Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nde dün oy birliğiyle kabul edilen Suriye tasarısının ardından, ülkenin geleceğiyle ilgili yol haritasının ne zaman ve ne kadarının hayata geçirilebileceği ve siyasi süreç başladığında kimlerin masada olacağı konusunda değişik görüşler ifade ediliyor.
Kararda Esat’ın geleceğinin tam olarak belirtilmemesi ve taraf olan ülkelerin hangi grupların terörist sayılıp sayılmayacağı konusunda uzlaşmaya varamaması kararla ilgili soru işaretleri yaratsa da, çoğunlukla karar tasarısının oy birliğiyle kabul edilmesi, Suriye’de beş yıldır süren iç savaşı sonlandırmak için atılmış en büyük adım olarak değerlendiriliyor.
Suriye ile ilgili bugüne kadar süren tartışmaların en önemli konusu Esat’ın geleceği oldu. Bu konuda Güvenlik Konseyi’nden geçen karar tasarısında Suriye için öngörülen yeni yol planında Esat’ın nasıl bir rolü olacağının herhangi bir madde içinde yer almaması, Suriye ile ilgili süren müzakerelerde görüş ayrılığının devam ettiği yönünde. Kimin terörist kimin terörist olmadığı konusunda görüş ayrılıkları da sürüyor. Suriye için belirlenen siyasi geçiş sürecinde muhalif olarak kimlerin masaya oturacağı konusunda ise belirsizlikler ve tartışmalar sürüyor.
Kerry: ‘Tasarı Suriye için bir dönüm noktası’
ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov ve BM'nin Suriye Özel Temsilcisi Staffan de Mistura ile ortaklaşa düzenlediği basın toplantısında, Suriye konusunda uzlaşılan tasarının önemi vurgulandı. Kerry, Güvenlik Konseyi’nde kabul edilen Suriye tasarısının ülkede beş yıldır süren iç savaşı ve ölümleri sonlandırabileceğini belirterek kararın Suriye için bir ‘Dönüm noktası’ olduğunu söyledi.
Kerry, Güvenlik Konseyi kararının ardından Esat ile ilgili görüş ayrılıkları olduğunu belirtti ve bu zorlukların farkında olduklarını söyledi. Esat’ın geleceğiyle ilgili ABD’nin görüşünün açık olduğunu belirten. Kerry, BM Güvenlik Konseyi üyelerinin tamamının oy birliği ile kabul edilen tasarıda, terörist grupların listesinin belirlenemediğini ancak El Nusra ve IŞİD'in, ateşkes görüşmelerinde kesinlikle yer almayacağını belirtti.
Kerry, "Güvenlik Konseyi’nin kabul ettiği tasarı, Suriye halkını Esat veya IŞİD arasında tercih yapmaya zorlamıyor. Savaş ile barış tercihi sunuyor” dedi. Kerry, tasarının ardından görüşmelerin 1 Ocak ayının ortasında başlayabileceğine ifade etti.
Lavrov: ‘Masada teröristler olmayacak’
Rusya Dışişleri Bakanı Sergeyi Lavrov da, Güvenlik Konseyi’nin kararı sonrasında Suriye'nin normalleşme sürecinin de başlayacağını, ancak müzakere aşamasında teröristlerin asla ateşkes masasında yer almayacağını söyledi. Bu dönemde Türkiye’nin de Suriye ile sınırlarından geçişleri kontrol altına alması gerektiğini belirten Rus Dışişleri Bakanı Lavrov, "Hangi renkten olursa olsun, askeri çözüm yanlıları ve teröristler çözüm masasında yer almamalı. Suriye halkının geleceğiyle ilgili kararlarını kendisi vermeli. Suriye, laik, çok mezhepli, farklı milletlerden oluşan ve herkes için rahat, güvenli bir devlet olmalı" diye konuştu.
Mistura: ‘İmkansız bir şeyi başarıyoruz’
Birleşmiş Milletlerin Suriye özel temsilcisi Staffan Mistura’ da basın toplantısında‘, Uluslararası toplumun tam üç kez kararlılıkla bir araya geldiğini, imkansız olan bir görevin potansiyel olarak imkanı olan bir duruma dönüştürdüğünü belirterek, ”Çok karışıklıklar olsa da başarılacak bir duruma dönüşüyor” diye konuştu.
Çavuşoğlu: ‘Esat’ın gitmesi lazım’
Suriye toplantıları için New York'ta bulunan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, "Tabii ki geçiş hükümeti olacak. Bunun modaliteleri belli ama Esed'in gitmesi lazım. Bizim pozisyonumuz net. Muhalefetin attığı adımları ve aldığı kararları sulandırmamak gerekir. Aksi takdirde ateşkes ve Suriye'de kalıcı bir çözüm olmaz" dedi.
Öte yandan Birleşmiş Milletler kararını İstanbul'dan değerlendiren Başbakan Ahmet Davutoğlu, kararı "olumlu adım" diye değerlendirmekle birlikte, yeni barış planının Suriye halkını Devlet Başkanı Beşar Esat'ın zulmünden korumadığını söyledi.
Steinmeier: ’ Memnuniyetle karşılıyoruz’
Almanya Dışişleri Bakanı Frank-Walter Steinmeier, Suriye'deki iç savaşın yatıştırılmasında aşılması gereken zorlukları ve engelleri küçümsemediklerini söyledi. New York'ta dün Suriye'deki duruma ilişkin yapılan toplantıdaki görüşmelerin uzun ve kısmen çetin geçtiğini ifade etti. Steinmeier, BM Güvenlik Konseyi'nden Suriye konusunda bir karar çıkıp çıkmayacağının başlangıçta belirsiz olduğunu, ancak görüşmelerin ardından oy birliğiyle karar çıkmasını memnuniyetle karşıladıklarını ifade etti.
Şükri: ‘Ateşkese mutlaka uyulsun’
Mısır resmi haber ajansı MENA' ya yaptığı açıklama yapan Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri, bütün çabaların Suriye'de yeni anayasanın yapılması yönünde sarf edilmesi gerektiğini ve yapılacak ateşkes çağrılarına, hem Esat hükümetinin hem de muhaliflerin mutlaka uymasını gerektiğini vurguladı. Yapılacak seçimlerin kesinlikle Birleşmiş Milletler’in gözetiminde olması gerektiğini söyledi.
Vang Yi: ’Karar bizim ilkelerimize uygun’
Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi, Güvenlik Konseyi kararının Çin'in ana ilkelerine uyduğunu ve kararın çok önemli olduğunu vurguladı. Suriye’de sorunların çözülmesi için kendi yönlerini çizdiklerini, kabul edilen yeni tasarıyla birlikte Suriye’de yaşanan iç savaş ve siyasi belirsizliklere çözüm bulunabileceğini söyledi.
