Amerika’da Temsilciler Meclisi ve Senato, kanunların çıkarılması ve yasal düzenlemelerin yapılmasından sorumlu. Bu noktada da lobicilik devreye giriyor. Lobiciler, Kongre’den çıkacak yasaları ve yürütme aşamasında alınacak kararları etkilemeye çalışıyor.
Lobiciliği düzenleyen kurallar var. Kongre üyeleri ve yönetimi bağlayan etik kurallar da bunun bir parçası. Georgetown üniversitesinden Profesör Mark Rom, sınırları belirleyen kuralları şöyle açıklıyor.
Rom, “Bu sınırlar ve kurallar sürekli sınavdan geçiyor. Birşeyin yapılması için para verilmesi yasadışı. Birşeylerin yapılması için birileriyle konuşmaksa yasadışı değil. Siyasetin içine para girdiğinde sınırları belirlemek zorlaşıyor. Bu da tartışmalara zemin hazırlıyor” diyor.
Medya ve halk lobiciliğin uygulanış biçimine şüpheyle bakıyor. Lobiciliği yakından izleyenlerden biri de Washington’da yayınlanan Politico gazetesi yazarlarından Ken Vogel.
Vogel, “Lobicilikle ilgili ve lobicilerin uyması gereken sıkı kurallar var. Lobicilerin ne kadar para harcadıklarını açıklamaları gerekiyor. Örneğin reklamlar ya da kampanyalara ne kadar para yatırdıklarını gizlemeleri mümkün değil. Faaliyetleri hem medya, hem Washington’daki izleme grupları tarafından yakından takip ediliyor. Herhangi bir şekilde kusurlu oldukları görülürse lobicilerin üstündeki baskı hemen artıyor. Lobicilerle ilişkileri olan kamu görevlileri için de bunun ortaya çıkması tehlikeli bir konu” diye konuşuyor.
Bu o kadar tehlikeli ki bazı Kongre üyelerini hapse bile gönderebiliyor.
Californialı Kongre üyesi Randy Cunningham, rüşvet almak ve başka suçlardan 8 yılı aşkın hapis cezasına çarptırıldı. Cunningham’ın savunma sanayiiyle iş yapan birinden aralarında bir yatın da bulunduğu rüşvetler aldığı ortaya çıkmıştı.
Bir başka Kongre üyesi, Ohiolu Bob Ney, lobici Jack Abramoff’la bağlantılı yolsuzluk suçundan 30 ayı aşkın hapis cezası aldı. Abramoff’un Kongre üyesini İskoçya’da bir golf gezisine götürdüğü ve kampanyasına yardım yaptığı ortaya çıkmıştı.
Bir etik konu da karar verme mekanizmasındaki isimlerin lobiciliğe geçmesi ya da bunun tam tersi olması. Siyasi çevrelerde “Döner kapı” olarak adlandırılan bu olay, eski milletvekilleri ve hükümet yetkililerinin yasalar üzerinde etkili olmasını sağlayabiliyor.
Washington Post’un bir araştırmasına göre doğalgaz ve petrol sektöründeki her 4 lobiciden birisi eskiden hükümette, yönetici olarak çalışıyordu.
Lobici Nicholas Allard, hükümet yetkilileri ve lobicilerin koltuk değiştirmesinin etkilerini şöyle açıklıyor.
Allard ,”Şu soruyu sormamız lazım: Bir yetkili hükümetteki görevinden ayrıldığında yeni yapacağı işte çıkar çatışması oluyor mu ve hükümetteki görevinin özelliklerinden fayda sağlayacak mı? Tam tersi olduğunda, yani bir lobici hükümete geçtiğinde de şunu sormak lazım: Kararın motivasyonu ne? Amaç kar elde etmek mi? Şirketimizin patronu eski Senatör John Breaux, lobiciliğe geçtiğinde eleştirilere karşılık olarak: ‘Hayatım boyunca hükümette yer aldım. Şimdi oto tamircisi olacak değilim ya’ demişti” şeklinde konuşuyor.
Başkan Obama, bu yılki Birliğin Durumu konuşmasında, “Lobicileri kanun yapıcıların koltuklarından kaldırdık, federal kurul ve komisyonlardan da çıkardık,” demişti. Ancak buna rağmen bazı lobiciler hala başkanın özel emriyle yönetimde görev yapıyor.