BRÜKSEL —
Suriye’de yaşanan şiddetin ilk aşamasında genelde ortak hareket etmenin yollarını kolay şekilde bulan Avrupa Birliği son dönemde bu konuda oldukça zorlanıyor. Üye ülkeler arasında derin çatlak oluşmasına neden olan en güncel konulardan birini ise Suriye’ye yönelik silah ambargosuna devam edilip edilmeyeceği oluşturuyor. Esad rejimine yönelik ambargonun korunması konusunda tam bir uzlaşıdan bahsetmek mümkün olsa da muhaliflere yönelik olarak atılacak adım ciddi sorun yaratmayı sürdürüyor.
Muhaliflere yönelik silah ambargosunun devre dışı bırakılması fikrini İngiltere ve Fransa savunuyor. Ambargonun ömrünün cuma gece yarısından sonra dolacak ve uzlaşı olmaması halinde bu uygulamanın otomatik olarak düşecek olması pazarlıkların yoğunluğunu da artırmış durumda. Londra ve Paris’in öncelikli hedefi ambargonun muhalifler için tamamen kalkması olsa da mevcut uygulamaya getirilecek ciddi değişikliklerle belli oranda silah aktarımına olanak sağlayacak bir formüle de kapı kapatılmıyor.
Gelinen aşamada Avrupa Birliği içinde üç kamptan bahsetmek mümkün. Bunlardan ilki İngiltere ve Fransa’nın başını çektiği ambargonun kalkmasından yana olan ülkelerden oluşuyor. Bu kampa dahil olan ülke sayısının fazla olduğunu söylemek pek mümkün değil. İkinci grup ise bu fikre tamamen karşı çıkanlar. Bu kampın bayrağını da İsveç taşıyor. Avusturya, Çek Cumhuriyeti, Finlandiya ve Hollanda da bu grupta yer alıyor. Üçüncü grup ise bir orta yol bulunmasından yana tavır koyanlardan oluşuyor. Almanya, Danimarka ve Belçika’yı bu grupta saymak mümkün.
Bu ayrışmanın önüne geçilememesi ve uzlaşı bulunamamasının yaratacağı imaj erozyonunun farkında olunması orta yol formülünü diğer opsiyonlara oranla daha şanslı kılıyor. Gelecek ay Cenevre’de yapılacak olan yeni çözüm denemesini baltalar pozisyona düşmek istenmemesi de Brüksel’i “orta halli” bir formüle doğru iten unsurlar arasında yer alıyor.
Üye ülkelerin önüne çok sayıda opsiyon sunulmuş olsa da mevcut ortamda en uygun uzlaşı olasılıklarından birini 27 üye ülkenin de onayını almış bir silah listesi kapsamında ambargonun gevşetilmesi oluşturuyor. Bu opsiyonun zayıf halkası ise silahların hangi gruplar için serbest bırakılacağı. İngiltere, sivilleri koruma amaçlı silahların ılımlı gruplara verilmesi yönündeki vurguya sıcak bakacağının sinyalini vermiş durumda. Bu vurgu, Fransa ve İtalya’nın da yeşil ışık yakabileceği bir içeriğe sahip. “Ilımlı gruplara” verilecek silahların radikal grupların eline geçmeyecek olmasının garantisinin olmaması ise bu formüle destek verenleri en fazla zorlayan engeller arasında yer alıyor.
Avrupa Birliği dışişleri bakanlarının toplantının sonuç bildirisine Cenevre sürecine verilen desteği, Türkiye’nin de aralarında bulunduğu komşu ülkelerin Suriyeli mültecilere yönelik tavrına övgüyü ve olası bir kimyasal silah kullanımına yönelik kaygıyı yansıtmaları öngörülüyor.
Muhaliflere yönelik silah ambargosunun devre dışı bırakılması fikrini İngiltere ve Fransa savunuyor. Ambargonun ömrünün cuma gece yarısından sonra dolacak ve uzlaşı olmaması halinde bu uygulamanın otomatik olarak düşecek olması pazarlıkların yoğunluğunu da artırmış durumda. Londra ve Paris’in öncelikli hedefi ambargonun muhalifler için tamamen kalkması olsa da mevcut uygulamaya getirilecek ciddi değişikliklerle belli oranda silah aktarımına olanak sağlayacak bir formüle de kapı kapatılmıyor.
Gelinen aşamada Avrupa Birliği içinde üç kamptan bahsetmek mümkün. Bunlardan ilki İngiltere ve Fransa’nın başını çektiği ambargonun kalkmasından yana olan ülkelerden oluşuyor. Bu kampa dahil olan ülke sayısının fazla olduğunu söylemek pek mümkün değil. İkinci grup ise bu fikre tamamen karşı çıkanlar. Bu kampın bayrağını da İsveç taşıyor. Avusturya, Çek Cumhuriyeti, Finlandiya ve Hollanda da bu grupta yer alıyor. Üçüncü grup ise bir orta yol bulunmasından yana tavır koyanlardan oluşuyor. Almanya, Danimarka ve Belçika’yı bu grupta saymak mümkün.
Bu ayrışmanın önüne geçilememesi ve uzlaşı bulunamamasının yaratacağı imaj erozyonunun farkında olunması orta yol formülünü diğer opsiyonlara oranla daha şanslı kılıyor. Gelecek ay Cenevre’de yapılacak olan yeni çözüm denemesini baltalar pozisyona düşmek istenmemesi de Brüksel’i “orta halli” bir formüle doğru iten unsurlar arasında yer alıyor.
Üye ülkelerin önüne çok sayıda opsiyon sunulmuş olsa da mevcut ortamda en uygun uzlaşı olasılıklarından birini 27 üye ülkenin de onayını almış bir silah listesi kapsamında ambargonun gevşetilmesi oluşturuyor. Bu opsiyonun zayıf halkası ise silahların hangi gruplar için serbest bırakılacağı. İngiltere, sivilleri koruma amaçlı silahların ılımlı gruplara verilmesi yönündeki vurguya sıcak bakacağının sinyalini vermiş durumda. Bu vurgu, Fransa ve İtalya’nın da yeşil ışık yakabileceği bir içeriğe sahip. “Ilımlı gruplara” verilecek silahların radikal grupların eline geçmeyecek olmasının garantisinin olmaması ise bu formüle destek verenleri en fazla zorlayan engeller arasında yer alıyor.
Avrupa Birliği dışişleri bakanlarının toplantının sonuç bildirisine Cenevre sürecine verilen desteği, Türkiye’nin de aralarında bulunduğu komşu ülkelerin Suriyeli mültecilere yönelik tavrına övgüyü ve olası bir kimyasal silah kullanımına yönelik kaygıyı yansıtmaları öngörülüyor.
