İran’da gelecek ayki seçimlerle ilgili tartışma giderek büyüyor. Anayasa Koruyucular Konseyi adlı bir dini kurul, görüşlerini beğenmediği yaklaşık 3 bin adayın seçimlere katılmasını yasaklamıştı. Kurula, yasaklı adayların durumunu tekrar değerlendirmesi için verilen sürenin sona ermesine birkaç gün kala, İran cumhurbaşkanı hükümeti soğukkanlılığa çağırdı.
İran Meclisinde reform yanlısı üyeler çoğunlukta. Ancak Anayasa Koruyucular Konseyi adlı dini kurul Meclis’in aldığı kararları veto edebildiği için çoğunlukta olmak fazla bir anlam taşımıyor. Nitekim Konsey, Meclis’in, yetkilerini azaltmak için çıkardığı yeni seçim yasasını veto etti. Cumhurbaşkanı Muhammet Hatemi, gelecek ayki seçimlerin adil bir şekilde yapılacağını söylerken, Meclis Başkanı Mehdi Karubi de uzlaşma sağlanacağından emin olduğunu bildirdi. Karubi yasaklanan reformcu adayların birçoğunun seçimlere katılacağına inandığını belirtti. Liderler, reform yanlısı memurları toplu yürüyüş ya da seçimleri boykot etmek gibi eylemlerden vazgeçirmeyi umuyor. Yabancı uzmanlara göre, İran’da, ilerici ve gerici unsurlar arasındaki son gerginlik eski anlaşmazlıklardan çok daha farklı. Nedeni ise İran’ın komşusu Irak’ın Amerikan işgali altında olması ve Amerika’nın bu ülkeye demokratik bir rejim kurmak istemesi. İran’ın dini liderlerinin, Irak’taki değişikliklerin bölgede bir demokrasi rüzgarı estireceğinden korktuğu ve bu nedenle siyasi nüfuzlarını artırmaya çalıştıkları öne sürülüyor. İran’da geçtiğimiz yıllarda meclisteki reformcuların sayısı arttı. 2000 yılından bu yana da reformcular mecliste çoğunluğu oluşturuyor. Reformculara göre Anayasa Koruyucular Konseyi’nin liberal adayları veto etmesinin nedeni muhafazakarların meclisin kontrolünü ele geçirmeye çalışması.
Kahire Universitesi Siyasi Bilimler Profesörü Hasan Nafaa İranlı muhafazakarların ülkenin dışındaki gelişmelerin baskısı altında olduğunu belirtiyor.
Profesör Nafaa, bölgesel ve uluslararası ortam çok değiştiğini ve iki grup arasındaki şüphenin gittikçe arttığını söylüyor. Mısırlı Profesöre göre, artık muhafazakarlar reformcuları Amerika’nın oyununa alet olmakla, liberaller ise muhafazakarları ülkeyi daha çok baskı altında bırakacak tehlikeli bir yola sürüklemekle suçluyor. Yeni uluslararası etkenler kadar bölgesel etkenler de bulunduğunu belirten Profesör Nafaa Irak’ın Amerikan işgali altında olmasının İran için doğrudan bir tehdit oluşturduğunu savunuyor.
Kahire Üniversitesi’nden İran uzmanı Nevin Musat da halkın reformlara desteğinin dini otoritenin gücünü azalttığı görüşünde. Profesor Musad, Anayasa Koruyucular Konseyi’nin halkın daha çok reformcuyu meclise seçmesi halinde muhafazakarların meclis kararlarını etkileyemeyeceğinden korkup seçimlere daha sert müdahale edebileceğini savunuyor. Profesör Mosaad reformcuların, dini liderlerin siyasi güçlerini sona erdirerek, bir danışma kurulu haline getirmeyi amaçladıklarını dile getiriyor. Fakat daha önce saf dışı bırakılan reformcu adaylara seçimlere katılma hakkını tekrar kazansa da, uzmanlar İranlı reformcuların başka bir siyasi problemle karşı karşıya olduklarını belirtiyor. Siyasal gözlemcilere göre bu kriz, seçmenlerin reformcu hükümete ve Cumhurbaşkanı Hatemi’ye inancını ciddi biçimde sarsabilir.