Erişilebilirlik

Bilimadamları Mars'ta Su Bulunduğunu Kanıtlamayı Umuyor - 2004-08-19


Mars’ta bir zamanlar su bulunduğu ihtimali giderek artıyor. Uzmanlar gezegenin şu anda çöl gibi olan bölgelerinde belki bir zamanlar bol miktarda su bulunmasının mümkün olduğunu söylüyor.

Yedi aydır gezegenin sathında araştırmalar yapan Amerikan uzay aracı Spirit bir süre önce küçük bir kayayı inceledi. Uzmanlara göre, Clovis adı verilen kayada, bir zamanlar su altında bulunduğunu gösteren çök önemli ipuçları var.

Cornell Üniversitesi gökbilimcilerinden Steven Squyres, suyun varlığının inkar edilemeyeceğini ancak ayrıntıların hala sır olduğunu söylüyor. Program Başkanı Profesör Steven Squyres, söz konusu taşın suyla teması olduğunun anlaşıldığını belirtiyor ve devamla “Ancak bu temas nasıldı? Su buhar mıydı yoksa sıvı mı? Sıvı idiyse, sıcak mıydı soğuk mu? diyor.

Bu sorulara yanıt bulabilmek için insansız iki uzay aracı gezegende araştırmalarını sürdürüyor. Bunlardan biri Spirit, diğeri ise gezenin karşı tarafında bulunan Opportunity. Opportunity indiği yerin bir zamanlar suyu tuzlu bir deniz olduğunu saptamıştı. Spirit ise, kurumuş bir göl yatağı olduğu sanılan bir vadiye inmesine rağmen su izlerine daha yeni rastlıyor.

Clovis adlı kaya, Spirit ’in indiği yerin 3 kilometre uzağında, 9 metre yükseklikte bir tepenin üzerinde. Kayayı yakından inceleyen araç, üzerinde uzun süre suyla temas ettiğini gösteren erozyon ve aşınma işaretlerine rastladı. Ayrıca taşın yüzeyindeki küçük oyuklarda sülfür, klor ve bromin zerrecikleri bulundu ki bu kimyasal maddeler en çok yanardağ gazlarında görülüyor. Bir ihtimal bu maddelerin kayaya doğrudan yani havadan bulaşmış olması. Başka bir ihtimal ise gazdaki bu maddelerin ilk önce suya düşmesi ve daha sonra su aracılığıyla kayada kalması.

Uzmanlara göre Klovis’in bulunduğu çevrede başka kayalar da var ve bunların yüzeyi daha düzgün. Amerikalı uzmanlar kayaları karşılaştırarak Klovis’e neyin şekil verdiğini daha iyi anlamaya çalışacaklar. Gökbilimcilerin çoğu, Mars’ta bir zamanlar büyük sıvı su kitleleri bulunduğuna inanıyor. Cevap aranan soru, suların nereye gittiği? Daha önce başka uyduların gönderdiği resimlerden, yüzeydeki çamur tortusu ve kaya tabakalarından oluşan platoların, su etkisi olmadan meydana gelemeyeceği sonucu çıkarılmıştı. Bazı uzmanlara göre Mars’ta su sıvı halindeyken, gezegende hava sıcaklığı ve atmosfer de yaşama daha uygundu. Eğer bu tez doğruysa bir gün gezegendeki çamur tortuları içinde fosil bulmak mümkün olacak.

XS
SM
MD
LG