Uluslararası Af Örgütü’nün onlarca aile ve akrabaları, avukatlar, sivil toplum örgütleri, Diyarbakır Belediyesi yetkilileriyle görüşerek ve 2016 yılı boyunca Diyarbakır’da yürütülen saha araştırmasına dayanarak “Yerlerinden Edilen ve Mülksüzleştirilenler” adında bir rapor yayımladı.
2015 Temmuz ayında barış sürecinin sona ermesiyle Güneydoğu Bölgesi’nin farklı illerinde başlayan çatışmalar neticesinde aylarca süren sokağa çıkma yasakları uygulanmış ve binlerce kişi evlerini terk etmek zorunda kalmıştı.
Uluslararası Af Örgütü Türkiye Araştırmacısı Andrew Gardner, araştırmalara göre Diyarbakır'ın Sur ilçesini terk etmek zorunda kalan halkın büyük bir çoğunluğunun zor şartlar altında olduğunu söylüyor. Halkın en büyük şikayetinin ise evlerinin yıkılmış olması ya da ne halde olduğunu bilmemeleri diyen Gardner, halkın en büyük kaygısının da evlerine nasıl geri dönecekleri konusunun olduğunu söyledi.
Gardner, “Konuştuğumuz ailelerin hemen hemen hepsi Sur’a geri dönmek istiyor. Sur dışında başka bir yerde yaşamak istemiyorlar.” dedi.
Uluslararası Af Örgütü Türkiye Araştırmacısı Andrew Gardner’e göre, “Devletin ne Sur için ne de Güneydoğu’daki diğer yerler için insanların evlerine geri dönmesi için somut bir planlaması var.”
Güneydoğu’da tek sorunun çatışmalar ve sokağa çıkma yasakları olmadığını savunan Gardner, sivil toplum kuruluşlarının kapatılmasının ve belediyelere kayyum atanmasının halkı iyice zora soktuğunu ifade etti.
Zorunlu olarak göç eden halkın ekonomik olarak ciddi sıkıntılar yaşamaya başladığını söyleyen Uluslararası Af Örgütü Türkiye Araştırmacısı Gardner, bu ekonomik sıkıntıların sebeplerini şöyle özetledi: “Sur’da hiç kira vermeyen ya da düşük kira veren aileler şimdi kalabalık ailelerin yanında kalıyorlar. Ailelerin ciddi mal kayıpları oldu. Bu mal kayıpları için kısmen tazminat alabildiler. İnsanlar, evlerini kaybederken işlerini de kaybettiler. Sur içinde çalışıyorlardı ama Sur’un dışında kaldıkları için ya da işyerleri kapatıldığı için işlerini de kaybettiler.”
Çatışmaların yaşandığı günlerde Sur’da yaşanan en büyük problemlerden birinin de, ailelerin çocuklarını okullara gönderememesi olduğunu belirten Gardner, sözlerine şöyle devam etti: “Güvenlik sebebiyle sokağa çıkma yasaklarının günlerce sürmesi, insanların yaşadıkları travma ve ekonomik sebepler çocukların ya okula düzenli gidememesine ya da hiç gitmemesine neden oldu.”
Gardner, Uluslararası Af Örgütü olarak Güneydoğu’da yaşanan bu olayların çözüme kavuşturulması için, tavsiye niteliğinde hazırladıkları raporu İçişleri Bakanlığına ulaştırmak için görüşme talep ettiklerini ancak henüz olumlu bir yanıt alamadıklarını belirtti ve ekledi: “Zorunlu yerinden edilen insanların evlerine geri dönme hakkı var. Bu hükümetin yükümlülüklerinden biridir. İnsanların aynı mahallelere, yaşadıkları semtlere dönme hakkı var. Evler yıkılmışsa tekrar inşa edilmeli, hasar varsa onarılmalı. Devlet, bütün bu imkanları sağlamalı.”
