükselen İslami terör, Suriye’deki iç savaş, İran’ın güçlenmesi ve Çin denizindeki tansiyonun yarattığı jeopolitik risklerin farkında. Bu nedenle, Mısır hem savunma amaçlı gerçek savaş uçağı hem de uzun vadeli ittifak arayışında" sözleriyle değerlendirdi.

Tepki çekti

Fransa’nın “politik karmaşa içinde” olan bir ülkeye savaş uçağı satması ülkede çeşitli tepkilere yol açtı. Sözleşmeye en sert tepki, Human Rights Watch Fransa temsilcisi Jean Marie Fardeau’dan geldi. Al Sissi yönetiminin ülkedeki protesto gösterilerini kanlı bastıran diktatör bir yönetim olduğunu belirten Fardeau, “Bugüne kadar insan haklarına saygısını hiç göstermeyen, binlerce insanı ölüm cezasına çarptıran, hapishanelerde insanlara işkence uygulayan bir rejime savaş uçağı satılmasını doğru bulmuyoruz” dedi.

Human Rights Watch’un eleştirilerine muhalefetten bazı politikacılar da katıldı. Ancak eleştirileri yanıtlayan Başbakan Manuel Valls, “Mısır, bölgenin istikrarı için çok önemli bir rol oynuyor” diyerek satışları savundu.

STÜDYO VOA

Trump’a ‘sus payı davası’ öncesinde konuşma yasağı – 27 Mart
lütfen bekleyin

No media source currently available

0:00 0:29:59 0:00
XS
SM
MD
LG