Yüksek Seçim Kurulu’nun halk oylaması için hazırlıklarını tamamlamasıyla birlikte AKP ve CHP, elektronik ortamdaki Seçim Sistemi (SEÇSİS) yapısıyla ortaya çıkacak ülke geneli oylama sonucuna güven duyulabileceğini açıkladı.
Türkiye’de “Cumhurbaşkanlığı Sistemi” adı altında Başkanlık Sistemi’ne geçişi öngören 18 maddelik anayasa değişikliği paketi için 16 Nisan Pazar günü sandık başına gidilecek. Yurtdışı temsilciliklerde geçtiğimiz pazar günü sona eren oy verme işlemleri ardından yurt içindeki oylama için geri sayım sürüyor.
Yüksek Seçim Kurulu (YSK) da, elektronik şekilde sonuç verilerini yükleyeceği sistemi test ettiğini ve halk oylaması için kesinlikle hazır olunduğunu kamuoyuna duyurdu. YSK, şeffaf sandıklara atılacak YSK mühürlü veya antetli zarflarla kabinlerde gizli oy kullanma esasıyla zarflar içerisine yerleştirilecek oy pusulalarını ilçelere gönderme işlemlerini de tamamladı. Son yıllarda “sandık güvenliği” ve “sonuç güvenliği” gibi başlıklarda seçimleri tartışan Türkiye’de gözler, oylama günü YSK’da olacak.
Amerika’nın Sesi de, YSK’daki AK Parti ve CHP temsilcilerine seçim güvenliği meselesini sordu. Halk oylamasında “evet” cephesinde yer alan AK Parti’nin YSK Temsilcisi Recep Özel ile “hayır” cephesindeki CHP’nin YSK Temsilcisi Mehmet Hadimi Yakupoğlu, 16 Nisan öncesindeki son durumu değerlendirdi. Özel ve Yakupoğlu, SEÇSİS’e güvenileceği konusunda hemfikir oldu. Her ikisi de 16 Nisan Pazar akşamı halk oylaması sonucu açıklandığında “evet” ya da “hayır” hangisi olursa bunun güvenilir bir sonuç olacağı görüşünü paylaştı. Her iki isim de o gün en geç saat 20’de Türkiye’nin ne karar verdiğinin ortaya çıkacağını ifade etti.
AKParti YSK Temsilcisi Özel’in verdiği bilgiye göre; yurt içi seçmen sayısı itibariyle 55 milyon 294 bin 200 kişi, halk oylamasına katılması için sandıkta beklenecek. Bu kişilerden ne kadarı sandık başında olacak şimdiden söylemesi güç olmakla birlikte Özel, geçtiğimiz genel seçimlere kıyasla oylamaya katılımda artış olacağını düşünüyor. “Türkiye’nin bir nevi kaderini değiştirecek oylamada sandık başına gidip, oyunu kullanacağına inanıyoruz” diyen Özel, ülke genelinde 165 bin civarındaki sandık ile gerçekleştirilecek oylamaya yüzde 90 oranında katılım olması beklentisine sahip. AGİT’in eleştirdiği oy pusulasında ne için oy kullanıldığına dair bilgi olmamasını değerlendiren Özel, “Mevzuatımız gereğinde pusulada sadece “evet” ve “hayır” kısmı var. Gerek Komisyon çalışmalarında gerekse Meclis Genel Kurulu çalışmalarında konu tartışıldı. Birkaç yerde propaganda sıkıntısı yaşanmış olabilir ama genel olarak rahatlıkla da propaganda yapıldı. AGİT’in raporunda eleştirildi ancak 18 maddeyi oy pusulasına yazmak zaten mümkün değil. Vatandaşlarımız yeterince bilgilendirildi. Anayasa içeriğini biliyorlar” dedi.
CHP YSK Temsilcisi Yakupoğlu ise, seçim hazırlıklarını sadece YSK olarak değil parti olarak da tamamladıkları görüşünde. YSK’nın elektronik ortamdaki testlerini dün tamamladığını ve aksilik olmadığını kaydeden Yakupoğlu, “CHP olarak biz de hazırız. Sandık kurulu atamalarımız yapıldı. 16 Nisan günü görev yapacak müşahitlerle ilgili de hazırlıklar tamamlandı. Eğer eksiklik olursa gönüllü müşahit olarak gidecekler havuzumuz da hazır” bilgisini aktardı. Halk oylaması olduğu için bu seçim öncesinde siyasi partilere Hazine yardımı da verilmediğini anımsatan Yakupoğlu, propaganda sürecindeki eşitsizliğe dikkat çekti. Yakupoğlu, “Başbakan ve Cumhurbaşkanı’nın yaptığı bütün mitingler, kamu kuruluşlarına yaptırılan toplu açılışlar gibi etkinlikler. Dolayısıyla kamu kaynakları kullanılıyor. Bizim bununla rekabet etme şansımız yok. Propaganda faaliyetleri dönemi eşitlikçi geçti diyememeyiz. AGİT Heyeti ile birden fazla görüşme yapıldı. Bu durum AGİT’in de raporunda yer aldı. Seçme hakkının özgürce kullanılabileceği bir ortam yaşanmadı” diye konuştu. Yakupoğlu, ayrıca son günlerde kendilerine valilikler kanalıyla sandık kurulu başkanlarını değiştirme girişimleri bilgisi geldiğini ve bundan rahatsızlık duyduklarını da söyledi.
“Evet” ve “hayır” cephelerini temsil eden AK Parti ve CHP adına YSK’da yetkili isimler Özel ve Yakupoğlu’nun seçimlere ilişkin görüşleri özetle şöyle:
Kimler seçmen meselesinde sıkıntı var mı? Seçmen kütükleri güvenilir mi?
AKP – Özel: "Seçmen kütükleri, adrese dayalı kayıt sistemiyle oluşturuluyor. Bir başka adrese naklini yaptırmış kişiler, zaten yeni gittikleri yere kayıtlı oluyor. Göçlerden dolayı hiç kimse seçmen statüsünü kaybetmemiştir. Seçmen kaybı yoktur."
CHP – Yakupoğlu: "Seçmen kütüklerinde herhangi bir sıkıntı olmadığı düşünüyoruz. Seçmen kütükleri yakından incelendi. Mükerrer seçmen yok. Suriyeli seçmen yok. Başka bir şekilde seçmen olamayacak bir vatandaşımız seçmen listesinde yok. Dolayısıyla seçmen kütükleri açısından güvenirlik sorunu yok. Artık yapılacak işin sandık başına gitmek diye düşünüyoruz."
SEÇSİS’te hile yapılabilir? Sonuca güvenilecek mi?
AKP – Özel: "Türkiye’nin en iyi yaptığı işlerden birisi seçim işidir. Dünyada Yüksek Seçim Kurulu’nun yaptığı iş ve işlemler takdirle karşılanmaktadır. Kaç seçim yapıldı birkaç hata olabilir ama esası etkileyecek oranda bir seçim atmosferi yapılmamıştır. Elle atılan oylar, elle sayılıyor, tutağa da elle geçiriliyor bu aşamaya değin hiçbir elektronik ortam yok, SEÇSİS devrede değil. Tutanaklar, siyasi parti temsilcilerince de alınıyor. Sonrasında tutanaklar ilçe seçim kurullarında SEÇSİS’e giriliyor. SEÇSİS’te bir sızıntı, problem olabilir mi? Bu durum birkaç kuruluşa test ettirildi, kaçak olmadığı belirlendi. Siyasi partiler de eğer SEÇSİS’te bir problem olursa itiraz edebiliyorlar. Son iki genel seçimlerde de böylesi itirazlar olmadı.
Bilgi kirliliği var. Halk oylamasında tutanak kağıdı sınırlı iddiası da yanlış. Kullanılmayan oy pusulası sayısı gibi sayılar tutanağa yazılmayacak gibi deniyor. Ama her sandıkta tutanak defteri var. Her şey oraya detaylı olarak yazılacak. Bu iddialar hepsi kasıtlı.Sağlıklı şekilde sonuçları alacağız. Sandık tutanakları kopyasını alabiliyorlar, tutanak defteri fotoğrafını çekmek mümkün. Siyasi parti temsilcileri de müşahitler de tutanaktan birer nüsha alabilir ve tutanak defteri fotoğrafını da çekebilirler. Seçimde gizli kapaklı bölüm sadece oy verme kabininde. Sonraki bütün işlemler denetime açık, şeffaf şekilde yapılıyor."
CHP – Yakupoğlu: "SEÇSİS’te bir problem yok. CHP, olarak SİPORT dediğimiz Siyasi Partiler Portalı üzerinden 24 saat SEÇSİS’e bağlıyız. Bu SİPORT’ta ayrıca saat 17’de Sandık Sonuç Paylaşım Sistemi açılacak. Biz bu ekran üzerinden YSK’ya ilçe seçim kurulları tarafından girilen bütün verileri anında göreceğiz. Böylece CHP olarak sandık sonuç tutanaklarındaki rakamsal verileri, sonuç tutanakları resmini, oy sayım döküm cetvellerini ve ilçe seçim kurullarına yapılan itirazlar ile bu itirazlar dolayısıyla yapılan düzeltme tutanaklarını göreceğiz. Salı gününe değin itirazlar ile süreç devam edecek ve en sonunda ilçe seçim kurulları birleştirme tutanakları Salı günü göreceğiz. CHP olarak biz bunları kendi parti içi sistemimizde ıslak imzalı tutanaklar ile karşılaştıracağız. Eğer SEÇSİS’teki veriler ile kendi verilerimiz uyumsuzluk varsa hemen itirazlar yapılıyor olacak. Buradaki en önemli konu sandık başında bulunmamız ve ıslak imzalı tutanakları CHP ilçe başkanlıklarına göndermemiz. Eğer böyle yapılırsa sonuçları kontrol etmekte sıkıntı olmayacak. 16 Nisan akşamı gönül rahatlığıyla sonucu dinlesinler.. Son iki genel seçimlerde CHP olarak her aşamayı kontrol ettik ve sonucunda itiraz edilecek husus yoktu. Ben o akşam sonuca güveneceğim. Partim de güvenecek. Halkın güvenmesi de kendi takdiri olacaktır."
Mühür evet/hayır yazısı üzerine basılırsa geçersiz sayılacak iddiası
AKP – Özel: "Oy pusulası iki bölümden oluşuyor. Vatandaşımız oyunu diğer bölüme taşırmayacak şekilde tercih yazılı mührü basarak kullanabilecek. Evet kısmına ya da hayır kısmına mührü basması yeterli. İşte ortasına basmış, sağına, soluna basmış bir önemi yok. Diğer tarafa mühür taşmadığı sürece geçerli oy sayılacak. Bu konuda YSK da bilgilendirme yaptı, ekranda bunun videosu da yayınlanıyor. Vatandaşımız gönül rahatlığıyla evet tarafında nereye istiyorsa mührü basabilir. Oy verme meselesi herkesin namusu. Yanlış yönlendirme kimsenin hakkı ve haddi değil."
CHP – Yakupoğlu: "Oy pusulasında “Hayır” kelimesi tam üzerine basılsın. Küçük bir parça dahi diğer alana taşarsa oy pusulası, geçersiz hale gelir. Oy pusulası ölçüsüne göre oldukça geniş bir tercih mührü söz konusu. Mühür genişliği nedeniyle mesela Hayır yazılı kısım dışına basmaya çalışırsanız, diğer tarafa mührü taşırma riskiniz var. Sosyal medyadaki bu yöndeki yanlış bilgilendirmeyi, provokasyon olarak değerlendiriyorum. Oyları geçersiz hale getirmek için yapılmış bir girişim. Biz diyoruz ki tam olarak hayır yazısı üzerine mührünü basın ki diğer tarafa taşma riski olmasın. Oy pusulasında başka herhangi bir işaretleme yapmayın ya da oy pusulasında en ufak bir yırtılma dahi olmasın. Eğer böyle olursa pusula kişiselleşmiş kabul edileceğinden oyunuz geçersiz sayılacaktır."
Güneydoğu’da sıkıntı ihtimali var mı?
AKP – "Özel: O bölgedeki vatandaşlarımızın kendi yaşadıkları yerlerde oylarını kullanmaları için özverili çalışmalar yapılmıştır. İlçe seçim kurulları, güvenlik sıkıntısı gördükleri çok az sayıda yerde sandık birleştirme kararı almıştır. En yakın yere götürülmüştür. Türkiye’de toplam 250-300 sandık belki bu sayıda da değil. 1 Kasım’dan daha güvenli bir ortamda orada yaşayan vatandaşlarımız, hiçbir örgüt baskısı olmadan oy kullanma altyapısı oluşturulmuştur. Vatandaşlarımız rahat olsunlar verecekleri oy devlet güvencesi altında."
CHP – Yakupoğlu: "1 Kasım Genel Seçimleri öncesinde bölgede çatışmalar fazlaydı. Mesela Diyarbakır’ın Sur ilçesi gibi yerlerde yoğun çatışmalar vardı. O günlerde YSK, sandık taşıma taleplerini çoğunlukla reddetti ve sandıklar taşınmadı. Terör olayları devam ediyor, terör dolayısıyla nüfus hareketleri oldu. Ama yine de daha güvenli bir ortam var. Bölgede seçimde sorun olmayacağını düşünüyoruz. OHAL şartları altında orada zaten yoğun şekilde görevli asker ve polis teşkilatları da orada var."
