Kadın hakları savunucularına göre, Afganistan’da son 9 yılda ilerleme kaydetmelerine ve bazı özgürlüklere kavuşmalarına rağmen kadınlar hala tehditlere ve kısıtlamalara maruz kalıyor. Eşi burnunu kestikten sonra Amerika’da tedavi gören genç Afgan kadın, bu duruma örnek olarak gösteriliyor.
Ayşe olarak bilinen 19 yaşındaki kadın dünyada cesaretin simgesi sayılıyor. Taleban mensubu eşi ve akrabalarının burnunu ve kulaklarını kestikten sonra dağlarda ölüme terk ettikleri Ayşe, kötü muameleden kaçmaya çalıştığı için cezalandırılmıştı.
Ayşe Amerika’da tedavi görüyor. Protez burun takan Afgan kadın, burnunu ve kulaklarını onaracak ameliyat için gün sayıyor.
Amerikan Afgan Kadın Konseyi’nden Anita McBride şöyle konuşuyor: ”Böyle bir vahşetin yaşanabilmesi son derece moral bozucu.”
Amerika’nın 2001’de Taleban’ı devirmesinden sonra Afganistan’da kadınların durumu değişmeye başladı. Women for Women International adlı yardım kuruluşundan Lyric Thompson, Taleban rejimi burkayı dayatmadan önce kentli Afgan kadınların eğitim seviyesinin yüksek olduğunu hatırlatıyor: ”Kadınlar Batı tarzı giyiniyordu. Kabil sokaklarında mini etekli kızlara rastlamak mümkündü.”
Taleban’ın 1990’lı yılların ortasında uygulamaya koyduğu sert yasalar kız çocuklarını okuldan, kadınları da iş hayatından uzaklaştırdı.
McBride, ”Taleban iktidara gelir gelmez kadınlara hayatı zehir etmeye başladı. Daha dün rahatça sokağa çıkarken ertesi gün evden çıkamamak, burka giyerek tamamen kapanmak zorunda olmak korkunç” diyor.
Yasaları çiğneyenlerin acımasızca cezalandırıldığı Afganistan, Amerikan birliklerinin müdahalesiyle değişmeye başladı.
Thompson, ”Amerika’nın gelişi Afganistan için umut ışığı doğdu. Sadece kadınlar için değil bütün ülke için yeni bir başlangıcın, yeni fırsatlar doğacağının işareti oldu” diyor.
McBride şöyle konuşuyor: ”Afganistan’da birçok açıdan ilerleme sağlandı. 2 buçuk milyon çocuk bugün okula gidiyor. Yeni okullar açılıyor. Mecliste kadın siyasetçiler var, kadınların siyasette öne çıktığını görüyoruz.”
Ancak birçok kadın hala evde şiddete maruz kalıyor. Kötü muameleden kaçmak isteyen bazı kadınlar da kendilerini yakmaya kalkışıyor.
Thompson, ”Kadınlara yönelik şiddet Afganistan’daki en büyük sorunlardan biri” diyor.
Kadın hakları savunucuları, Afgan hükümetinin Taleban’la uzlaşmaya varması halinde kadınların durumunun kötüleşmesi olasılığından kaygı duyuyor.
Anita McBride’a göre, uluslararası toplumun Afgan hükümetine baskı yapmayı sürdürmesi ve kadın haklarının korunmasına öncelik vermesini sağlaması gerekiyor.
