Adalet ve Kalkınma Partisi’nin Pazar günkü yerel seçimlerde elde ettiği yüzde 42’lik başarı oranı, ne anlama geliyor? Washington Yakın Doğu Politikaları Enstitüsü’nde düzenlenen bir toplantıda, uzman Soner Çağaptay, gazeteci Yasemin Çongar’la birlikte yerel seçim sonuçlarını değerlendirdi. Çağaptay ve Çongar yerel seçim sonuçlarının, iktidar partisi için bir referandum anlamına gelip gelmediği konusunda, kendi görüşlerini ortaya koydu.
Yerel seçimlerde Adalet ve Kalkınma Partisi’nin zaferinin bir sürpriz olmadığını kaydeden Washington Enstitüsü Türkiye Araştırmaları Programı Koordinatörü Soner Çağaptay, iktidar partisine artan desteği Türkiye’deki siyasi eğilimin, sağa kaymasına bağlıyor. Türkiye’nin siyasi tarihi boyunca hiçbir sağcı partinin bir seçimde bu kadar fazla oy almadığını söyleyen Çağaptay, Türkiye’deki sol oyların ise, varılan en düşük noktaya, yüzde 25’e gerilediğine dikkat çekti.
Washington Enstitüsü uzmanı Çağaptay, önümüzdeki kısa vadede Adalet ve Kalkınma Partisi’nin karşılaşabileceği en ciddi muhalefetin sol partilerden değil, sağ partilerden, özellikle de son seçimlerde yüzde 10’ar oy toplayan Doğru Yol Partisi ve Milliyetçi Hareket Partisi’nden geleceğini savundu. Buna gerekçe olarak Çağaptay, hükümetin Kıbrıs konusunda izlediği politikaların, tepki oylarını bu partilere çektiğini söylerken, bu iki sağ partinin hükümeti, Kıbrıs konusunda çok fazla taviz vermekle ve çok aceleci davranmakla suçladığını belirtti.
Önceki seçimlere göre ana muhalefetteki Cumhuriyet Halk Partisi’nin güçlü olduğu birçok ildeki belediyeleri iktidar partisine kaptırdığına dikkat çeken Çağaptay, partinin muhalefet gücünü yitirdiğini söyledi. CHP’nin deniz kıyılarındaki illerin büyükşehir belediyelerini, kaptırdığını vurgulayan Çağaptay, CHP’nin bir anlamda “denize döküldüğünü” kaydetti.
Çağaptay, CHP’nin yaşadığı son kayıptan sonra, sosyal demokrasi geleneğinin, Türkiye koşullarında çalışan kesimlerin ve orta sınıfın siyasi görüşü olmaktan çıktığını bildirdi.
Bundan önceki belediye seçimlerinde Türkiye’nin doğusundaki illerde büyük kazanım elde eden DEHAP’ın da, bu seçimlerde oylarının yüzde yirmisini kaybettiğini söyleyen uzman, AKP’nin doğudaki illerde de muhafazakar oyları kendine çekerek önemli bir başarı elde ettiğini belirtti. Çağaptay, DEHAP’ın oylarında yaşanan bu düşüşün kökeninde, bu partinin ana tema olarak kullandığı Kürt milliyetçiliğine verilen desteğin azalmasının yattığını sözlerine ekledi.
Washington Enstitüsü uzmanı, muhafazakar oyları alma konusunda, AKP’nin, kapatılan Refah Partisi’ne oy vermeyen kesimlerin bile desteğini almayı başardığını ifade etti.
Toplantıda ayrıca söz alan Milliyet gazetesi ve CNN Türk haber kanalı Washington muhabiri Yasemin Çongar, AKP’nin Pazar günkü seçimlerde aldığı oyun, CHP, DYP ve MHP’nin toplam oylarından bir milyon daha fazla olduğunun altını çizdi.
Çongar aynı zamanda Adalet ve Kalkınma Partisi iktidarının, Kıbrıs, Avrupa Birliği, ekonomik program, Irak’taki savaş, laiklik ve Şeyh Yasin’in öldürülmesinin ardından İsrail’le ilişkiler gibi birçok sorun ve konuyla karşı karşıya kaldığını belirtti. Milliyet gazetesi yazarı, bir zamanlar AKP ile özdeşleştirilen Milli Görüş geleneğinin, şimdi parti içinde azınlıkta kaldığını savundu. Çongar, Adalet ve Kalkınma Partisi’ne merkez sağ görüşün egemen olduğunu belirtti.
Gazeteci Yasemin Çongar, son seçimde Doğru Yol Partisi ve Milliyetçi Hareket Partisi’ndeki oyların yükselişine de dikkat çekti. Çongar, Türkiye’nin Avrupa Birliği ya da Kıbrıs konusunda bir düş kırıklığı yaşamasının, bu konuda Türkiye içinde çıkabilecek bir tepkinin, ya da yeni bir ekonomik krizin patlak vermesinin, özellikle MHP tarafından karşı politika malzemesi olarak kullanılabileceği yönünde uyardı.
AKP’nin gizli bir gündem izleyebileceğini düşünen laik kesimler tarafından dikkatle izlendiğini söyleyen Çongar, geçtiğimiz günlerde röportaj yaptığı üst düzey bir generalin, bu partinin devlet sektöründe kadrolaşma ve ihale dağıtma konusundaki tavrından rahatsızlığını ortaya koyduğunu da belirtti.