“İnsan hakları tehlike altında, özgürlüklere küresel çapta saldırı var.” Bu cümleler Uluslararası Af Örgütü’nin son insan hakları raporundan. Raporda, hükümetlerin alenen uluslararası hukuku çiğnediği, insan haklarını koruyan kurumları yavaş yavaş yok ettiği yer aldı.
Uluslararası Af Örgütü, tüm dünyada insan hakları ihlallerini incelediği 2015 raporunu yayınladı. Rapor, önceki yılların raporlarında yine çok karamsar bir tablo çizdi.
Rapora göre 2015’te 122’den fazla ülke, insanlarına işkence ya da kötü muamele etti. 30’dan fazla devlet de, mültecileri tehlike altında olacakları topraklara zorla göndermeye çalıştı. En az 19 ülkede savaş suçu işlendi ya da savaş kanunları ihlal edildi.
Raporda, endişe verici bir eğilim olarak hükümetlerin aktivistlere, avukatlara ve insan hakları savunucularına saldırdığı da belirtildi.
Raporda, kısa vadeli ulusal çıkarlar ve acımasız güvenlik önlemleri nedeniyle en temel insan haklarının ihlal edildiği ve bu hakların uluslararası anlamda korunmasının gittikçe zorlaştığı yer aldı.
Guantanamo, Gazze, Suriye
Raporda birçok ülkeden örnekler yer aldı. ABD, teröre karşı küresel mücadelenin parçası olan Guantanamo’daki gözaltı merkezi nedeniyle eleştirildi.
Askeri ambargo sonucu Gazze’de 1 milyon 800 bin insanın sıkışıp kalması ve 2014’teki Gazze çatışmalarında savaş suçları ile ilgili BM’nin soruşturma çağrılarına uymaması nedeniyle İsrail raporda yer aldı.
Mısır’da ulusal güvenlik adına binlerce kişinin tutuklanması ve uzun gözaltı süreleri, Suudi Arabistan’da yönetimi eleştiren reformcuların şiddetle bastırılması, Suriye’de binlerce sivilin öldürülmesi, Macaristan’da binlerce mülteciye sınırların kapatılması, Meksika’da kaybettirilmiş 27 bin insan, Rusya’da sivil toplumu susturma girişimleri, Tayland’da sosyal medya paylaşımları nedeniyle bile yapılan tutuklamalar ve daha birçok örnek de Af Örgütü raporuna girdi.
Örgüt, bu tür hükümetlerin insan haklarını koruyan kurumları göz ardı ettiğini, kurumlara bütçe ayırmadığını hatta saldırdığını savundu. Bu kurumlar arasında, Birleşmiş Milletler’in insan hakları organları, Uluslararası Ceza Mahkemesi, Avrupa Konseyi sayıldı.
'Birleşmiş Milletler’in Yenilenmesi Şart'
İnatçı hükümetlerin düşmanlığından ve göz ardı edilmesinden en çok nasibini alan kurum Birleşmiş Milletler ve örgütü bağlı insan hakları ve mülteci kuruluşları oldu. Af Örgütü’ne göre birçok hükümet, toplu katliamları engelleyebilecek BM girişimlerini bilerek engelledi ya da tavsiyelerini küçümsedi. Raporda buna örnek olarak Suriye’deki çatışmalarda, BM’nin hayati rolünü bu nedenlerle oynayamaması gösterildi.
BM’nin yeni genel sekreterinin 2017’de göreve geleceği hatırlatılan raporda örgütün yenilenmesi gerektiğine dikkat çekti.
Raporla ilgili açıklama yapan Af Örgütü Genel Sekreteri Salil Shetty, dünyanın dört bir yanında birçok hükümetin insan haklarını açık bir şekilde hor gördüğünü söyledi. Shetty, “Milyonlarca insan devletlerin ve silahlı grupların elinde çile çekerken, hükümetler utanmazca insan haklarını korumayı güvenlik, ulusal değerler ya da hukuk ve düzen için tehdit şeklinde resmediyor” dedi.
