Bush yönetimi, Ulusal Güvenlik Danışmanı Condoleezza Rice’ın 11 Eylül saldırılarını soruşturan komisyona ifade vermesini kabul ederek geri adım attı.
Beyaz Saray, Rice'ın Komisyon'a yeminli ifade vereceğini duyurdu. Oysa Rice daha önce yaptığı açıklamalarda Başkanın danışmanlarının Kongre önünde ifade vermeye zorlanamayacağını söylemişti.
Rice'ın konuşmama ısrarı eleştiriliyor, saklayacak bir şeyi olduğu için ifade vermekten kaçındığı şeklinde yorumlanıyordu.
Başkan Bush dün akşam saatlerinde yaptığı kısa açıklamada, yardımcısı Dick Cheney ile 10 üyeli partiler üstü soruşturma komisyonla görüşeceğini bildirdi.
Komisyon, Başkan’ın kararının memnuniyet verici olduğunu belirterek, Beyaz Saray’la uyumlu bir işbirliği içinde soruşturmayı planlanan süre zarfında bitirmeyi hedeflediğini açıkladı.
Beyaz Saray'ın Terörle Mücadele eski Koordinatörü Richard Clarke, geçenlerde yayınladığı kitabında ve özel komisyona verdiği ifadede, Başkan Bush ile Ulusal Güvenlik Danışmanı Condoleezza Rice’ı, 11 Eylül saldırılarından önce El Kaide terörüne karşı çok az iş yapmakla suçladı.
Beyaz Saray, Condoleeza Rice’ın halka açık olarak ifade vermesi yönündeki çağrılara uzun süre direnmiş, başkanın şahsi danışmanlarının Kongre’nin oluşturduğu komisyonlara çağrılmasının yasal olarak mümkün olmadığını savunmuştu.
Ancak Beyaz Saray’ın eski anti-terör koordinatörü Richard Clarke’ın ortaya attığı iddiaların yol açtığı tartışma, yönetimin tavrını da değiştirmesine neden oldu. Clarke, Bush yönetiminin 11 Eylül öncesinde Irak’a odaklandığını ve teröre karşı mücadeleyi öncelikli bir konu olarak ele almadığını öne sürmüştü.
Condoleezza Rice, Pazar günü CBS televizyonunda yayımlanan bir röportajda bu iddiaları reddetti. Olayın diğer boyutlarını da anlatmak istediğini söyleyen Rice, komisyona ifade vermesinin önünde yasal engeller bulunduğunu savunurken şöyle dedi: "Benim açımdan bakıldığında ifade verebilmek çok iyi olurdu. Gerçekten de bunu yapmak isterdim. Ancak ortada önemli bir prensip meselesi var. Halen görev yapan ulusal güvenlik danışmanlarının Kongre’de ifade vermemesi çok eski bir prensiptir.”
Fakat Rice’ın bu konuşmasından kısa bir süre sonra, bir uzlaşmaya varıldığının işaretleri de ortaya çıkmaya başladı. Salı sabahı Beyaz Saray’ın baş hukuk müşaviri Alberto Gonzales, komisyonu yöneten iki isme, bir anlaşma önerisi içeren bir mektup gönderdi.
Buna göre, Beyaz Saray, Condoleezza Rice’ın kamuya açık biçimde ifade vermesini kabul edecek, ancak Kongre de buna karşılık Rice’ın ifade vermesinin bir emsal oluşturmayacağına ilişkin yazılı güvence verecek. Ayrıca, Rice da dahil olmak üzere hiçbir Beyaz Saray yetkilisi 11 Eylül Özel Komisyonunda açıkça ifade vermesi için çağrılmayacak.
Gonzales’in Beyaz Saray adına yaptığı öneride Başkan Bush ile komisyonun Cumhuriyetçi başkanı Tom Kean ve Demokrat başkan yardımcısı Lee Hamilton arasında özel bir görüşme yapılması da yer alıyor. Gonzales, hem başkan Bush’un hem de başkan yardımcısı Cheney’in komisyonun on üyesiyle birlikte özel bir oturuma katılmayı da kabul edeceklerini bildirdi.
Mektupta, Clarke’ın iddialarına değinilmiyor. Ancak komisyonun benzersiz yapısından ve görevinden bahsedilen mektupta, Beyaz Saray’ın gerekli bütün bilginin sağlanması için elinden gelen her çabayı harcayacağı kaydediliyor.
Beyaz Saray sözcüsü Scott McClellan’a göre, bu öneri komisyon tarafından oybirliğiyle kabul edildi. Condoleezza Rice’ın halka açık olarak ifade vermesini isteyen Demokrat Partili kongre üyeleri gelişmeyi memnuniyetle karşıladı. Bunlardan biri de Illinois Senatörü Dick Durbin’di. Durbin şöyle dedi: "Şimdi Rice’ın Beyaz Saray’la birlikte, ifade verme yönünde karar alması bence olumlu ve iyi bir şey. Artık komisyon Rice’a, sorulması gereken zor soruları sorabilir.”
Ulusal Güvenlik Danışmanı Condoleezza Rice’ın komisyona ne zaman ifade vereceği henüz belirlenmedi.