Rusya 2010 yılının büyük bir bölümünü Batı ile ilişkileri düzeltmeye çalışmakla geçirdi. Norveç ile arasındaki sınır sorununu çözümledi. Ukrayna ile ilişkiler, bu ülkeye Kremlin yanlısı bir lider seçilince normale döndü. Ancak Rusya en büyük sorununu Polonya ve Amerika ile yaşıyor.
Kremlin’deki Rus liderler kolay kolay gülümsemez. Yıllarönce Sovyet Başbakanı Nikita Kuruçef, Birleşmiş Milletler’e ayakkabısını fırlatmıştı. Sovyet Dışişleri Bakanı Andrei Gromiko Batı’da ‘Bay Hayır’ olarak biliniyordu.
Ancak geçen ilkbaharda Rusya Cumhurbaşkanı Dimitri Medvedev Batı’ya daha dost bir tutum sergilemeye başladı. Medvedev Avrupalı bir gazeteciye Rusya’yı gülümseyen, genç ve modern bir yüz haline getirmek istediğini söyledi.
Rusya’da benzinin varili 90 dolara çıktı. 2008’deki Gürcistan işgalinden sonra yabancı yatırımcılar Rusya’ya girmekten çekinir oldu. Rusya’nın müttefikleri Beyaz Rusya, Kuzey Kore, Venezuela ve Zimbabwe ‘zavallılar klubü’ olarak fişlendi.
Çin ve Rusya ekonomik açıdan yer değiştirdi. Moskova’da siyasi uzman olarak görev yapan Konstantin von Eggert Ruslar’ın Çin’in yükselişinden rahatsız olduğunu söylüyor: "Bir diğer faktör de Çin’in ekonomik, siyasi ve askeri bir güç olarak Rusya sınırında bulunması. Çin Rusya’yı Orta Asya’nın dışına itiyor. Rusya’ya küçük ortağı muamelesi yapıyor."
Rusya’da liderler yeniden süpergüç olmak için daha pragmatik bir slogan belirledi. Bu slogan, ittifakları modernleştirmek oldu.
Carnegie Moskova Merkezi Direktörü Dimitri Trenin imparatorluk sonrası Rusya’yı irdeleyen bir kitap yazıyor. Trenin, "Rus liderler dışişleri bakanlığındaki yetkililere dağılmakta olan bir imajı desteklemeye devam etmenin yeterli olmadığını söylediler. Rusya’nın yeni dış politika hedefi Rusya için modernleşme kaynağı olacak ülkelerle ortaklık kurmak oldu" diyor.
Ruslar Çin’in kendilerini ham madde kaynağı olarak görmesinden şikayetçi. Bunun tersine Avrupa Rusya’yı sanayi yatırımının cephesi olarak görüyor. Ancak Rusya’nın Avrupa ile işbirliğine iki şey engel olabilir. Biri Amerika, diğeriyse Polonya. Moskova, Washington’la ilişkileri yenilemek istemekte samimi.
Ancak engeller devam ediyor; Cumhurbaşkanı Medvedev’in Washington ziyaretinden üç gün sonra Rusya casusluk şebekesi ortaya çıkarıldı. Rus silah tüccarı Victor Bout Bangkok’tan New York’a iade edildi. Yeni START antlaşmasına Cumhuriyetçi partililer karşı çıkıyor.
Rusya İran’a uçaksavar füze satışını iptal etti. Buna karşılık Washington Rusya’ya Dünya Ticaret Örgütü’ne katılması için yardım ediyor. Bu sayede Rusya’ya daha fazla yabancı yatırım gelecek. Washington Rusya’nın güney sınırlarını da Afganistan’daki güvenliği arttırarak korumaya çalışıyor. Bu sayede radikal islami akımların Orta Asya’ya yayılması da önlenmiş oluyor.
Rus siyasetçiler ve liderler, Amerika Afganistan’dan çekildiğinde olacakları korkuyla bekliyor. Rusya’nın Orta Asya ile sınırı çok büyük ve Taleban Kırgızistan, Tacikistan ve Özbekistan’a sızarsa Rusya da bundan kötü etkilenecek.
Washington ile daha iyi ilişki içinde olmak Amerikan yatırımcılarının da önünü açacak. Pepsi Rusya’daki en büyük süt ürünleri ve meyve suyu şirketini satın almak üzere. Bu bir Amerikan şirketinin Rusya’da yaptığı en büyük yatırım olacak.
Polonya Rusya’nın Avrupa Birliği’ne girmesini engelliyor.
İki ülke arasındaki en büyük sorun, Stalin’in İkinci Dünya Savaşı sırasında Rusya’daki Katin ormanında binlerce Polonyalı savaş esirini katlettirmesi. Başbakan Vladimir Putin 7 Nisan’da Polonya Başbakanı Donald Tuks ile birlikte katliamda ölenlerin anıtını ziyaret etti.
Üç gün sonra ise Polonya cumhurbaşkanını ve 95 diğer yetkiliyi taşıyan uçak Katin ormanı yakınlarında düştü. Cumhurbaşkanı Medvedev Varşova’daki cenaze törenine katıldı, kaza soruşturma altına alındı ve Rusya parlamentosu Katin katliamından Stalin’i resmen sorumlu tutan bir karar aldı.
Medvedev Varşova’ya giderek Polonyalılar’a gülümseyen yüzünü gösterdi.
Medvedev Polonyalı Sovyet karşıtı film direktörü Andrzey Wajda’ya Rus Halkı Dostluk Ödülü verdi. Wajda’nın 2007 yılında yönettiği Katin adlı film babasının da hayatını kaybettiği katliamı konu alıyor.
2010 yılının iniş çıkışlarından sonra Medvedev ve Putin Batı’ya yaklaşmaya devam ediyor. Askeri uzman Pavel Felgenhauer karşılıklı güvensizliği ortadan kaldırmanın yıllar sürebileceğini söylüyor.
Polonya ile ilişkileri yeniden başlatmak kamuoyu nezdinde iyi gidiyor. Ancak temelde ilişkiler hala çok hassas.
Çin’in doğudan yükseldiği bir dönemde Rusya Batı ile ilişkileri iyileştirmekte kararlı görünüyor.
