Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Çin temaslarına başladı. Erdoğan, ilk olarak Başbakan Li Kegiang ile görüştü. Erdoğan’ın gezi programında Cumhurbaşkanı Xi Jinping’le ikili temas da var.
Türkiye ile Çin arasındaki ilişkiler, Ankara’nın Çin’den füze sistemi satın alacağını açıklamasına rağmen bunu askıya alması ve Pekin’in Uygur Türkleri’ne karşı uyguladığı baskıcı politikalar nedeniyle son dönemde gerilmişti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Uygurlara yönelik Çin politikalarını ağır dille eleştirirken, Pekin Uygurların dış destekli ayrılıkçıları hedeflediğini savunuyor.
Çin’in Uygur politikası, özellikle de Uygurlara Ramazan’da oruç yasağı konulduğu yolundaki haberler, Türkiye kamuoyunda da büyük tepki topladı. Bu ayın başında İstanbul’daki Çin Başkonsolosluğu binası önünde toplanan kalabalık Çin bayrağını yakmış, Çinli zannedilen bazı Koreli turistler de taciz edilmişti. Aynı şekilde, Çinlilere ait olduğu sanılarak bir Çin lokantasına saldırı düzenlenmiş, iki yıldır ülkede bekletilen yüz kadar Uygur mülteciyi Çin’e iade eden Tayland’ın İstanbul’daki fahri başkonsolosluğu yağmalanmıştı. Gelişmeler üzerine Çin, Türkiye’ye gitmeyi planlayan vatandaşlarını uyardı.
Ankara da Çin’in uyguladığı ibadet yasaklarından duyduğu üzüntüyü diplomatik yoldan iletmişti.
Çin’de yayınlanan resmi Global Times gazetesi de Uygur konusunun ikili ilişkilerde sorun oluşturduğuna dikkat çekti. Bu konuda yayınlanan yorumda, Türk diplomatik kurumlarının, terörist Uygur Türklerinin Ortadoğu’ya götürülmesine aracılık ettiği iddia edildi.
Uygur Türklerine baskıcı politikalar izlediğini reddeden Çin, Suriye ve Irak’a savaşçı olarak gitmeye çalışanları hedeflediğini söylüyor.
Erdoğan’ın Çin ziyaretinin gündeminde 3,4 milyar dolarlık hava savunma sistemi satışı da var. NATO üyesi olan Türkiye, ilke olarak satışta Çin’le anlaşmış, ancak anlaşmayı imzalamamıştı. Bazı NATO üyeleri, Ankara’nın Çin’le yakın askeri ilişkiler kurmasına itiraz ediyor.
Çin ziyareti öncesinde, Erdoğan, Türkiye’nin HQ-9 uzun menzilli uzun menzilli karadan-havaya fırlatılan füzeler konusunda daha iyi bir teklife açık olduğunu söylerken, “bazı gelimeler nedeniyle aksaklıklar” olduğunu kabul etti.
Çin haber ajansı Xinhua’ya göre Erdoğan, ziyareti sırasında bu konuyu tekrar ele alacağını ve daha iyi bir teklifi kabul edebileceğini söyledi.
Erdoğan, en son 2012 yılında başbakanlığı döneminde Çin’i ziyaret etmişti.
