New York’ta sahnelenen bir oyun, Apple’ın Çin’deki üretimini üstlenen tedarikçi şirket Foxconn’da, işçilerin kötü şartlar altında çalıştırılmasını konu alıyor. Yazdığı oyunu, yine kendi sahneleyen yazar ve oyuncu Mike Daisey, dünyada işçi hakları konusunda acil olarak bir şeyler yapılması gerektiğini belirtiyor.
Yazar-oyuncu Mike Daisey, Apple’ı aslında çok sevdiğini söylüyor: "Bu kadar ince bir dizüstü bilgisayarım olacağını hiç düşünmemiştim."
Daisey tek başına sahnelediği iki saatlik oyunda Apple ve ürünlerinden bahsediyor.
Ve tabii ki, Apple’ın Çin’deki imalatçısı Foxconn şirketinde olup bitenlerden. Daisey, işadamı kılığında gittiği Çin’de Foxconn’un fabrikalarını gezme fırsatı bulmuş, işçilerle konuşmuş: "Orada çocuklar çalıştırılıyordu. Çalışma saatleri 14, 15, bazen 16 saate kadar uzuyor. Fenalık geçiren, hatta ölen işçiler var."
Tayvanlı şirketin Güney Çin’de bulunan fabrikasında Apple ve diğer yabancı şirketlerin ürünleri imal ediliyor. Çok büyük olan fabrikada 400 bin işçi çalışıyor.
Foxconn’un yöneticileri, iddialarla ilgili bir açıklama yaparak, işçilerin sağlık ve güvenliğine önem verdiklerini ve maaşlara zam yaptıklarını bildirdi.
Güney Kaliforniya Üniversitesi’nden Prof. Baizhu Chen, Foxconn’un verdiği maaşların “Çin standartlarına göre iyi” olduğunu belirtiyor: "Chengdu bölgesinde fabrikayı açarken insanlar işe girebilmek için uzun sıralar oluşturdu, çünkü maaşları çok iyiydi.”
Bununla birlikte Chen, Çin’de çok az sayıda işverenin yasalara uyduğunu söylüyor.
Daisey ise Apple’i eleştiriyor ve ürünlerin mükemmeliyetine özen gösteren şirketin, kar elde etmek için tüm bunlara göz yumduğunu söylüyor: "Ürünlerinin en ince ayrıntılarını düşünen bir şirketin, bu olup bitenleri bilmediğine inanmak mümkün mü?"
Olumlu eleştiriler alan “The Agony and the Ecstasy of Steve Jobs” adlı oyun izleyicilere de ilham veriyor: "Apple’ın iphone üretirken ahlaklı olmasını istiyoruz."
New York Times gazetesinde çıkan haberlerin ardından Apple, işçi haklarını savunan Adil Çalışma Birliği adlı örgüte üye oldu. Daisey’e göre Apple Çin’deki çalışma standartlarını yükseltebilecek, çok etkin bir şirket: "İnsanlar Apple’a büyük saygı duyuyor. Ancak bu kötü olaylar Apple markasıyla anılmaya devam ederse, artık geri dönüşü olmaz. Hala ellerinde bunu değiştirme imkanı var."
Daisey, yazdığı oyunu sahnelemek isteyen 11 kişiden teklif almış. Telif hakkı istemeyen Daisey’nin en büyük hayali, Çin’den teklif almak.