Erişilebilirlik

'Arap Baharı’nın Nedenlerinden Biri de Yüksek Gıda Fiyatları'


'Arap Baharı’nın Nedenlerinden Biri de Yüksek Gıda Fiyatları'
'Arap Baharı’nın Nedenlerinden Biri de Yüksek Gıda Fiyatları'

Şubat 2011’de rekor düzeye erişen gıda fiyatları, yıl sona ererken az da olsa düşüş gösterdi. Uzmanlar, üç yıl içinde ikinci kez yükselen gıda fiyatlarında yeni artışlar görüleceği uyarısında bulunuyor. Bunun nedeni küresel gıda arzına ilişkin sorunları çözmek için yeterince önlem alınmaması.

Gıda fiyatlarındaki artış Arap ülkelerinde ayaklanan halkların yoksulluk, baskı ve yolsuzluklara tahammülünü daha da azalttı.

Bu protestocu, “Gıda maddeleri çok pahalı. Ne yapmalıyız? İktidardaki güçler çekilinceye kadar dayanmalı, ihtiyaçlarımızı karşılayacak olanlara fırsat vermeliyiz,” diyor.

Kuzey Afrika ülkelerindeki çalkantı aslında geçen yaz Rusya’da başladı. Aşırı kuraklığın neden olduğu yangınlar buğday hasatının üçte birini yok etti. Rusya bu nedenle geri kalan buğdayı ihraç etmedi. Piyasalar panikledi. Uluslararası Gıda Politikaları Araştırma Enstitüsü’nden Shenggen Fan, bunun da gıda fiyatlarını yükselttiğini söylüyor: “Arap Baharı’nın nedenlerinden biri yüksek gıda fiyatlarıdır.”

Gıda fiyatlarının yükseldiği 2008’de Mısır, ayaklanmalar çıkan, gösteriler düzenlenen birkaç ülkeden biriydi.

Shenggen Fan, 2011’de fiyatların yeniden yükselmesinden önemli dersler alınması gerektiği görüşünde: “Gıda fiyatlarında daha sık artış görmeye başlayacağız. Bu aldığımız ilk ders. İkincisiyse gıda fiyatlarının çok yüksek seyredeceği.”

Fan, gıdaya talebin artması ama arzın aynı kalması nedeniyle fiyatlardaki yükselişin süreceğini söylüyor. Bu yıl 7 milyara çıkan dünya nüfusunun yüzyılın ortasında 2 milyar daha artması öngörülüyor. Çin gibi ekonomisi büyüyen ülkelerde et tüketiminin artması hayvan yemine olan talebi de arttırdı.

Cornell Üniversitesi’nden ekonomist Chris Barrett’a göre, bu, madalyonun sadece bir yüzü: “Gıda maddelerinin biyolojik yakıt olarak kullanılması da etkin bir faktör.”

2011’de Amerika’da ilk kez etanol için kullanılan darının miktarı hayvan yemi için kullanılan darı miktarını geçti.

Barrett gıda üretiminde verimin yavaş arttığını söylüyor: “Son 20 yılda tarıma çok az yatırım yapılmasının etkilerini şimdi görmeye başladık.”

Günümüzde hava durumundaki birkaç beklenmedik değişiklik de gıda pazarına büyük darbe indirebiliyor. İklim değişikliğinin durumu daha da kötüleştirmesi sözkonusu.

G20 ülkeleriyle büyümekte olan ülkelerin tarım bakanları bu yıl ilk kez bu krizi ele aldı. G8 ülkeleri 2008’de gelişmekte olan ülkelere 22 milyar dolar yardım taahhüdünde bulunmuştu. Ancak Barrett, kendi mali sorunlarıyla uğraşan ülkelerin vadettiği yardımın fazla işe yaramadığı görüşünde: “Büyük ekonomilerin içinde bulunduğu sorunların siyasi gerçekleri, kamu sektöründeki ortak çabaları baltalıyor. Bu ciddi bir sorun.”

Shenggen Fan, ülkelerin iç sorunları devam ederken gıda fiyatlarındaki artışın da sürdüğünü söylüyor: “Tarıma ve gıda üretimine yatırım yapmadığımız takdirde gıda arzı azalmaya devam edecek. Bu da fiyatları yükseltecek.”

Fiyatların yüksek olması, çiftçileri daha çok üretmeye teşvik ediyor. 2011’de hasadın rekor seviyeye ulaşması birçok ülkede gıda fiyatlarını az da olsa düşürdü. Ancak örneğin Mısır’da fiyatlar artmaya devam etti. Uzmanlar gıda fiyatlarının büyük ölçüde düşmeyeceğini tahmin ediyor. 2012 ve sonrasında gıda fiyatlarının yüksek kalacağı gerçeğini herkes kabul ediyor.


XS
SM
MD
LG