Yeni düzenlemelere göre Almanya’da kalma hakkı verilen mültecilerin büyük bölümü aile birleşiminden iki yıl süreyle yararlanamayacak. Tartışmalara yol açan bir diğer düzenleme ise özellikle suç işleyen mültecilerin sınır dışı edilmesinin kolaylaştırılması. Mevcut yasalara göre sığınmacılar ancak 3 yıldan uzun süreli hapis cezası aldıklarında sınır dışı edilebiliyor. Yeni düzenlemeyle cinayet, adam yaralama veya tecavüz gibi suç işleyen mültecilerin, en az bir yıl hapis cezası almaları halinde hemen sınırdışı edilmeleri planlanıyor. İltica başvurusu reddedilerek, kesinleşmiş sınır dışı kararı olanların da sınır dışı uygulamasının hızlandırılması ve hayati tehlike oluşturmuyorsa kendi ülkelerine geri gönderilmeleri hedefleniyor.
Ancak Birleşmiş Milletler Siyasi ve Medeni Haklar Sözleşmesi, mültecilerin zulüm görme ihtimali olan ya da yaşamları tehlikede bulunan ülkeye gönderilmelerini yasaklıyor ve ülkenin ‘güvenli’ olarak sınıflandırılması gerektiğinin altını çiziyor. Uygulama ile ilgili çekincelere cevap veren Federal hükümetin İltica Koordinatörü Peter Altmaier, sınır dışı edilecek mültecilerin Avrupa’ya giriş yaptıkları ‘güvenli üçüncü ülkelere’ gönderilmesinin planlandığını açıkladı. Avrupa Birliği ülkeleri, Bosna Hersek, Makedonya, Sırbistan, Karadağ, Arnavutluk, Kosova, Gana ve Senegal, güvenli ülke kategorisinde. Bu kapsamda Fas, Tunus ve Cezayir'in de güvenli ülke statüsüne alınmasını öngören hükümet, sınır dışı edilen mültecilerin kabulü konusunda Türkiye ile de görüşüldüğü belirtti.
Başbakan Merkel’in girişimi ile Aralık 2015'te Ankara'da AB ile Türkiye arasında imzalanan anlaşmaya göre, Türkiye üzerinden Avrupa'ya giden bir üçüncü ülke vatandaşı, AB ülkeleri tarafından Türkiye’ye geri gönderilebilecek. AB de bu kapsamda Türkiye'ye 3 milyar Euro destekte bulunacak. İltica Koordinatörü Peter Altmaier, Türkiye'nin 3 milyar Euroyu az bularak 5 milyar Euro talep ettiği şeklindeki haberleri doğrulamadı.
Die Welt gazetesi diplomatik kaynaklara dayanarak verdiği bir haberde, Başbakan Ahmet Davutoğlu'nun hükümetlerarası istişare toplantısı için geldiği Berlin’de meslektaşı Merkel’e bu talebi ilettiğini öne sürmüş, konunun Berlin ve Brüksel’de sıkıntı yarattığını bildirmişti.
Bu arada Federal İçişleri Bakanlığı'nın sayılarına göre Almanya’da iltica başvurusu reddedilen kişilerin çoğunluğu gönüllü olarak ülkelerine geri dönüyor. 2015 yılında 37 binin üzerinde mültecinin gönüllü olarak ayrıldığı, 21 binin ise Almanya'dan sınır dışı edildiği açıklandı.
Geçen yıl Ağustos ayının son günlerinde insani gerekçelerle sınırları mültecilere açan Başbakan Angela Merkel, mülteci sayısının bir milyonu aşması üzerine son haftalarda partisinden ve kamuoyundan gelen tepkilerin artması nedeniyle özellikle ekonomik amaçlı geldiği tahmin edilen mültecilere karşı tavrını sertleştirdi. Merkel’in politikalarını sertleştirmesinin bir diğer nedeni, başta Köln olmak üzere ülkenin birçok kentinde yılbaşı gecesi kadınları hedef alan cinsel taciz olayların ardından mülteci ve İslam karşıtı Almanya İçin Alternatif AfD partisinin son haftalarda desteğini artırarak, kamuoyu yoklamalarında yüzde 13 seviyesine ulaşması oldu. AfD'nin 13 Mart’ta üç eyalette gerçekleşecek seçimlerde oy patlaması yapması bekleniyor.
