1954 yılında Yüksek Mahkeme’nin aldığı ve Amerikalıların yaşamını değiştiren bir kararın 50’inci yıldönümü, politikacıları, temel hakların savunucularını ve siyah-beyaz birçok Amerikan vatandaşını dün bir araya getirdi. Anayasa Mahkemesi’nin kararı, siyah ve beyaz çocukların ayrı okullara gitme mecburiyetini ortadan kaldırarak, medeni haklar hareketini başlatmıştı.
Karar, Anayasa Mahkemesi’nin, ülke tarihinde aldığı ve insanların hayatını değiştiren en önemli karar olarak kabul edilir. 1954 yılındaki karar, okulları, siyah ve beyaz çocukların gittiği bir yer haline getirmekle kalmadı, siyah beyaz eşitliği için atılan ilk adım oldu. Okulların gerçekten karma hale gelebilmesi ise, ancak yıllar geçtikten ve bu okullara karşı direniş, yıllarca süren mücadeleyle kırılabildikten sonra mümkün oldu. Karar ayrıca, siyah ve beyazların, Martin Luther King’in öncülüğünde1960’lı yıllarda verdiği yoğun mücadeleyi de başlattı. Birçokları, siyah ve beyazların toplumsal ve resmi yaşamda eşit sayılmasını öngören 1964 tarihli, Civil Rights Act-Eşit Haklar Yasası’nın çıkabilmesini, 1954 yılında alınan ve okulları karma hale getiren Anayasa Mahkemesi’nin kararına bağlarlar.
Mahkeme’nin önüne kadar giden dava, Oliver Brown adlı bir siyahıh, 9 yaşındaki kızı Linda’yı, beyazların devam edebildiği bir okula gönderebilmek için Kansas eyaletinin Topeka kenti eğitim makamlarını mahkemeye vermesiyle başlamıştı. Kararın yıldönümünde Başkan Bush, Topeka’da düzenlenen törende şöyle konuştu:
“Bugün burada büyük bir yanlışı görüp, azimle direnerek, açılan davayı kazanıp ulusumuzun şerefli tarihinde bir dönüm noktasını yaratan temiz ruhlu insanları anmak için biraraya geldik.”
Demokrat Parti’nin Başkan adayı Senatör John Kerry de, Topeka’da düzenlenen bir başka törende, tarihi mahkeme kararının vaadettiği herkese eşit eğitim imkanını tam olarak gerçekleştirebilmek için daha yapılması gereken çok iş olduğunu söyledi:
“Brown kararının temsil ve vaadettiği hedefe ulaştığımızı düşünerek, kendi kendimizi aldatmayalım. Bu kararın sağladığı kazanımları geri çevirmeye çalışan, siyah beyaz eşitliğini törpülemek için uğraşan, anayasamızın vaadlerini engellemeye çalışanlar var. Elbette kazanılan ilerlemeyi savunmamız lazım. Fakat aynı zamanda davayı sürdürmek de, bize düşen bir görev ve sorumluluktur.”
Tarihi mahkeme kararına yolaçan davanın başladığı yer olan Topeka’da dün ayrıca, bir zamanlar sadece siyah çocukların gidebildiği bir okul binası, Eşit Haklar Müzesi olarak törenle hizmete girdi.