Cumhuriyetçi Parti’nin önde gelen Başkan aday adayı Donald Trump, Amerika’daki en büyük Yahudi lobi kuruluşunun toplantısında yaptığı konuşmada, İsrail’i “Ortadoğu’daki tek demokrasi” diye övdü, İran’la yapılan nükleer anlaşmayı ise “facia” diye yorumladı.
Amerikan-İsrail Kamu İşleri Komitesi’nin (AIPAC) yıllık konferansında konuşan Trump, siyasette yeni biri olmasına rağmen İsrail’e destek verme konusunda uzun bir geçmişi olduğunu savundu.
Önceki açıklamaları İsrail destekçileri tarafından kaygı verici bulunan milyarder emlakçının bu konferanstaki konuşması dikkatle izlendi. Ancak Trump, tartışmalı yorumlardan kaçındı ve rutin konuşma noktalarına dikkati çekti.
“Önceliğim İran’la yapılan facia anlaşmayı bozmak olacak” diyen Trump, “Ben bir işadamıyım, anlaşma imzalamanın ne olduğunu bilirim. Ama Bu anlaşma Amerika’ya, İsrail’e ve Ortadoğu’nun tamamına felaket getirir” şeklinde konuştu.
Birleşmiş Milletler’in İsrail’e “kendi iradesini dayattığı” kararları Amerika’nın veto edeceği vaadinde bulunan Trump, Telaviv’deki Amerikan Büyükelçiliği’ni de, “Yahudi halkının sonsuza kadar başkenti olacak” diye yorumladığı Kudüs’e taşıma sözü verdi.
Çok sayıda AIPAC üyesi Trump’ın konuşmasını boykot edeceklerini söylese de, konuşmayı izleyenler kendisini sakin bir şekilde alkışladı. Normalde doğaçlama konuşmalar yapan Donald Trump’ın konuşmasını bu kez teleprompter aracılığıyla yaptığı gözlendi.
Cumhuriyetçi Partili aday adayı “İran’la yapılan anlaşmayı herkesten daha fazla incelediğini” söyleyerek ya da “buraya İsrail’i övmeye gelmedim” diyerek kalabalığı zaman zaman güldürmeyi başardı.
Konferansın yapıldığı salon dışında toplanan bazı kişiler, Donald Trump’ı protesto etti.
Milyarder işadamı, yalnızca geçmişte yaptığı ve azınlıkları hedef alan ırkçı söylemlerinden dolayı değil, aynı zamanda İsrail ve Filistinliler arasında “tarafsız arabuluculuk” yapma önerisinden dolayı da İsrail yanlıları tarafından eleştiriliyor.
Trump ayrıca geçen yıl Cumhuriyetçi Yahudi Koalisyonu’nda yaptığı konuşmada kullandığı, “Ben de sizler gibi müzakereciyim” ifadesi, ‘Yahudiler’in siyasetçileri kontrol ettiği’ iması şeklinde algılanmıştı. Ancak AIPAC konferansına katılanlar bu ifadeleri pek umursamış görünmedi.
Amerika’nın Sesi’ne konuşan bir New Yorklu katılımcı, “O sözler rahatsız edici olsa da Trump herkese hakaret etti, yalnızca Yahudilere değil” diye konuştu. Alaskalı bir katılımcı da, Trump’ın en az tercih ettiği Cumhuriyetçi aday adayı olmasına rağmen, parti adaylığını garantilemesi durumunda ona oy vereceğini söyledi. Aynı kişi, “Trump’ın ne düşündüğünü biliyorsunuz. Hillary gibi değil. Hillary sürekli yalan söylüyor, ne düşündüğünü bilemiyorsunuz” diye konuştu.
AIPAC konferansının dünkü oturumlarında, Cumhuriyetçi Parti’nin diğer aday adayları Texas Senatörü Ted Cruz ve Ohio Valisi John Kasich de konuştu.Kasich İsrail’e “ödünsüz destek” vaadinde bulunurken, Filistinliler’in de “nefret ve ölüm kültürü yaydığını” iddia etti. Kasich, İran’ın nükleer anlaşmayı delmesi durumunda yaptırımları yeniden uygulayacak uluslararası çabalara liderlik etme sözü verdi.
Dindar bir Hıristiyan olan Ted Cruz ise İncil’den ifadeler kullanmayı tercih etti, Başkan olarak seçilmesi durumunda İran’la nükleer anlaşmayı ilk günden “yırtıp atacağını” söyledi.
Clinton Trump’a yüklendi
Sabah oturumunda konuşan Demokrat Parti’nin en güçlü adayı Hillary Clinton ise, Donald Trump’a yüklendi. Öncelikle seçilmesi durumunda İsrail’in güçlü destekçisi olma vaadinde bulunan Clinton, Trump için de “Amerika’nın, her şeyin pazarlığı yapılabilir zihniyetiyle pazartesi günü tarafsız, salı günü İsrail yanlısı, çarşamba günü de ‘kim bilir ne olacağını’ söyleyen bir başkan adayına ihtiyacı yok” diye konuştu.
Yahudi Başkan adayı AIPAC toplantısına katılmadı
Amerika’nın en büyük Yahudi lobisi olan Amerikan İsrail Kamu İşleri Komitesi’nin (AIPAC) bu yılki toplantısına katılmayan tek Başkan aday adayı, kendisi de bir Yahudi olan Demokrat Partili Vermont Senatörü Bernie Sanders.
Şimdiye kadar Amerikan tarihinin en başarılı Yahudi adayı olan Sanders, AIPAC toplantısına katılmama gerekçesini kampanya faaliyetleriyle çakışması olarak gösterse de, kendisi diğer başkan adaylarından daha fazla İsrail’i eleştiren siyasetçi olarak biliniyor.
Utah eyaletinin Salt Lake City kentinde konuşan Sanders, “İsrail Amerika’nın en yakın müttefiklerinden biridir ve bir ulus olarak yalnızca İsrail’in devamını değil, halkının barış ve güvenlik içinde yaşama hakkını da güvenceye alma konusunda kararlıyız” dedi. Sanders, eğer Washington’daki AIPAC toplantısına katılsaydı da aynı konuşmayı yapacağını belirtti.
Sanders bununla birlikte İsrail’e “Gazze’ye ekonomik ablukayı kaldırma” çağrısı da yaptı, insanların çektiği acıların artık göz ardı edilemeyeceğini savundu.
Vermont Senatörü Sanders, ayrıca İsrail’in Batı Şeria’daki Yahudi yerleşimleri politikalarını da eleştirdi, bunun çift-devletli çözüm sürecini tehlikeye attığını savundu.
Özel çıkar gruplarının Amerikan siyasetindeki rolüyle mücadelesiyle tanınan Bernie Sanders’ın, kendisi Yahudi olmasına rağmen AIPAC zirvesine katılmaması, AIPAC’a yönelik “üstü kapalı eleştiri” şeklinde yorumlanıyor. Amerika’nın Sesi’ne konuşan bir New Yorklu AIPAC katılımcısı, Sanders’ın kampanya çalışmaları bahanesinin gerçek olduğuna inanmadığını, asıl nedenin konferansta konuşması durumunda Sanders’ın AIPAC karşıtı seçmenlerinden tepki almaktan korktuğu olduğunu söyledi.
