Küba’daki Guantanamo üssünde Bush Yönetimi tarafından tutulan ve düşman esiri olarak adlandırılan yüzlerce kişinin avukatları, Amerika Anayasa Mahkemesine başvurarak müvekkillerinin salıverilmesini istedi.
Küba’nın Guantanamo körfezindeki Amerikan üssünde tutulan 40 farklı ülkeden 600 kadar tutuklu, Amerikan hukuk sistemini kullanarak haklarını arayıp arayamayacaklarını anlamaya çalışıyor.
Tutukluların avukatlarından John Gibbons, anayasa mahkemesine, müvekkillerinin Afganistan ve Pakistan’da yakalandıktan sonra, Küba’da hukuksuzluğun hakim olduğu bir üste, Amerikan mahkemelerinin uzağında tutulduğunu söyledi.
Gibbons, “Mahkemeyi, uygulamanın hukuk dışı bir durum olduğuna ikna ettiğimizi umuyorum. Uygulama, 215 yıllık kanun düzeninin, kişilerin kim ya da nerede olurlarsa olsunlar, tutukluluk haklarıyla çelişmektedir.” dedi.
Guantanamo tutuklularının birçoğu iki yıldır resmen suçlanmadan ve avukatlarıyla konuşmalarına olanak tanınmadan tutuluyor.
Duruşmayı izleyenlerden Rabia Kurnaz, Guantanamo’da tutuklu bulunan Murat Kurnaz’ın annesi Rabia Kurnaz, Alman avukatı aracılığıyla gazetecilerle konuştu:
“Oğlum Murat Kurnaz Guantanamo’da tutuklu... Bu kabusun biran önce sona ereceğinden umutluyum ve oğlum umuyorum masum ve en kısa sürede salıverilecek.”
Bush Yönetimi, Guantanamo tutuklularının Amerikan mahkemelerini kullanmalarına izin verilmesinin, federal yargıçların terörle savaşı mikro seviyede incelemelerine olanak sağlayacağını savundu.
Yönetimi temsil eden avukatlar, mahkemeye, hükümetin tutukluları mümkün olan en uzun süre sorgulamak için tutma hakkı olduğuna inandıklarını söyledi. Avukatlar, bu kişilerin Cenevre Konvansiyonuyla belirlenmiş haklara sahip savaş esirleri olmadıklarını ve ‘düşman savaşçısı’ olarak tanımlandıklarını iddia etti.
Bush Yönetiminin tezini muhafazakar hukukçular destekliyor. Bunlar arasında Amerikan Hukuk ve Adalet Merkezi de var. Merkezin baş hukukçularından Jay Sekulow şöyle konuştu:
“Savaşı kimin yönettiğine dair çok temel bir karar verileceği son derece açık. Anayasanın belirttiği gibi Amerika’nın Başkanı ve Başkomutanı mı, yoksa 800 Federal yargıç mı savaşı yönetiyor... Mahkemenin ne terörizm ile savaşla ne de başka bir savaşla ilgili olmadığını anlayacağını umuyoruz”
Yönetim ayrıca, Amerikan mahkemelerinin sözü edilen tutukluları yargılama yetkisi olmadığını, tutsakların ülke dışında bulunduklarını savunuyor.
Ancak medeni haklar savunucuları ve liberal hukukçular, bu kişilerin avukatları olmaksızın tutulmalarının Amerika’nın temel hukuk prensiplerine aykırı olduğunu belirtiyor.
Avukat Tom Wilner, Anayasa Mahkemesinden tutukluların içinde bulundukları kötü duruma müdahale etmesini istedi:
“Guantanamo’da tutulanların masum olduğu, Washington’da herkesin bildiği bir sır gibi... Cenevre Konvansiyonuna aykırı olarak bu kişilerden hiç biri, mahkeme önüne çıkartılmadı. Anayasa Mahkemesinin bugün karar vermesi gereken şey, imzaladığımız uluslar arası anlaşmalara uyup uymayacağımızdır. Eğer uymayacaksak, yurt dışına savaşmak üzere giden her Amerikalıyı tehlikeye atıyoruz demektir.”
Mahkeme gelecek hafta, terörle savaş kapsamında “düşman askeri” olarak tutuklanan iki Amerikalı’nın durumunu değerlendirecek.
Mahkeme, terörizm ile ilgili diğer tüm davalarla ilgili kararını Haziran ayı sonuna kadar verecek.