Fransa’da, ‘Ermeni soykırımını’ inkâra ceza getiren yasa tasarısı, Anayasa Konseyi’nden döndü. Anayasa Konseyi, Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy’nin talimatıyla getirilen inkar yasasını ‘düşünce ve ifade özgürlüğünü tehdit ettiği’ için Anayasaya aykırı buldu. Diaspora oyları için böyle bir yasa çıkartmaya kalkan Fransa Cumhurbaşkanı Sarkozy, yasayı yeniden getireceğini açıkladı.
Ulusal Meclis ve Senato’da, yasaya karşı çıkan 65 milletvekili ve 77 senatör, aralarında imza toplayıp, teklifi 31 Ocak’ta Anayasa Konseyi’nin gündemine getirmişti. 11 üyeli konsey, Jean Louis Debre başkanlığında dün toplanarak başvuruyu ele aldı ve uzun saatler süren görüşmelerin ardından, akşam 18.00’de yasanın reddine karar verdi. Karar metnini 6 madde ile gerekçelendiren Konsey, yasanın 1789 Fransız Devrimi’nde yayınlanan İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin 11. Maddesi, Fransa Anayasası’nın 34’üncü maddesi ve Avrupa İnsan Hakları sözleşmesinin 10’uncu maddesi ile garanti altına alınan ‘ifade özgürlüğüne’ aykırı olduğuna karar verdi. Gerekçede ayrıca, ”sadece yasayla tanınan soykırımların cezalandırılmasının eşitlik ilkesine aykırı olduğu”, “parlamenterlerin tarihi gerçekler konusunda karar alamayacağını, bunun güçler ayrılığı ilkesini zedelediğini”, son olarak da “‘tarihçilerin araştırma yapma özgürlüğünün de önünde engel oluşturduğu” gerekçesiyle yasayı reddetti.
Fransız Parlamentosu 2001 yılında Ermeni soykırımını yasayla tanımıştı. Ancak uluslararası ceza mahkemelerince 1915’te yaşanan olayları soykırım olarak tanıyan bir karar olmadığından Anayasa Konseyi, yasayı hukuki açıdan sakıncalı buldu. Fransa Senatosu’nda mayıs 2011’de ise aynı çerçevede getirilen inkar yasayı reddedilmişti. Ancak Sarkozy, seçimlerden önce Ermenistan’ın başkenti Erivan’a yaptığı bir gezi sırasında bu yasayı yeniden gündeme getireceğini açıklamıştı. Sarkozy’nin talimatıyla UMP Marsilya Milletvekili Valerie Boyer’in imzası ile 22 Aralık’ta Meclis’ten, 23 Ocak’ta da Senato’dan geçen yasa Anayasa Konseyi duvarına çarptı. Yasa, soykırımların inkâr edilmesi halinde bir yıla kadar hapis ve 45 bin euro para cezası öngörüyordu.
Sarkozy: “Yeniden gündeme getiririz”
Anayasa Konseyi’nin ret kararının ardından yazılı bir açıklama yapan Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy, seçimler öncesi gelen bu darbe karşısında “büyük üzüntü duyduğunu ve hayal kırıklığına uğradığını” dile getirdi. Elysee Sarayı’ndan yapılan açıklamada, “Cumhurbaşkanı Konsey’in kararını dikkate almıştır. Cumhurbaşkanı, tıpkı soykırım anıtında denildiği gibi inkarın kabul edilemeyeceğini ve mutlaka yargılanması gerektiğine inanıyor. Anayasa Konseyi’nin kararını da dikkate alarak yeni bir yasa hazırlanması için hükümete talimat vermiştir” dedi.
Bu arada UMP’li Fransa-Ermenistan Dostluk Derneği Üyesi Richard Maille ve yedi milletvekili de “Ermeni soykırımının inkarıyla mücadele edilmesini içeren bir Meclis kararı” alınması için teklif verdiler.
6 Mart’ta her iki Meclis de kapanıyor
Meclis ve Senato yetkilileri Sarkozy’nin istemesi durumunda hükümete talimat vererek böyle bir yasayı gündeme getirebileceğini belirtiyor. Her iki Meclis de yasal olarak 6 Mart’ta seçimler nedeniyle tatile giriyor. Ancak Meclis tatil girse de Hükümet, her an olağanüstü bir toplantı istemiyle Meclis’i toplantıya çağırır. Parlamento uzmanları bu tür bir çağrının ancak ülke ya da dünya güvenliği ile ilgili çok acil bir durumda gündeme gelebileceğini belirtiyor. Ancak böyle bir girişim siyasi olarak ‘çok riskli’ bulunuyor. Sarkozy de bunu bilerek yeni yasayı 6 Mart’tan önce Meclis gündemine getirmek için çalışıyor. Elysee kaynaklarından edinilen bilgiye göre, Cumhurbaşkanı Sarkozy, daha önce bu yasaya karşı oy kullanan ve yasanın görüşülmesinde hükümet sıralarında oturmayı reddeden Adalet Bakanı Michel Mercier’ye Meclis kapanmadan önce hızla yeni bir yasa hazırlaması talimatı verdi.
Tepkiler : İmzacı vekiller mutlu, Valerie Boyer üzgün
Valerie Boyer UMP Marsilya Milletvekili: “Şoktayım. Konsey, iki soykırıma farklı muamele edilmesini kabul ediyor. Yahudi soykırımı ile Ermeni soykırımını aynı kefeye koymuyor. Üzgün ama kararlıyım. İki Meclis de bu yasayı seçti, bu bir ilerlemedir. Bazı milletvekilleri Konsey önünde 3’üncü devreyi oynamak istediler. Ama Cumhurbaşkanı bunu yeniden getireceğini açıkladı. Hükümet ile bunu nasıl yapacağımızı konuşacağız.”
Jacques Mezard (Senato’da ki imzaların ilk ismi) RDSE Grubu: “Parlamento tarihimizde ilk kez iktidar ve muhalefet bir yasaya destek verdiği halde tüm gruplar ortak imza ile Anayasa Mahkemesi’ne gittik ve haklı çıktık. Bu girişim ne Ermenilere karşı, ne Türklere taraf bir girişimdir. Biz ilkeler için hareket edip, bu konunun parlamento yetkisi aşılarak ve anayasaya aykırı şekilde seçimler öncesi kullanılmasına karşı çıktık. Kimse geçmişi unutsun demiyoruz. Parlamento tarih yasaları yaparak, kanayan yaraları açarak zaman geçiremez.”
Natalie Goulet (Merkez Grup): “Çok mutluyum. Türk ve Azeri dostlarımıza Fransız demokrasisine güvenmelerini söylemiştim. Bu Sarkozy’nin yenilgisidir. Çünkü seçimler öncesi Ermeni oylarını kullanmaya kalktı. Bu parlamentonun işi değildir. Japonlar bizden Hiroşima için de yasa yapmamızı istiyor. Bu parlamentonun işi değildir.”
Michel Diefenbacher (Meclis’te imza toplayan UMP’li milletvekili, Türkiye-Fransa Dostluk Derneği üyesi): “Bu kampların savaşı değil ifade ve tarihçilere araştırma yapma özgürlüğü verilmesinin mücadelesidir. Parlamento zaferi değil, hukuk devletinin bir zaferidir. Kimseye karşı yapılmadı. Kararı selamlıyoruz.”
