Avrupa Parlamentosu, Brüksel’de bugün başlayacak olan Avrupa zirvesine katılacak liderlere, Türkiye’yle üyelik görüşmelerine başlama yönünde karar almalarını önerdi. Parlamentonun büyük oy farkıyla aldığı karar, Avrupa Birliği Komisyonu başkanının, Türkiye’yle görüşmelere başlama zamanının artık geldiğini belirten konuşmasını izledi.
Avrupalı liderler zirvede, Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne katılması için değil, katılmak için görüşmelere başlanması için karar verecek. Nispeten yoksul, kalabalık, Avrupa ile Ortadoğu arasında yer alan Müslüman bir ülkeyle, uzun sürecek üyelik görüşmelerine, sadece başlanması bile, Avrupa Birliği içinde büyük bir tartışmaya yol açtı.
Giderek artan Müslüman nüfusu, Avrupa toplumuna entegre edilip edilemediği ve gelecekte de ne kadar edilebileceği tartışmaları devam ederken, Türkiye’yi Avrupa Birliği’ne alma fikrine, birçok Avrupalı karşı çıkıyor. Zirveden önceki günlerde bazı politikacılar, bu korkuları dikkate almak zorunda kaldı. Türkiye’nin ilerdeki üyeliğine, özellikle Avusturya, Fransa ve Almanya’da, muhalefet büyük oldu.
Avrupa Parlamentosu’nun Sosyalist Grubu üyelerinden Richard Howitt ülke içi siyasi düşüncelerin, komisyonun görüşmelere başlama yönündeki tavsiyesine rağmen zirveden çıkacak kararı etkileyebileceğini söyledi. Howitt şöyle konuştu: "Komisyon tarafından yapılan değerlendirme siyasi; demokrasi ve insan haklarıyla ilgili olarak belirlenen Kopenhag kriterlerine Türkiye’nin uyduğunu belirledi. Bu bakımdan sadece, siyasi nedenler, yani kendi seçmeninin oyunu alma kaygısı, zirveden Türkiye lehine olumlu bir karar çıkmasını engelleyebilir."
Avrupa Birliği Komisyonu’nun Başkanı Jose Manuel Barroso önceki gece Fransız televizyonunda, Avrupa Birliği ülkelerinin, Türkiye’nin çalışmalarını taktir ederek üyelik görüşmelerine gelecek yıl başlanması yönünde karar vermeleri gerektiğini söyledi. Barroso, bunu söylemekle birlikte, Türkiye’nin üyelik için henüz tam hazır olmadığını da ekledi. Türkiye’yle üyelik görüşmeleri en az on yıl sürecek.
London School of Economics’in profesörlerinden Kirsty Hughes zirvede liderlerin Türkiye’yle görüşmelere başlama kararı alacaklarını söyledi. Hughes şöyle konuştu: "Liderler Türkiye’ye evet diyecek. Ve bu, büyük bir artı karar olacak. Belki evet derken, biraz koşullu bir dil kullanacak ve belki de biraz azarlar gibi konuşacaklar, ama evet diyecekler. Cuma günü karar evet olacak."
Avrupalı diplomatlar, Türkiye’nin üyeliğine karşı çıkan ülkeleri memnun etmek için bir uzlaşı paketi üzerinde çalışıyor. Bildiriyi hazırlamakta olan bir diplomat, görüşmelerin açık uçlu olacağının ve sonucun garantili olmayacağının metinde belirtileceğini söyledi.
Komisyonun Türkiye lehindeki kararından sonra Avrupa Parlamentosu da bağlayıcı olmayan bir kararla, liderlere, Türkiye’nin üyelik görüşmelerine evet denmesini önerdi. Ancak parlamento üyeleri Türkiye’nin güney Kıbrıs’ı tanımasını ve 1915 ile 1923 yılları arasında çok sayıda Ermeni’nin öldürüldüğünü kabul etmesini de istediler.
Türkiye bunu kabul etmediği gibi, Kıbrıs Rum hükümetini de tanımıyor. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan Türkiye’nin, üyelik görüşmelerine başlamak için istemediği koşullara evet demeyeceğini söyledi.
Avrupalı diplomatlar Ermeni meselesinin görüşmelere başlamak için ön koşul olmadığını açıkladılar. Fakat aynı diplomatlar Türkiye’den gümrük birliği anlaşmasına, topluluğun on yeni üyesini de dahil etmesinin isteneceğini ve bunun da, Kıbrıs Rum hükümetini fiilen tanıma anlamına geleceğini belirtiyorlar.